Spektrum. Z kolekcji wideo Zachęty. Pokazy filmów w ursula blickle videolounge
Wystawa prezentowana w Kunsthalle Wien

02–08.05.2011 DŹWIĘK
09–15.05.2011 PŁEĆ
16–22.05.2011 ROLE
23–29.05.2011 PORTRET SPOŁECZNY

DŹWIĘK

Dźwięk, muzyka, cisza – słyszymy je wokół siebie, obracamy się w audiosferze zdeterminowanej otoczeniem, w którym żyjemy i przebywamy, ale również naszymi warunkami fizjologicznymi. Dopiero jej zaburzenie lub zmiana zwraca uwagę na specyfikę tej sfery. Althamer tworzy nietypowe tło audialne w labiryntach moskiewskiego metra, zapraszając do wspólnego działania profesjonalny chór śpiewaków. Za pomocą muzyki porozumiewają się postacie w bajkowym Summertale Katarzyny Kozyry, którego zakończenie odczarowuje zarówno niezwykłe miejsce akcji jak i bohaterów wydarzeń. Całkowita cisza zaskakuje widza w wideo HH Anny Niesterowicz – artystka pozbawiając film ścieżki dźwiękowej zwraca uwagę odbiorcy na gesty tańczących dziewczyn. Karol Radziszewski w pracy Chwalcie łąki umajone tworzy duet – nagrywa swój śpiew montując go z wykonaniem pieśni przez swoją babcię. Zupełnie inne dźwięki rejestruje Artur Żmijewski współpracując w chórem głuchoniemych.

• Paweł Althamer, Chór w metrze moskiewskim, 2004, wideo, 13.05 min
• Katarzyna Kozyra, Summertale, 2008, wideo 19.58 min
• Anna Niesterowicz, HH, 2002, 9 min
• Karol Radziszewski, Chwalcie łąki, 2007, 6.36 min
• Artur Żmijewski, Lekcja śpiewu 2, 2003, wideo, 16.3 min

PŁEĆ

Kwestia płci, jako zbioru pewnych cech zarówno fizjologicznych jak i kulturowych określających społeczne funkcje człowieka, stała się przedmiotem prac artystów. I tak Anna Baumgart powraca do skłonności dawniej stereotypowo przypisywanym kobietom: histerii i ekstazy. Jej praca odnosi się do problemu autoagresywnego zachowania kobiet, które w obecnym świecie staje się komunikatem problemów psychicznych, rozpaczy, wyrażanej językiem ciała – cały czas będącego tematem tabu. Aldona to portret transseksualisty, który opowiada o swoim życiu. Dzień Aldony jest równocześnie opowieścią o jej przemianie z mężczyzny w panią domu, dbającą o swojego partnera życiowego, wygląd zewnętrzny oraz gospodarstwo. Katarzyna Kozyra w wideoklipie Cheerleaderka komentuje kobiecość kreaowaną według amerykańskich stereotypów. Z kolei Julita Wójcik podczas perfomansu zarejestrowanego w Małym Salonie Zachęty, nawiązuje do akcji-manifestów feministycznych z lat siedemdziesiątych. Wykreowana postać HalfAWoman Jacka Malinowskiego to kobieta cierpiąca na PDS (Pelvic Degeneration Syndrome – Syndrom Zaniku Miednicy), wyniku którego utraciła  połowę ciała. Przyjęta konwencja dokumentu sprawia, że widz wierzy w tę historię bez zastrzeżeń. Choroba wyeliminowała bohaterkę z uczestnictwa w społeczeństwie, z czego ona sama nie chce rezygnować.

• Anna Baumgart, Ekstatyczki, histeryczki i inne święte, 2004, wideo, 11 min
• Piotr Wysocki, Aldona, 2006, wideo, 15 min
• Katarzyna Kozyra, Cheerleaderka, 2006, wideoklip, 4.3 min
• Julita Wójcik, Obieranie ziemniaków, 2001, wideo, 10.05 min
• Jacek Malinowski, HalfAWoman, 2000, wideo, 12.4 min

ROLE

Role, wcielanie się w alternatywne postacie, nie pozostają w prezentowanych pracach jedynie na poziomie aktorskiego „odgrywania” założeń reżysera. To wynik pracy warsztatowej i doświadczania emocji. W pracy Marty Deskur dzieci zamieniają się w dzikie zwierzęta: warczą na widza, przyjmują groźne postawy, sięgają do skojarzeń, które łączą  się z danymi zwierzętami. Paweł Kruk przygotowując się do swojej dyplomowej pracy Larger Than Life obejrzał wiele wywiadów z Michaelem Jordanem, by wcielić się w niego całkowicie – tekst wypowiadany przez artystę, to fragmenty autentycznych wypowiedzi sportowca, odtworzone z dbałością o każdy gest, minę czy pauzę w cytowanej frazie. Mistrz mistyfikacji Robert Kuśmirowski wciela się w cyklistę, który na unieruchomionym rowerze przemierza określonej długości trasę. Artur Żmijewski w Powtórzeniu nawiązuje do słynnego doświadczenia Zimbardo. Udowadnia tym jak zachowania człowieka są warunkowane przez narzucone mu funkcje społeczne i klisze zachowań im przyporządkowanym. Joanna Rajkowska we współpracy z Freedom Theatre rejestruje warsztaty aktorskie. Zadania stawiane przed ich uczestnikami próbują uświadomić im emocje związane z napiętą sytuacją polityczną w Jeninie oraz postawami społecznymi jej uczestników.

• Marta Deskur, To jest Klara, a to jest Pico, 1998, wideo,  2.11 min, 4.39 min
• Paweł Kruk, Większy niż życie, 200, 9.3 min
• Robert Kuśmirowski, Jazda godzinna na czas, 2007, wideo
• Artur Żmijewski, Powtórzenie, 2005, wideo, 40.2 min
• Joanna Rajkowska, Camping Jenin, 2008, wideo, 34.2 min

PORTET SPOŁECZNY

Od szczegółu do ogółu – tak można określić zabiegi zastosowane przez artystów tworzących portrety społeczne. Rodzina AZORRO to zainscenizowana i przerysowana rozmowa między członkami fikcyjnej rodziny. Wolne popołudnie upływa im na dyskusji na temat sztuki współczesnej i jej klasycznych twórców. Sztuczność relacji obnażają nienaturalne dialogi na temat klasycznych dzieł sztuki współczesnej. Film mówiony Bąkowskiego to animowany portret człowieka i jego frustracji. Myśli uczestnika szarej i powtarzalnej codzienności wyrażone zostały specyficznym językiem poezji artysty. Z kolei Projektowanie i organizacja przestrzeni Alicji Karskiej to portret miejsca – artystka powraca do ruin hotelu, w których inscenizuje za pomocą zrytmizowanej choreografii rutynę obsługi: uniformy, powtarzalne ruchy, te same wciąż wydeptywane ścieżki. Podobnie Sielanka Julity Wójcik skupia uwagę widza na miejscu. Praca przedstawia artystkę leżącą na trawie w słońcu, industrialne tło z dymiącymi kominami fabryk tworzy niepokojącą rysę na całościowym obrazie miejsca. Grupa artystyczna WUNDERTEAM portretuje natomiast bezdomnego strażnika rzeźby Magdaleny Abakanowicz na poznańskiej Cytadeli. Wypowiedzi bohatera filmu budują obraz odbiorców sztuki usytuowanej w przestrzeni publicznej i prowadzą szerszych refleksji dotyczących statusu dzieła w dzisiejszym społeczeństwie.

• Wojciech Bąkowski, Film mówiony 3, 2004, wideo, 9.41 min
• AZORRO, Rodzina, 2004, wideo, 9.15 min
• Alicja Karska, Projektowanie i organizacja przestrzeni, 2002, wideo, 9.1 min
• Julita Wójcik, Sielanka, 2004, wideo, 3.55 min
• WUNDERTEAM, Przyczepa, 2005, wideo, 11.16 min