Kolekcja

KOLEKCJA ZACHĘTY TO PONAD 3700 OBIEKTÓW,
ale także bogata historia, która wpłynęła na różnorodność zbiorów

Kolekcja Zachęty prawie 3700 obiektów (malarstwo, rzeźba, instalacja, wideo, prace na papierze), ale także bogata historia, która wpłynęła na różnorodność zbiorów. Znajdują się w nich prace m.in. klasyków sztuki polskiej XX wieku: Tadeusza Kantora, Edwarda Krasińskiego, Erny Rosenstein, Henryka Stażewskiego, Aliny Szapocznikow, światowej sławy współczesnych artystów polskich: Mirosława Bałki, Katarzyny Kozyry, Zbigniewa Libery, Wilhelma Sasnala, Krzysztofa Wodiczki, uznanych twórców młodszej generacji: Wojciecha Bąkowskiego, Anety Grzeszykowskiej, Julity Wójcik, a także mniej znanych autorów. Szczególnie silnie reprezentowana jest grupa grafików aktywnych w latach 1950–1980.

Współczesna Zachęta jest spadkobierczynią zarówno Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP), jak i Centralnego Biura Wystaw Artystycznych (CBWA). TZSP jako instytucja przede wszystkim wystawiennicza od początku działalności budowało kolekcję, której ramę ideową zakreślały trzy nazwiska wyryte na fasadzie budynku: Matejko, Chełmoński, Grottger. Zbiory te w czasie II wojny światowej trafiły do Muzeum Narodowego Warszawie, gdzie stały się trzonem tamtejszej galerii malarstwa polskiego.

Zbiory powołanego do życia w 1949 roku CBWA nie miały charakteru kolekcji o ściśle wyznaczonym profilu. Dzieła sztuki kupowane były przez Ministerstwo Kultury lub przez CBWA z wystaw, konkursów, czasem tytułem zapomogi dla artystów. Część prac zasilała kolekcje innych instytucji kultury, np. muzeów okręgowych, biur wystaw artystycznych, a niektóre trafiały do ośrodków niezwiązanych z kulturą, m.in. komitetów partii, szkół, zakładów przemysłowych. W latach 70. Zachęta zaczęła zbierać dzieła z myślą o działalności edukacyjnej i wystawienniczej i to one stały się zalążkiem obecnej kolekcji.

W latach 90., gdy Zachęta stała się galerią sztuki współczesnej, rozpoczęto porządkowanie bardzo rozbudowanych, ale niespójnych zbiorów. Po selekcji wyłoniono zbiór dzieł sztuki dokumentujący pewne zjawiska w sztuce polskiej po roku 1945, a pozostałe prace przekazano w darze innym instytucjom lub sprzedano na aukcjach, co pozwoliło zgromadzić środki na nowe zakupy.

Dzisiaj do kolekcji trafiają niektóre dzieła polskich twórców współczesnych biorących udział w wystawach w galerii, a także prace produkowane przez Zachętę np. do Pawilonu Polskiego na Biennale w Wenecji. Zbiory powiększają się również dzięki darom artystów oraz środkom finansowym pochodzącym od sponsorów Zachęty, przede wszystkim Fundacji Sztuki Polskiej ING, i pozyskiwanym w ramach programów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Opiekę nad kolekcją sprawuje dział zbiorów i inwentarzy, odpowiedzialny m.in. za tworzenie dokładnej dokumentacji prac, ich katalogowanie i digitalizację, udostępnianie tych zasobów, eksponowanie dzieł ze zbiorów w Zachęcie i użyczanie ich na wystawy w innych instytucjach, a także budowanie kolekcji przez pozyskiwanie nowych obiektów. Sprawuje także nadzór konserwatorski nad pracami z kolekcji i wypożyczanymi na wystawy w Zachęcie.

Choć nie posiadamy stałej ekspozycji kolekcji, staramy się systematycznie organizować jej wystawy czasowe, także poza siedzibą galerii. Pierwsza miała miejsce w 1990 roku: Ze zbiorów Zachęty, Henryk Stażewski, Marian Bogusz, Stefan Gierowski, Ryszard Winiarski. Zaprezentowana w 1994 roku wystawa Fragment kolekcji. Malarstwo ze zbiorów Galerii Zachęta zapoczątkowała cykl dużych przeglądowych prezentacji kolekcji. Odbyły się kolejno: Fragment Kolekcji 2. Malarstwo, rzeźba ze zbiorów Galerii Zachęta; Fragment kolekcji 3; Z kolekcji Zachęty. W 2006 roku prace ze zbiorów zostały pokazane w dialogu z dziełami autorów zagranicznych na wystawie Ciepło/Zimno. Letnia miłość, a rok później na wystawie Gra. Z kolekcji Zachęty, na której stanowiły kontrapunkt do prezentacji prac z kolekcji hiszpańskiej La Caixa. W 2008 zrealizowaliśmy projekt To nie jest wystawa o opiece nad kolekcją. Kolejne pokazy dzieł ze zbiorów miały charakter autorskich projektów: Siusiu w torcik. Prace ze zbiorów Zachęty Narodowej Galerii Sztuki oraz PRAWDA —PIĘKNO — DOBRO. Z kolekcji Zachęty. W 2012 w ramach projektu Galeria sztuki na Lotnisku Chopina przygotowaliśmy pokazy W podróży i Warszawa ZAchęca. Prace z kolekcji wielokrotnie wykorzystywane były w projektach edukacyjnych i działaniach skierowanych do dzieci.

Kolekcja Zachęty jest stale dostępna dla każdego — na naszej stronie internetowej. W ramach prowadzonego od 2011 roku projektu Otwarta Zachęta dążymy do jak najszerszego dzielenia się naszymi zasobami, m.in. reprodukcjami dzieł z naszych zbiorów. Zarówno zdjęcia, jak i filmy udostępniane są na licencjach Creative Commons, co pozwala na szersze ich wykorzystanie.

Wybrane Prace z kolekcji

wszystkie
  • Praca T
    T
    Monika Sosnowska
    rok powstania: 2017/2020
  • Praca Pejzaż XXI
    Pejzaż XXI
    Roman Artymowski
    rok powstania: 1978
  • Praca Pejzaż LXXI A
    Pejzaż LXXI A
    Roman Artymowski
    rok powstania: 1982
  • Praca Pejzaż LXXXXVII
    Pejzaż LXXXXVII
    Roman Artymowski
    rok powstania: 1985
  • Praca Kompozycja abstrakcyjna - relief
    Kompozycja abstrakcyjna - relief
    Henryk Stażewski
    rok powstania: 1958
  • Praca Przeczarowując świat (grudzień)
    Przeczarowując świat (grudzień)
    Małgorzata Mirga-Tas
    rok powstania: 2022
  • Praca Metamorfoza
    Metamorfoza
    Alfred Lenica
    rok powstania: 1960
  • Praca Między słowami
    Między słowami
    Katarzyna Józefowicz
    rok powstania: 2018
Artyści
wszyscy
Polecamy
  • Grafika obiektu: O opiece nad kolekcją
    mediateka / książki
    O opiece nad kolekcją
    Książka