Ułatwiając dostęp do galerii osobom z trudnościami w poruszaniu się czy rodzicom z małymi dziećmi, wykonaliśmy kolejny krok — przygotowanie programu edukacyjnego dla widzów z niepełnosprawnością sensoryczną. Od 2012 roku m.in. prowadzimy warsztaty dla osób z dysfunkcją wzroku Sztuka dostępna, gdzie na przykładzie prac z kolekcji Zachęty przedstawiamy najważniejsze zjawiska w polskiej sztuce współczesnej. Do naszych dobrych praktyk weszło także na stałe przygotowywanie audiodeskrypcji oraz spotkania z tłumaczeniem na Polski Język Migowy.
Jednocześnie od początku pracowaliśmy nad otwieraniem zasobów Zachęty. Jedną z najważniejszych decyzji był wybór narzędzia, za pomocą którego materiały miały być udostępniane. W związku z coraz większą popularnością i czytelnym przekazem zdecydowaliśmy się na udostępnianie z użyciem licencji Creative Commons.
Przyglądając się ogromowi naszych zasobów, zdaliśmy sobie sprawę, że „uwalnianie” już istniejących materiałów będzie procesem bardzo czasochłonnym. Stąd wyniknęła decyzja o działaniach dwutorowych: przede wszystkim myślimy przyszłościowo i w przypadku wszystkiego, co zamawiamy/kupujemy/pozyskujemy od 2011 roku już na początkowym etapie negocjowania umów wprowadzamy zagadnienia licencji CC, a równocześnie staramy się otwierać starsze zasoby, sprawdzając, do czego posiadamy prawa. Kieruje nami poczuci misji, przekonanie, że jako instytucja publiczna powinniśmy dzielić się tym, co powstaje za publiczne pieniądze. Z drugiej strony, jako galeria zajmująca się sztuką współczesną mamy do czynienia z dziełami, przed którymi jeszcze wiele lat zanim przejdą do domeny publicznej. W związku z tym staramy się prowadzić jak najszerszy dialog, przekonywać twórców do wolnych licencji, pokazywać dobre strony i korzyści płynące z takiej formy udostępniania. Czasem oczywiście musimy przyjąć kompromis — pozostając przy licencjach Creative Commons wprowadzamy ograniczenia takie, jak użycie niekomercyjne czy brak zgody na tworzenie dzieł zależnych.
Kolejnym, bardzo ważnym krokiem w realizacji naszego otwartościowego projektu i konsekwencją decyzji o udostępnieniu zasobów był pomysł na platformę, która umożliwiłaby nam dzielenie się materiałami z użytkownikami. Zachęta jako galeria wystaw czasowych nie posiada stałej ekspozycji, ale nasza kolekcja polskiej sztuki współczesnej jest rozbudowywana. W związku z tym prezentację dzieł sztuki w internecie uznaliśmy za niezbędną. Kolekcja to jednak nie wszystko. Ze względu na specyfikę swojej działalności Zachęta posiada dużo większe zasoby: olbrzymią dokumentację wystaw i materiałów im towarzyszących, takich jak katalogi i foldery, materiały edukacyjne oraz jeden z największych w Polsce zbiór archiwaliów dokumentujących życie artystyczne po II wojnie światowej. Uznaliśmy, że dużo ciekawsze i ważniejsze dla odbiorców będzie stworzenie portalu, w ramach którego podzielimy się wszystkimi otwieranymi zasobami, integrując w ten sposób aktywności poszczególnych działów Zachęty.
Od 1 września 2012 roku działała strona internetowa otwartazacheta.pl, którą zbudowaliśmy na bazie sześciu kategorii: kolekcja, wystawy, materiały edukacyjne, dokumentacja, teksty/artykuły oraz audiodeskrypcje. Kategorie zostały podzielone na podkategorie systematyzujące nasze zbiory i ułatwiające poruszanie się po stronie. Dziś Otwarta Zachęta jest częścią dużego portalu prezentującego całość działalności galerii. Znajdziecie tu nie tylko informacje o naszych wystawach i wydarzeniach, ale również prace z kolekcji, materiały edukacyjne, dokumentacyjne czy publikacje dostępne na licencjach CC.
