Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

artyści: Wojciech Bąkowski, Olaf Brzeski, Bogna Burska, Wojciech Doroszuk, Anna Konik, Anna Molska, Zorka Wollny
kurator: Maria Brewińska
współpraca: Julia Leopold

Każda z dotychczasowych edycji i zestaw nazwisk wyłonionych w nich artystów były nie tylko efektem aktualnego stanu sztuki polskiej, ale także konsekwencją tego, kto i kogo nominował. Wybór artystów, a co za tym idzie, kształt konkursowych wystaw bywały niekiedy bardziej oczywiste i przewidywalne; wybiórczo prezentowały scenę sztuki polskiej poprzez jej różne tendencje, formy, problemy. W poprzednich edycjach brali udział artyści tworzący bardzo zróżnicowane prace, ukazujące spektrum współczesnych mediów artystycznych. Język, jakim się posługiwali, był jednak bardziej „materialny”, a przez to i wystawy składały się w większości z obiektów, rzadziej z wirtualnych obrazów zapośredniczonych okiem kamery. Dlatego wynik tegorocznej „loterii konkursowej” okazał się bardziej zaskakujący od poprzednich. Czwarta edycja wyłoniła twórców, którzy na rozmaite sposoby posługują się przede wszystkim językiem wideo i filmu, co z pewnością znajdzie odbicie w konkursowej wystawie.

Artyści nominowani w czwartej edycji to: Wojciech Bąkowski, Olaf Brzeski, Bogna Burska, Wojtek Doroszuk, Anna Konik, Anna Molska i Zorka Wollny. W dorobku każdego z nich znajdują się prace wideo oraz filmy. Najmniej jest ich w twórczości Olafa Brzeskiego, ale — jak on sam deklaruje — bliższe jest mu to, co dzieje się w filmie, niż w sztuce. Artysta znany jest przede wszystkim jako autor instalacji oraz rzeźb wykonywanych m.in. z ceramiki, które deformuje, „zrzuca” z postumentu, eksponuje w opozycji do muzealnych standardów. Wojciech Bąkowski tworzy filmy animowane techniką non-camerową, w których wygłasza/melorecytacja wyjątkowe teksty własnego autorstwa; tworzy także akustyczne przestrzenie — „nory”, słuchowiska, a także instalacje z użyciem sprzętu muzycznego z czasów PRL. Anna Konik jest autorką dłuższych cyklów filmowych, z których buduje wieloekranowe dźwiękowe instalacje, układające się w niemal reportażowe cykle, bądź poetyckie wideoinscenizacje. Bogna Burska zajmuje się w ostatnich latach przede wszystkim techniką found footage, polegającą na przetwarzaniu i łączeniu fragmentów komercyjnych produkcji filmowych, z których konstruuje nowe narracje. Wojtek Doroszuk kręci filmy „nomadyczne”, będące zapisem obrazów, postaci, sytuacji. Poruszają one kwestie Innego, problemy wyobcowania, różnic językowych i kulturowych, przełamują tabu śmierci. Anna Molska przerabia w swych filmach modernistyczno-peerelowskie utopie i tradycje, przywołując historyczne referencje lub zacierając ich ślady. Zorka Wollny, oprócz serii feminizujących filmów, ma w swym dorobku cykl performansów realizowanych w odniesieniu do instytucji muzealnych, które funkcjonują potem jako filmowa dokumentacja.