Wszechbędąca, akcja w plenerze z udziałem Marii Dobkowskiej

Jan Dobkowski

  • typ obiektu: fotografia
  • rok powstania: 1969
  • materiał/technika: pokaz slajdów
  • numer inw.: F-115

Jan Dobkowski jeszcze podczas studiów odrzucił rozwiązania fakturalne wywodzące się z postimpresjonizmu. Wyeliminował z obrazu przestrzeń malarską, a powierzchnię płótna wypełniał dużymi płaskimi plamami gładko kładzionego koloru. Ograniczył gamę barwną do dwóch kontrastujących ze sobą barw dopełniających – czerwieni i zieleni – które uważał za kolory życia. Linia kreśląca kształty biegnie niespokojnymi, zawiłymi skrętami, tworząc secesyjno-dekoracyjne układy. Pomimo deformacji i wyolbrzymienia form obrazy są przedmiotowe, a nie abstrakcyjne. Repertuar powtarzających się motywów obejmuje m.in. zwielokrotnione piersi o mocno zaznaczonych sutkach, głowy z kosmykami włosów przypominającymi płomyki ognia, ludzkie szkielety, serca, plemniki i kształty embrionalne. Postać ludzka nie jest nadrzędna wobec innych elementów kompozycji – wszystkie organizmy zostają ze sobą zrównane i wzajemnie powiązane. Hierarchiczny podział na to, co ludzkie i nie-ludzkie ulega zniesieniu. Układy miękkich kształtów wyrażają treści symboliczne: żywiołowy zachwyt nad życiem i poczucie jedności z naturą podlegającą nieustannej przemianie.

W 1969 roku artysta w płycie paździerzowej wyciął – jak sam to określił – „kobiety wielobiustowe, jabłkokobiety, kobietyptaki, gruszkokobiety”. Założeniem Dobkowskiego było ich prezentowanie jako cykl Przedłużenie lata w wolnej przestrzeni, w czasie, kiedy przyroda pozostaje w uśpieniu. W tym samy roku powstała Wszechbędąca – wycięta z cienkiej, czerwonej folii ogrodniczej postać kobiety o wielu biustach. Dobkowski wraz z żoną Marią układali tę figurę na śniegu w lesie, na wzgórzach otaczających Duszniki-Zdrój. Artysta określił to działanie jako swoją pierwszą wystawę indywidualną, która miała tylko dwóch oglądających: samego artystę i Marię, którą nazywał „Wszechbędącą z kosmosu”. W przeciwieństwie do sztywnych form z płyty paździerzowej ta miała bardziej efemeryczny charakter ze względu na zastosowane tworzywo. Była giętka, a więc można było ją zwijać w rulon i rozwijać w różnych miejscach: w muzeum lub gdziekolwiek. W przypadku obu realizacji przeniesienie motywów poza dwuwymiarową płaszczyznę płótna w realne otoczenie świadczy o zainteresowaniu Dobkowskiego przestrzenią. Taki sposób prezentacji wymagał dynamicznego widzenia poruszającego się odbiorcy, który stawał się w ten sposób współtwórcą dzieła. Podobne eksperymenty z przestrzenią pojawiły się w sztuce awangardowej już na początku XX wieku, Dobkowskiego można więc włączyć w długi szereg artystów zainteresowanych tym problemem od ponad stu lat.

Inne prace artysty w kolekcji Zachęty

  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata V
    Z cyklu Przedłużenie lata V Jan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata VI
    Z cyklu Przedłużenie lata VIJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata VII
    Z cyklu Przedłużenie lata VIIJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata VIII
    Z cyklu Przedłużenie lata VIIIJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Gdy wieje wiatr
    Gdy wieje wiatrJan Dobkowski1975
  • Zdjęcie pracy Duch
    DuchJan Dobkowski1975
  • Zdjęcie pracy Akwarium
    AkwariumJan Dobkowski1975
  • Zdjęcie pracy Zespolenie
    ZespolenieJan Dobkowski1976
  • Zdjęcie pracy Próba styku
    Próba stykuJan Dobkowski1976
  • Zdjęcie pracy Otchłań
    OtchłańJan Dobkowski1976
  • Zdjęcie pracy Przedłużenie lata, akcja na dachu pracowni artysty przy ul. Chłodnej, Warszawa
    Przedłużenie lata, akcja na dachu pracowni artysty przy ul. Chłodnej, WarszawaJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata IV
    Z cyklu Przedłużenie lata IVJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata II
    Z cyklu Przedłużenie lata IIJan Dobkowski1969
  • Kompozycję wypełniają czerwone plamy, kleksy, dziwne przekroje, niekiedy przybierające kształt poszczególnych części ciała kobiety: oczu, ust, piersi, nóg. Tło niebieskie.
    Zachłanna kobietaJan Dobkowski1970
  • Z nieforemnych, pomarańczowych plam wyłaniają się dwie postaci bez głów, pochylone do przodu, jakby się przewracały. Wyraźnie zaznaczono ich dłonie skierowane do siebie oraz uda, łydki i stopy. Tło turkusowe.
    Prowadził ślepy ślepegoJan Dobkowski1970
  • Obraz dynamiczny, radosny. Kompozycję wypełniają różnokolorowe plamy, kleksy, dziwne przekroje, niekiedy przybierające kształt poszczególnych części ciała kobiety: oczu, ust, piersi, nóg. Wydaje się, że obraz żyje własnym życiem: nogi biegną, ręce coś chwy
    EuforiaJan Dobkowski1973
  • Obraz składa się z wygiętych biało-szarych linii przypominających słoje drzewa. W części środkowej, przy górnej krawędzi elipsa, której krawędź na górze przybiera kształt ust.
    Wielki dzieńJan Dobkowski1980
  • Przez środek obrazu, wymalowana pionowa, niebieska oś. Przy niej od strony lewej i prawej zbiegają się niebiesko-fioletowe, równoległe do siebie linie. Kompozycja przypomina przedziałek i włosy równo zaczesane na dwie strony.
    Moja rzeka IIJan Dobkowski1980
  • Szare tło obrazu zamalowane gęsto białymi cienkimi równoległymi liniami. Linie pionowe tworzą cztery grupy, kształtem przypominające wysoką trawę. Linie poziomie przywołują na myśl taflę wody.
    Drzewa Jana D.Jan Dobkowski1980
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata I
    Z cyklu Przedłużenie lata IJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata III
    Z cyklu Przedłużenie lata IIIJan Dobkowski1969

Inne prace z tej kategorii

  • Zdjęcie pracy Wolny strzelec (Autoportret)
    Wolny strzelec (Autoportret)Zbigniew Libera2013
  • Zdjęcie pracy Serra-Dusseldorf 1992 XV
    Serra-Dusseldorf 1992 XVErika Kiffl1992
  • Zdjęcie pracy Serra-Dusseldorf 1992 II
    Serra-Dusseldorf 1992 IIErika Kiffl1992