Duch

Jan Dobkowski

  • typ obiektu: rysunek
  • rok powstania: 1975
  • materiał/technika: tusz, papier
  • wymiary: 44 x 62,5 cm
  • numer inw.: R-13
  • reprodukcja na licencji: CC BY-NC-ND 3.0

Jan Dobkowski jeszcze podczas studiów odrzucił rozwiązania fakturalne wywodzące się z postimpresjonizmu. Wyeliminował z obrazu przestrzeń malarską, a powierzchnię płótna wypełniał dużymi płaskimi plamami gładko kładzionego koloru. Ograniczył gamę barwną do dwóch kontrastujących ze sobą barw dopełniających – czerwieni i zieleni – które uważał za kolory życia. Linia kreśląca kształty biegnie niespokojnymi, zawiłymi skrętami, tworząc secesyjno-dekoracyjne układy. Pomimo deformacji i wyolbrzymienia form obrazy są przedmiotowe, a nie abstrakcyjne. Repertuar powtarzających się motywów obejmuje m.in. zwielokrotnione piersi o mocno zaznaczonych sutkach, głowy z kosmykami włosów przypominającymi płomyki ognia, ludzkie szkielety, serca, plemniki i kształty embrionalne. Postać ludzka nie jest nadrzędna wobec innych elementów kompozycji – wszystkie organizmy zostają ze sobą zrównane i wzajemnie powiązane. Hierarchiczny podział na to, co ludzkie i nie-ludzkie ulega zniesieniu. Układy miękkich kształtów wyrażają treści symboliczne: żywiołowy zachwyt nad życiem i poczucie jedności z naturą podlegającą nieustannej przemianie. W połowie lat 70. zniknęła z obrazów postać ludzka – została sama dynamiczna kreska lekkimi nieregularnymi łukami przebiegająca przez płaszczyznę. Wtedy artysta zaczął tworzyć rysunki tuszem, zapełnione wijącymi się liniami, jakby obdarzonymi własnym życiem. W pracy Duch pasma o zwichrowanych, kłębiących się końcach tworzą rząd miniaturowych ust odwróconych do góry nogami. W tych rysunkach Dobkowski zrezygnował z anegdoty, koncentrując się na budowaniu nastroju. Historyczka i krytyczka sztuki Wiesława Wierzchowska pisała, że artysta „nadaje kształt stanom psychicznym, przeżyciom zaistniałym wobec natury”. Zaś rytm pulsujących linii „to rytm zapisu fizycznego procesu rysowania, indywidualny jak pismo i jak pismo odkrywający osobowość człowieka”. Nasycone liryzmem prace odsłaniają indywidualną wrażliwość artysty.

Inne prace artysty w kolekcji Zachęty

  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata V
    Z cyklu Przedłużenie lata V Jan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata VI
    Z cyklu Przedłużenie lata VIJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata VII
    Z cyklu Przedłużenie lata VIIJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata VIII
    Z cyklu Przedłużenie lata VIIIJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Gdy wieje wiatr
    Gdy wieje wiatrJan Dobkowski1975
  • Zdjęcie pracy Akwarium
    AkwariumJan Dobkowski1975
  • Zdjęcie pracy Zespolenie
    ZespolenieJan Dobkowski1976
  • Zdjęcie pracy Próba styku
    Próba stykuJan Dobkowski1976
  • Zdjęcie pracy Otchłań
    OtchłańJan Dobkowski1976
  • Zdjęcie pracy Wszechbędąca, akcja w plenerze z udziałem Marii Dobkowskiej
    Wszechbędąca, akcja w plenerze z udziałem Marii DobkowskiejJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Przedłużenie lata, akcja na dachu pracowni artysty przy ul. Chłodnej, Warszawa
    Przedłużenie lata, akcja na dachu pracowni artysty przy ul. Chłodnej, WarszawaJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata IV
    Z cyklu Przedłużenie lata IVJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata II
    Z cyklu Przedłużenie lata IIJan Dobkowski1969
  • Kompozycję wypełniają czerwone plamy, kleksy, dziwne przekroje, niekiedy przybierające kształt poszczególnych części ciała kobiety: oczu, ust, piersi, nóg. Tło niebieskie.
    Zachłanna kobietaJan Dobkowski1970
  • Z nieforemnych, pomarańczowych plam wyłaniają się dwie postaci bez głów, pochylone do przodu, jakby się przewracały. Wyraźnie zaznaczono ich dłonie skierowane do siebie oraz uda, łydki i stopy. Tło turkusowe.
    Prowadził ślepy ślepegoJan Dobkowski1970
  • Obraz dynamiczny, radosny. Kompozycję wypełniają różnokolorowe plamy, kleksy, dziwne przekroje, niekiedy przybierające kształt poszczególnych części ciała kobiety: oczu, ust, piersi, nóg. Wydaje się, że obraz żyje własnym życiem: nogi biegną, ręce coś chwy
    EuforiaJan Dobkowski1973
  • Obraz składa się z wygiętych biało-szarych linii przypominających słoje drzewa. W części środkowej, przy górnej krawędzi elipsa, której krawędź na górze przybiera kształt ust.
    Wielki dzieńJan Dobkowski1980
  • Przez środek obrazu, wymalowana pionowa, niebieska oś. Przy niej od strony lewej i prawej zbiegają się niebiesko-fioletowe, równoległe do siebie linie. Kompozycja przypomina przedziałek i włosy równo zaczesane na dwie strony.
    Moja rzeka IIJan Dobkowski1980
  • Szare tło obrazu zamalowane gęsto białymi cienkimi równoległymi liniami. Linie pionowe tworzą cztery grupy, kształtem przypominające wysoką trawę. Linie poziomie przywołują na myśl taflę wody.
    Drzewa Jana D.Jan Dobkowski1980
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata I
    Z cyklu Przedłużenie lata IJan Dobkowski1969
  • Zdjęcie pracy Z cyklu Przedłużenie lata III
    Z cyklu Przedłużenie lata IIIJan Dobkowski1969

Inne prace z tej kategorii

  • Zdjęcie pracy 1312 - Pułapki na białe słonie V
    1312 - Pułapki na białe słonie VJerzy Stajuda
  • Zdjęcie pracy 13.02.77 - 10.03.77 z cyklu Błędne koło
    13.02.77 - 10.03.77 z cyklu Błędne kołoJanusz Przybylski1977
  • Rysunek ołówkiem na papierze, format poziomego prostokąta. Kartka pokryta delikatną wykreśloną kratką, jak w zeszycie. Fragmenty realistycznego portretu kobiety ułożone jakby w rozsypance: po lewej strony na górze czoło z linią włosów, po prawej oczy, niże
    Ćwiczenie z portretu CKrystyna Piotrowska1979