Spojrzenia 2021
15.10 – 15.12.2021 Spojrzenia 2021
Online
artyści i artystki: Archiwum Protestów Publicznych, Krzysztof Maniak, Jana Shostak, Mikołaj Sobczak, Weronika Wysocka
komitet ominujący: Michał Grzegorzek, Magdalena Komornicka, Marta Kudelska, Piotr Lisowski, Ada Piekarska, Michalina Sablik, Gabriela Warzycka-Tutak
kuratorka: Magdalena Komornicka
współpraca: Joanna Andruszko, Julia Leopold, Marta Miś, Aleksandra Zientecka
identyfikacja wizualna: Karolina Pietrzyk, Tobias Wenig
zdjęcia: Maciej Landsberg
wideo: Marcelina Gorczyńska
Archiwum Protestów Publicznych, Krzysztof Maniak, Jana Shostak, Mikołaj Sobczak i Weronika Wysocka — oto tegoroczni laureaci najważniejszego konkursu dla młodych artystek i artystów w Polsce: Spojrzenia. Kładąc nacisk na wsparcie twórców, a nie na rywalizację, organizatorzy postanowili nie przyznawać nagrody głównej. Wszystkie osoby nominowane zostały tak samo wyróżnione.
10., jubileuszowa edycja konkursu w tym roku odbywa się nie tylko po raz ostatni, ale też w zmienionej formule – bez tradycyjnej wystawy konkursowej i gali laureatów.
Konkurs Spojrzenia, który przez blisko dwie dekady prezentował najistotniejsze w danym momencie zjawiska w sztuce polskiej, w tym roku odbywa się nie tylko po raz ostatni, ale też w zmienionej formule. Wydaje się, że ze względu na dobór tegorocznych finalistów i finalistek jest to edycja wyjątkowa — nie tylko artystycznie.
„Dlaczego tak mocno przesiąknięty polską rzeczywistością i historią film nieznanego w świecie młodego reżysera zainteresował szefów festiwalu w Wenecji?” — pytano w recenzjach filmu Żeby nie było śladów. Dlaczego akurat teraz Abdulrazak Gurnah został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury „za bezkompromisową i współczującą penetrację skutków kolonializmu i losu uchodźcy w przepaści między kulturami i kontynentami”? Czy Złota Palma dla filmu Julii Ducournau i Oskar za reżyserię dla Chloé Zhao to przypadek? Dlaczego jury tegorocznego festiwalu Młodzi i Film w Koszalinie zdecydowało się przyznać nagrodę aktorską gender (sic!), a Bartosz Bielenia, odtwórca głównej roli w filmie Boże Ciało Jana Komasy, nominowanym do nagrody Parlamentu Europejskiego Lux, krzyczał na jego forum? Nagrodom filmowym czy literackim towarzyszą gorące dyskusje i corocznie powtarzane zarzuty ich upolitycznienia, w mniejszym stopniu dotyczy to wyróżnień za dokonania w dziedzinie tzw. sztuk wizualnych. A przecież konkursy czy festiwalowe selekcje to nie nie tylko wybory „najlepszych”, ale sposób zwrócenia uwagi na to, co ważne, aktualne, dyskutowane społecznie i polityczne.
Michał Adamski, Marta Bogdańska, Karolina Gembara, Łukasz Głowala, Marcin Kruk, Agata Kubis, Michalina Kuczyńska, Adam Lach, Alicja Lesiak, Rafał Milach, Joanna Musiał, Chris Niedenthal, Wojtek Radwański, Bartek Sadowski, Karolina Sobel, Paweł Starzec, Grzegorz Wełnicki, Dawid Zieliński
Archiwum Protestów Publicznych jest platformą dystrybucji obrazów związanych z napięciami społeczno-politycznymi w Polsce po roku 2015. Gromadzi wizualne ślady aktywizacji społecznej, oddolnych inicjatyw sprzeciwu wobec decyzji politycznych, łamania zasad demokracji i praw człowieka, a więc obrazy, które mogą służyć jako ostrzeżenie przed rosnącym populizmem i szeroko rozumianą dyskryminacją: ksenofobią, homofobią, mizoginią, a także katastrofą klimatyczną. Twórczynie i twórcy Archiwum pragną przedłużyć życie obrazów związanych z konkretnymi wydarzeniami, ponieważ zwykle kończy się ono wraz z ich publikacją na łamach prasy.
Działania Archiwum wynikają z „obowiązku archiwizowania” oraz potrzeby badania wizualności protestów. Zdaniem inicjatorów i inicjatorek pamięć o tych wydarzeniach jest ważna z punktu widzenia troski o przyszłość, a także odgrywa istotną rolę w próbach nakreślenia obrazu obecnej sytuacji społecznej i politycznej. Archiwum jest także gestem solidarności z osobami na co dzień sprzeciwiającymi się łamaniu prawa, dyskryminacji, przemocy. „Nie jesteśmy agencją informacyjną ani obiektywnym podmiotem prasowym – przede wszystkim dlatego, że obiektywność na gruncie narracji to mit wykorzystywany w obecnej dyskusji raczej jako miara przystawania do określonego porządku. Fotografia jest dowodem zaistnienia zjawisk, świadkiem czy opisem, ale wybory stojące za jej wykonaniem i publikacją są subiektywne. Nasza praca i wynikające z niej dalsze działania są efektem naszego zaangażowania” — deklarują członkinie i członkowie A-P-P.
Praktyka artystyczna Krzysztofa Maniaka (ur. 1990) opiera się na działaniach w krajobrazie. Jego prace to najczęściej dyskretne, proste gesty i interakcje z przyrodą, takie jak gładzenie mchu, kory, śniegu, wchodzenie na drzewa, poszukiwanie odległości pomiędzy dwoma drzewami odpowiadającej długości jego ciała. Artysta tworzy podczas wędrówek po lasach, łąkach i wzgórzach w Tuchowie, gdzie mieszka. Miejsca te są zarówno tłem dla jego działań, jak i materiałem tymczasowych instalacji oraz źródłem rekwizytów używanych w performansach.
Absolwent Wydziału Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, od czasu obrony doktoratu w 2018 roku związany z Katedrą Zjawisk Sztuki Intermediów na tej uczelni. Laureat m.in. 14. edycji konkursu Artystyczna Podróż Hestii oraz Grand Prix V Salonu Wiosennego zorganizowanego przez BWA w Tarnowie. Jego prace można było zobaczyć m.in. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, galerii SALT Ulus w Ankarze, w BWA w Katowicach, BWA w Tarnowie, Galerii Bielskiej BWA, Galerii Biała w Lublinie, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK czy w ramach Kongresu Postartystycznego w Sokołowsku.
(ur. 1993) od 2016 roku świadomie używa mediów masowego przekazu jako narzędzia działań artystycznych i aktywistycznych. Zamiast stygmatyzującego określenia „uchodźca” zaproponowała wprowadzenie do przestrzeni publicznej rzeczownika „nowak/nowaczka”. Aby opowiedzieć szerokiej publiczności o nowakach i nowaczkach, zaczęła brać udział w konkursach piękności, czego efektem jest współreżyserowany z Jakubem Jasiukiewiczem film Miss Polonii (w czasie pracy nad nim zdobyła tytuł wicemiss województwa zachodniopomorskiego). Brała udział w protestach w Białorusi w 2020 roku i współtworzy pomnik czasowy Minuta krzyku dla Białorusi (krzyczy codziennie o godz. 18, „do końca rewolucji i o jeden dzień dłużej”). Kiedy zainteresowanie medialne wzbudził jej dekolt, potraktowała go jak transparent z hasłami sprzeciwu wobec reżimu Łukaszenki. Reprezentuje obywatelską inicjatywę Partyzanka. Jest doktorantką na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Używa feminatywów.
(ur. 1989) przygląda się temu, jak polityka, zwłaszcza historyczna, wpływa na losy marginalizowanych grup społecznych i konstruuje rozmaite obszary wykluczeń. W swojej twórczości łączy malarstwo, wideo i performans.
W pracach performatywnych, często tworzonych we współpracy z Nicholasem Grafią, Sobczak wykorzystuje awangardowe koncepcje powojennego polskiego teatru do rozważań na temat odmieńczości w czasach politycznej radykalizacji. Jego malarstwo jest nasycone teatralnością, odniesieniami do XIX-wiecznych obrazów i wątkami kultury popularnej. Artysta chce tworzyć współczesne malarstwo historyczne, przedstawiając wielkich protagonistów ruchu LGBTQ, queerowych i emancypacyjnych środowisk kontrkulturowych i ruchów oporu obok wyimaginowanych postaci i istot rodem z transgresyjnej utopii.
Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (dyplom w Pracowni Działań Przestrzennych) i Kunstakademie w Münster. Jest rezydentem w Rijksakademie van beeldende kunsten w Amsterdamie.
(ur. 1994) w swojej praktyce artystycznej podejmuje kwestie postępu technologii i jego wpływu na człowieka i naturę. Jej wizualne eseje stanowią próbę uchwycenia nowej emocjonalności powstającej na styku świata rzeczywistego i interfejsu. Artystka łączy wideo, instalacje, performans, działania z językiem i wprowadza nowe formy wypowiedzi, czego przykładem jest projekt User X, pomyślany i udostępniony jako konto na Instagramie.
Inicjatorka rezydencji artystycznej dla młodych artystów Turnus Słupsk; założycielka i kuratorka programu end-less. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (dyplom w Pracowni Działań Przestrzennych), studiowała na Universität der Künste w Berlinie i Bezalel Academy of Arts and Design w Jerozolimie. Jej prace były pokazywane m.in. w Zachęcie — Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, TOP Photography Museum Tokio, Backehause Art Complex Miami.
Spojrzenia 2021
15.10 – 15.12.2021
Online
Partner:
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
