Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

kuratorka: Katarzyna Jóźwiak-Moskal
projekt ekspozycji: Robert Rumas
produkcja: Karolina Jezierska-Pomorska, Anna Muszyńska
współpraca: Michał Jachuła
montaż: Andrzej Bialik, Dariusz Bochenek, Mateusz Czapigo, Jędrzej Iwanicki,
Remigiusz Olszewski, Grzegorz Ostromecki, Paweł Ostromecki, Piotr Wierzejski
opieka konserwatorska: Michalina Sobierajska
komunikacja wystawy: Zofia Koźniewska, Milena Liebe, Alicja Malicka, Aleksandra Sienkiewicz
program towarzyszący wystawie: Cezary Lisowski, Jędrzej Zakrzewski
dostępność: Emilia Rudzka

Wystawa prezentuje szeroki wybór prac Henryka Luli — artysty, pedagoga i profesora Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Obejmuje ponad 100 obiektów i w najpełniejszy dotychczas sposób przybliża dokonania wybitnego twórcy aktywnego od lat 50. XX wieku do dzisiaj, tworzącego w oparciu o warsztat i medium ceramiki. Akcentowany w tytule wątek materii koresponduje z ideowym przesłaniem prezentacji, a także teoretycznym namysłem artysty nad jej rolą w sztuce. W ekspozycji wybrzmiewa również kwestia kształtowania się nowoczesnej tradycji ceramicznej w Polsce, wymykającej się kryteriom sztuki użytkowej czy wzornictwa, żywa na polskiej scenie artystycznej począwszy od lat 60. XX wieku.

Tworzone ręcznie unikatowe obiekty zależne od praw fizyki, procesów cieplnych i chemicznych — wśród nich muszle, butle, patery, baniaki, formy płaskie, okrągłe, wklęsłe i wypukłe — to ulubiony zasób otwartych i zamkniętych brył oraz struktur Luli rozumianych jako autonomiczne dzieła, których integralność współtworzą kolory i faktury wypracowane na etapie szkliwienia i wypalania. Autorskie szkliwa samodzielnie tworzone przez Henryka Lulę i precyzyjnie dobrane do kształtu form, dopełniają dzieła w ten sposób, że stają się nierozerwalną jednością ceramiki rozumianej jako sztuka materii. Na przykładzie prac komponowanych w zestawy na zasadzie harmonii bądź kontrastu form, ukazane zostały złożoności i niuanse w kształtowaniu ceramiki rządzącej się warsztatowym i artystycznym wyrafinowaniem i charakteryzującej szerokim spektrum potencjalnych możliwości.

Ekspozycja przybliża również pracę i zaangażowanie Henryka Luli w rekonstrukcję renesansowego dzieła sztuki ceramicznej — Wielkiego Pieca z Dworu Artusa w Gdańsku, obiektu tak ważnego dla europejskiego dziedzictwa kulturowego.

Henryk Lula (ur. 1930) — w latach 1950–1956 studiował na Wydziale Rzeźby gdańskiej PWSSP. Po studiach przez kilka lat uczestniczył w odtwarzaniu zabytków rzeźbiarskich i ceramicznych gdańskiego Głównego Miasta. W 1992 r. otrzymał zlecenie wykonania kopii zniszczonych i zaginionych kafli do renesansowego pieca w Dworze Artusa. Do większych realizacji autora należy płaskorzeźba ceramiczna w domu wczasowym Ministerstwa Sprawiedliwości w Lisim Jarze koło Jastrzębiej Góry. W latach 1977–1997 był kierownikiem Pracowni Ceramiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.

^{zdjęcie: Patera turkusowa, 2001, glina kamionkowa biała, szkliwa turkusowe i białe, fot. Jacek Zdybel}