Sto lat „Święta wiosny” – od Niżyńskiego do Kozyry
Realizacje Piny Bausch, Tero Saarinena i Katarzyny Kozyry – projekcje filmowe

Pina Bausch, Das Frühlingopfer/The Rite of Spring, 36'24"
Tero Saarinen, HUNT, 33'18"
Katarzyna Kozyra, Święto wiosny – wersja demo 4'24" + pełna wersja 13'56"

Podczas pamiętnej premiery przed stu laty (29 maja 1913) Święto wiosny Igora Strawińskiego z choreografią Wacława Niżyńskiego wywołało skandal i oburzenie wykwintnej publiczności kulturalnego Paryża, nieprzyzwyczajonej do nowatorskiej formy muzyczno-choreograficznej zaproponowanej przez młodych twórców. Niżyński całkowicie odszedł od tańca klasycznego, przełamując jego zasady, łamiąc charakterystyczne dla baletu harmonijne linie ludzkiego ciała, każąc mu ciążyć ku ziemi.

Święto wiosny odcisnęło piętno zarówno na dziejach muzyki, jak i na rozwoju współczesnej choreografii. Dzieło duetu Strawiński/Niżyński stało się inspiracją dla ponad 200 realizacji tanecznych!

Ofiara wiosny (Das Frühlingopfer) z 1975 roku to pierwsza realizacja Piny Bausch po objęciu kierownictwa Tanztheater Wuppertal. Spektakl nie jest zaliczany do stworzonego przez Bausch w latach następnych gatunku „teatru tańca” (Tanztheater), a jednak uznawany za spektakl graniczny dla twórczości artystki. Przeciwnie niż u Niżyńskiego, w balecie Bausch za centrum ruchu obrany został środek ciała tancerzy, a ich ruchy kierowane są do wewnątrz, emanują niepokojem, wewnętrznym rozedrganiem i napięciem.

HUNT Tero Saarinena z 2002 roku to spektakl solowy, przygotowany przez samego choreografa na zamówienie Biennale w Wenecji. W spektaklu jednostka konfrontuje się sama z sobą. Dramat rozgrywa się w ciele tancerza, zagarnianym przez bardzo różne rytmy. Bezpośrednio na nie projektowana jest tworzona na żywo animacja wideo. Wśród zmiennych obrazów uchwycić można obrazy nawiązujące do wnętrza ludzkiego ciała — przypominające tkanki, narządy oraz otwarte, patrzące oko. Opozycja wewnętrzne/zewnętrzne oraz ukryte/widoczne ulega przełamaniu, a solowy, kameralny spektakl nabiera cech wizualno-cielesnej instalacji.

Praca Katarzyny Kozyry Święto wiosny powstała z wykorzystaniem animacji zrealizowanej metodą poklatkową, a sposób jej wystawienia powoduje, że widz ma wrażenie jakby przechadzał się między tańczącymi. Jak stwierdza sama artystka: „Ciało kojarzy nam się zwykle z człowiekiem, który ma wolę. Na moim filmie pokazuję bezwolne ciało. Moi starcy mają bierne ciała, [są jak] kukły, które wyginam. Robię, co chcę, nie oprą mi się, używam ich ciał i łamię przeświadczenie, że człowiek jest istotą samostanowiącą i samodecydującą o sobie. Przecież ten ktoś jest kierowany. Tu jest tylko ciało, ciało pozbawione woli. A mimo to porusza się. Taki Totentanz!”.*

*Z Katarzyną Kozyrą rozmawiał Artur Żmijewski, Warszawa 17.10.1999, w: Katarzyna Kozyra. Święto wiosny / Frühlingopfer, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2002, s. 26–31.

Organizatorzy: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Instytut Muzyki i Tańca

sala multimedialna
wejście od ul. Burschego, schodkami w dół
wstęp wolny