Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

artyści: Magdalena Abakanowicz, Tadeusz Dobosz, Wojciech Fangor, Zdzisław Jurkiewicz, Teresa Kelm, Zygmunt Krauze, Andrzej Matuszewski, Ewa Partum, Maria Pinińska-Bereś, Henryk Stażewski, Stanisław Zamecznik
kurator: Michał Jachuła
dokumentacja: Marian Szpakowski, Zdzisław Głowacki, Tomasz Jaśkiewicz, Tadeusz Śliwiński, Tadeusz Wolański, Henryk Morel, Piotr Perepłyś, Rajmund Ziemski, Stefan Krygier, Marian Bogusz, Artur Brunsz, František Kysztal, Magdalena Więcek, Stefan Gierowski, Bronisław Kierzkowski, Roman Opałka, Bohdan Urbanowicz, Włodzimierz Borowski, Grzegorz Kowalski, Henryk Morel, Cezary Szubartowski, Edward Krasiński, Zbigniew Gostomski, Koji Kamoji, Andrzej Łobodziński, Krystyn Zieliński, Tadeusz Kantor, Zygmunt Targowski, Stanisław Dróżdż i inni

Wystawa ma zaplanowany kierunek zwiedzania — prosimy    o poruszanie się zgodnie z wyznaczoną trasą.

Wejście prowadzi do sali Narutowicza z pracą Wojciecha Fangora, a wyjście — przez salę Gersona, w której znajdują się archiwalia.

Nie ma możliwości cofania się. Jeśli będą Państwo chcieli wrócić do wybranego obiektu, należy przejść całą trasę        do końca i zacząć ponownie od wejścia.

Można poruszać się pomiędzy poszczególnymi elementami instalacji, ale nie wolno ich dotykać.

Wyjątkiem jest sala nr 4, w której znajdują się białe obrotowe drzwi. Prosimy je delikatnie pchnąć i zachować ostrożność, aby nie uderzyć innych osób.

Dziękujemy za uważność i życzymy udanego zwiedzania!

Wystawa Przestrzenie to wyjątkowa okazja, by zanurzyć się w zjawisko, które na trwałe zmieniło sposób, w jaki myślimy o sztuce i jej obecności w przestrzeni. Pokazując prace klasyków polskiej sztuki współczesnej — takich jak Magdalena Abakanowicz, Wojciech Fangor, Henryk Stażewski czy Maria Pinińska-Bereś — wystawa przybliża fenomen sztuki environment, jednego z najważniejszych i najbardziej nowatorskich nurtów drugiej połowy XX wieku.

Jak wygląda sztuka, która angażuje różne zmysły i pozwala dosłownie wejść do środka dzieła? Na wystawie Przestrzenie w Zachęcie — Narodowej Galerii Sztuki prezentujemy unikatowe realizacje klasyków polskiej sztuki współczesnej, które zmieniły sposób myślenia o przestrzeni, widzu i ekspozycji. Rekonstrukcje historycznych dzieł oraz bogate materiały archiwalne pozwalają odkryć pionierskie praktyki artystyczne, które inspirują do dziś.

Termin environment (z ang. otoczenie) odnosi się do prac, które angażują widza fizycznie i zmysłowo — przestrzeni zaprojektowanych tak, by można było do nich wejść, doświadczyć ich światła, dźwięku, koloru i rytmu. Ten sposób myślenia o sztuce wyprzedza o dekady dzisiejsze instalacje immersyjne. To nie tylko forma, ale cała nowa logika tworzenia — łącząca malarstwo, rzeźbę, architekturę i happening.

W Polsce środowisko artystyczne wcześnie podjęło prace sytuujące się w tym nurcie. Za pierwsze dzieło environment w Polsce uznaje się Studium przestrzeni (1958) Wojciecha Fangora i Stanisława Zamecznika. To właśnie malarstwo — z jego eksperymentami z perspektywą, głębią i trójwymiarowością — stało się główną siłą napędową dla rozwoju environment w naszym kraju. Drugim ważnym impulsem była współpraca artystów z architektami przy projektowaniu wystaw — w szczególności z Oskarem i Zofią Hansenami oraz Stanisławem Zamecznikiem.

W ramach wystawy można zobaczyć pięć rekonstrukcji realizacji environment — trzy z nich prezentowane są po raz pierwszy od momentu ich powstania. Są to prace, które różnią się podejściem — od malarskiego i konceptualnego, przez rzeźbiarskie, po próby multisensorycznego oddziaływania na widza. Wszystkie łączy kryterium oryginalności i eksperymentu.

Oprócz rekonstrukcji ekspozycja obejmuje także dokumentację twórczości takich artystów jak Włodzimierz Borowski, Józef Szajna, Zbigniew Dłubak, Edward Krasiński, Zbigniew Gostomski i Zygmunt Targowski.

Ważnym kontekstem dla wystawy są również galerie i imprezy artystyczne, dzięki którym możliwe były eksperymenty z formą i przestrzenią. Oprócz Galerii Foksal, której niewielka przestrzeń ekspozycyjna zachęcała do pracy z przestrzenią i koncepcją wystawy jako medium sztuki, Zachęta przypomina działalność Galerii Współczesnej w Warszawie, prowadzonej przez Janusza i Marię Boguckich, w której w latach 60. i 70. XX wieku zaprezentowano  cztery z pokazywanych dziś w odtworzonej formie prac.

Przestrzenie to nie tylko przegląd historycznych realizacji. Celem wystawy jest także refleksja nad tym, jak sztuka przestrzeni kształtowała nowe modele myślenia o ekspozycji, relacji z odbiorcą i granicach artystycznych dyscyplin. W czasach wszechobecności instalacji immersyjnych i mediów cyfrowych wystawa pozwala sięgnąć do źródeł tego fenomenu i docenić pionierskie podejście twórców, którzy mimo licznych ograniczeń w nieskrępowany sposób podejmowali eksperyment w sztuce.

Informacja dla zwiedzających

W sali z archiwaliami na wystawie Przestrzenie prowadzimy badanie sposobu korzystania z przestrzeni wystawy.

Rejestrowane są wyłącznie zagregowane dane o ruchu osób w salach (tzw. mapy cieplne). Dane te nie pozwalają na identyfikację poszczególnych osób.

Badania będą prowadzone w dniach: 24.08 – 31.08 i 15.09 – 21.09

Administrator danych
Administratorem danych jest Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki z siedzibą w Warszawie (pl. Małachowskiego 3, 00-916 Warszawa).

Cele i podstawa prawna przetwarzania
Dane są przetwarzane wyłącznie w celach badawczych, tj. analizy sposobów korzystania z przestrzeni wystawy i poprawy doświadczeń zwiedzających (art. 6 ust. 1 lit. e RODO – realizacja zadania realizowanego w interesie publicznym w obszarze działalności kulturalnej).

Zakres danych i sposób przetwarzania
Dane mają postać zanonimizowaną (mapy cieplne, statystyki ruchu), nie umożliwiają identyfikacji konkretnych osób i nie są łączone z innymi informacjami.

Okres przechowywania
Dane w formie zagregowanej będą przechowywane przez okres niezbędny do przeprowadzenia analizy badawczej i przygotowania raportu, a następnie usuwane.

Prawa osób
Osobom odwiedzającym przysługuje prawo do:

• uzyskania informacji o przetwarzaniu danych,
• wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

W sprawach związanych z ochroną danych można kontaktować się z Inspektorem Ochrony Danych, którym w Zachęcie jest Paweł Mościcki, mailowo pod adresem: lub listownie na adres korespondencyjny Zachęty z dopiskiem IOD.

Udział w badaniu jest dobrowolny. Osoby które nie chcą brać w nim udziału, zapraszamy do odwiedzenia wystawy w innym terminie – bez rejestracji danych.

^{grafika z wykorzystaniem: Zdzisław Jurkiewicz, Environment w pulsującym świetle czerwonym i niebieskim, Galeria pod Moną Lisą, Wrocław, 1969, fot. Tadeusz Rolke, dzięki uprzejmości Dolnośląskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych}