O czym wspólnie marzymy? Globalne związki — porzucone przyjaźnie

17.10.2025 – 08.02.2026 O czym wspólnie marzymy? Globalne związki — porzucone przyjaźnie

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

kuratorzy: Taras Gembik, Joanna Kordjak, Antonina Stebur

Wystawa otwiera archiwa Zachęty, by na nowo przyjrzeć się sieciom globalnych relacji artystycznych w czasach PRL. Współcześni artyści i artystki konfrontują te historie z teraźniejszością pytając, co zostało z „internacjonalistycznych przyjaźni” sprzed 1989 i jak mogą one kształtować nasze wyobrażenia wspólnej przeszłości.

Tekst kuratorski:

Punktem wyjścia wystawy, na której znalazły się  prace współczesne oraz materiały historyczne, jest krytyczna refleksja związana z zapomnianym rozdziałem polityk kulturalnych PRL, realizowanych przez Zachętę (wówczas Centralne Biuro Wystaw Artystycznych), a także rolą instytucji kultury dzisiaj. Wystawa skupia się na artystycznych relacjach Polski z krajami tak zwanych globalnych większości – m.in. Ameryką Łacińską, Indiami, Wietnamem czy Palestyną. Kluczowe jest tu pojęcie „internacjonalistycznej przyjaźni” i jej infrastruktura. Przyjaźń ta miała ambiwalentny charakter — była wyrazem dążeń emancypacyjnych i jednoczących, a jednocześnie opierała się na zależnościach związanych z eksploatacją zasobów naturalnych, taniej siły roboczej i na przemocy.

Autorzy wystawy zwracają się ku przeszłości nie po to, by ją idealizować, lecz po to, by, dostrzegając jej złożoność, zastanowić się, co może nam dziś powiedzieć o teraźniejszości i możliwych scenariuszach wspólnej przyszłości. W historii tych międzynarodowych przyjaźni porzuconych po 1989 roku dostrzegalny jest bowiem potencjał sztuki jako narzędzia politycznego oporu i solidarności.  

Kuratorzy — wspólnie z zaproszonymi osobami artystycznymi, aktywistami i aktywistkami — stawiają pytania o rolę instytucji kultury w kontekście coraz większego etnicznego i narodowościowego zróżnicowania polskiego społeczeństwa, w czasach nasilającej się ksenofobii i mechanizmów wykluczenia i dyskryminacji. Zachęcają do spojrzenia na dzisiejszą Polskę jako przestrzeń otwartą na wiele głosów, języków, tożsamości i doświadczeń — miejsce, w którym różnorodność nie stanowi problemu, lecz warunek wspólnego życia. Próbują jednocześnie wyobrazić sobie taką instytucję kultury, która byłaby nie tylko przestrzenią prezentacji sztuki, ale przede wszystkim miejscem dialogu i wspólnej refleksji.

Na wystawie prezentowane są prace i dokumenty historyczne oraz dzieła artystów i artystek współczesnych z różnych regionów świata (większość prac stworzona została specjalnie na tę wystawę).

prace współczesne: Aravani Art Project, Arpirellas, Oliwia Bosomtwe, Oksana Bruchovetksa, Minerva Cuevas, Galas (Vladyslav Hryn), Nadira Husain, Hamlet Lavastida, Marysia Lewandowska, Ibrahim Mahama, Amy Muhoro, Marina Naprushkina, Thuc Linh Nguyen Vu, Ahmet Öğüt, PUNTO ESPORA | La Ciudad Abierta, Alicja Rogalska, Laila Shawa, Janek Simon, Marta Romankiv i Weronika Zalewska

kontekst historyczny: dokumentacja z archiwum Zachęty, Muzeum Solidarności Salvadora Allende (Museo de la Solidaridad Salvador Allende), prace z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie

Informacje

O czym wspólnie marzymy?
Globalne związki — porzucone przyjaźnie
17.10.2025 – 08.02.2026

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3, 00-916 Warszawa
Zobacz na mapie

Godziny otwarcia:
wtorek – niedziela godz. 12–20
czwartek – wstęp wolny    
kasa biletowa czynna do godziny 19.30   

Instytucja finansowana przez:
ministerstwo kultury

Zachętę – Narodową Galerię Sztuki wspiera:
towarzystwo

mecenas Zachęty:
orlen

patroni medialni:
Artinfo.plkmagtvp kultura