Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

kuratorki: Ewa Majewska i Ewa Opałka

Prezentowana w Zachęcie wystawa jest pierwszą dotychczas, tak obszerną prezentacją prac Marioli Przyjemskiej, przybliżającą jej dorobek ze wszystkich okresów twórczości. Na monograficznej wystawie zostanie zaprezentowane ponad 100 dzieł wykonanych na przestrzeni ostatnich czterech dekad. Ekspozycja ma za zadanie przybliżyć twórczość artystki, zawsze w nowatorski sposób sięgającej zarówno po najnowsze, jak i tradycyjne media — od malarstwa i rysunku, przez fotografię, po wideo. Przyjemska w żywy i zaangażowany sposób komentuje przeobrażenia realnego i symbolicznego polskiego krajobrazu potransformacyjnego. Na początku lat 90. XX wieku — niemal dekadę przed socjologami i badaczami kultury — odkryła, jak wielkie znaczenie we współczesnym świecie mają marka i logo. Artystka mimo to nie zajęła dotąd należnego jej miejsca w kanonie współczesnej sztuki polskiej — pojawiała się na ważnych wystawach zbiorowych w kraju i za granicą, często w kontekście sztuki krytycznej, ale bez większego oddźwięku. 

Pod koniec studiów w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w drugiej połowie lat 80. Przyjemska wypracowała autonomiczną propozycję niepozbawionego elementów transgresyjnych malarstwa „mistycznego” — pozostawała wtedy w kręgu grupy Świadomość Neue Bieremiennost. Na początku lat 90., w odpowiedzi na procesy transformacyjne, artystka podjęła pionierską próbę podsumowania kwestii konsumpcji, sięgając po nową wtedy w Polsce technikę wielkoformatowej fotografii reklamowej. W cyklu Metki skutecznie wyraziła znaczenie brandingu, w pracach z cyklu Kosmetyki połączyła najnowsze trendy konsumpcji, z kolei cykle miejskich fotografii i obrazów to „naddokumentacja” współczesnych przekształceń architektury, swoista psychogeografia, rodzaj sytuacjonistycznego dryfu. Abstrakcja spotyka się tutaj z pop artem, krytyka — z reklamą, zaś konsumpcja — z radykalnym przeciwstawieniem się konformizacji. Po roku 2000 Przyjemska w swoich pracach tworzy artystyczny komentarz do konsumpcyjnego kapitalizmu, poszukując awangardy wolnej od dydaktyzmu i wywyższania. Prace te są ironiczne, bliskie trzeciej fali feminizmu, naznaczone afektem, charakteryzuje je jednak zdystansowane spojrzenie zarówno na konsumpcję, jak i na jej krytykę. Artystka zaprasza nas do świata neoliberalnej rozkoszy, a jej sztuka mówi coś więcej niż klasyczna sztuka krytyczna. Rozpoznajemy w niej siebie same i samych, nie tylko na zewnątrz towarowej ekonomii, ale również w jej centrum. 

Prezentacji towarzyszyć będzie bogato ilustrowana publikacja w języku polskim i angielskim z tekstami krytycznymi o sztuce Przyjemskiej autorstwa Camili McHugh, Izabeli Kowalczyk, Doroty Michalskiej, Ewy Majewskiej i Ewy Opałki.

Program publiczny

18.09, godz. 12:15 – Oprowadzanie kuratorskie – Ewa Opałka 
07.10, godz. 17:00 – Spacer miejski z Mariolą Przyjemską 
18.10, godz. 18:00 – Pokaz filmu „Sklep przy głównej ulicy” i rozmowa Ewy Opałki z artystką
27.10, godz. 18:00 – Oprowadzanie autorsko-kuratorskie – Ewa Majewska i Natalia Sielewicz
17.11, godz. 18:00 – Oprowadzanie autorskie – Camila McHugh (wydarzenie w jęz. angielskim)
06.12, godz. 18:00 – Debata „Przyszłość sztuki – przyszłość miasta”
27.12, godz. 18:00 – Pokaz filmu „Sokół maltański” ze wstępem Ewy Opałki
8.01.2023, godz. 12:15 – Finisażowe oprowadzanie Marioli Przyjemskiej

Partner wystawy i współwydawca publikacji: Muzeum Współczesne Wrocław.