SALA 3

Angelika Markul, Ziemia opuszczenia, 2014, wideo, 2ʹ53ʹʹ, dzięki uprzejmości artystki

Film powstał w obserwatorium ALMA na pustyni Atacama w Chile na wysokości 5000 metrów n.p.m., gdzie 60 teleskopów obserwuje gwiazdy i planety rodzące się w obłokach gazu, odległe galaktyki formujące się na krańcach obserwowalnego Wszechświata. Tytuł pracy odnosi się do wierzeń rdzennych mieszkańców Ameryki Łacińskiej, dla których Ziemia jest zaledwie początkiem dalszego życia w kosmosie. Film prezentuje obraz rozgwieżdżonego nieba, jego głębię dominującą nad linią mrocznego ziemskiego pejzażu. Praca na wystawie dotyka sfery pozaziemskiej, jej niedostępności i niezależności. Usytuowanie na stosunkowo niewielkim obszarze pustyni wielu anten teleskopowych pokazuje ingerencję ludzi w naturę, chęć zawładnięcia kosmosem nie tylko w celach poznawczych. Doświadczenie nieskończoności kosmosu wywołuje tam ponoć poczucie głębokiego osamotnienia. Projekcji towarzyszy dźwięk szumu kosmicznego.

SALA 4

Allora & Calzadilla, Wielka cisza, 2014, trójkanałowe wideo HD, 16ʹ22ʺ, dzięki uprzejmości artystów i kurimanzutto

„Wielka cisza” to znane określenie paradoksu Fermiego, badacza opisującego sprzeczność pomiędzy wysokim szacunkiem prawdopodobieństwa istnienia cywilizacji pozaziemskich przy jednoczesnym braku obserwowalnych śladów życia w kosmosie. „Gdzie oni są?” — pytał Enrico Fermi już w 1950 roku. Film zestawia obraz potężnego teleskopu w obserwatorium Arecibo w Portoryko (nadającego i odbierającego sygnały z kosmosu) z obrazami portorykańskiego lasu tropikalnego zamieszkanego przez zagrożone wyginięciem papugi: amazonki niebieskoskrzydłe. Film powstał we współpracy z pisarzem science fiction Tedem Chiangiem. W odpowiedzi na dociekania, dlaczego szukamy przejawów życia w kosmosie, pozostając jednocześnie głuchymi na sygnały innych gatunków żyjących na Ziemi, napisał on tekst towarzyszący instalacji, w którym narratorami są papugi. To z ich perspektywy poznajemy paradoksalną sytuację — determinację ludzi, jeśli chodzi o kosztowne poszukiwania życia pozaziemskiego, a jednocześnie karygodne zaniechania względem istot żyjących obok.

SALA 5

Camille Henrot, Grosse Fatigue, 2013, wideo (kolor, dźwięk), 13ʹ

Film powstał w trakcie pobytu artystki w Smithsonian Institution w Waszyngtonie. Prezentuje wybór zdjęć zaczerpniętych z bazy tej instytucji i z internetu, migających na ekranie w zakładkach przeglądarek komputerowych. Tematem prowadzonych w internecie poszukiwań stały się początki świata ukazane poprzez zdjęcia antropologicznych artefaktów, zestawione z obrazami współczesnej kultury tworzącymi przypadkowe znaczenia i relacje. Koncentracja na zasobach wiedzy skatalogowanych w sieci ukazuje ją jako rodzaj nowoczesnej, niedającej się przyswoić synkretycznej encyklopedii, w której dotarcie do początków uniwersum jest trudne ze względu na nadmiar pojawiających się informacji i wielość koncepcji. Film powstał we współpracy z poetą Jacobem Brombergiem; jego tekst recytuje muzyk Akwetey Orraca-Tetteh.

oryginalna muzyka: Joakim
głos: Akwetey Orraca-Tetteh
tekst powstał we współpracy z Jacobem Brombergiem
producent: kamel mennour, Paris/London; z dodatkowym wsparciem Fonds de dotation Famille Moulin, Paris
produkcja: Silex Films
Srebrny Lew, 55 Biennale Sztuki w Wenecji, 2013
projekt zrealizowany w ramach Smithsonian Artist Research Fellowship Program, Washington
specjalne podziękowania dla Smithsonian Archives of American Art, Smithsonian National Museum of Natural History, Smithsonian National Air and Space Museum 
© ADAGP Camille Henrot
dzięki uprzejmości artystki, Silex Films i kamel mennour, Paris

SALA 6

Yuri Ancarani, Wyzwanie, wideo, 69ʹ, 2016, dzięki uprzejmości artysty oraz Galerie Isabella Bortolozzi

Film powstał w Katarze, jednym z najbogatszych krajów świata. Pokazuje życie elit tego do niedawna mało znanego rejonu, w którym kumuluje się spora część globalnego kapitału oraz międzynarodowe inwestycje lokowane m.in. w nieruchomościach i sztuce. W filmie brak odniesień do polityki, gospodarki, ekonomii czy pomnażającej kapitał ludzkiej pracy — to niewidzialna sfera pozostająca w kryciu poza obiektywem kamery. Film jest zapisem kilkuletniej obserwacji współczesnej męskiej kultury arabskiej: miejskiego stylu życia arabskich szejków, wyścigów samochodowych na pustynnych wydmach, podróży na złotych harleyach, ale również pasji sokolniczej —arystokratycznego hobby o wielowiekowej tradycji. Sceny z życia codziennego zamożnych Arabów mają wymiar antropologiczny — eksponują życie w wyrafinowanym bogactwie, zaawansowanej technologii przy jednoczesnym kultywowaniu tradycyjnego życia na pustyni.

SALA 7

Clément Cogitore, Les Indes galantes (Zamorskie zaloty), 2017, wideo, 5ʹ26ʹʹ, produkcja: Paryska Opera Narodowa — scena 3/Les Films Pélléas, dzięki uprzejmości artysty oraz Galerie Eva Hober i Galerie Reinhard Hauff

Tytuł filmu został zapożyczony z barokowej opery-baletu Jeana-Philippe’a Rameau Les Indes galantes (1735), której tematem jest miłość wędrująca po świecie, ścigana przez boga wojny Marsa. Scena tańca nawiązuje do aktu czwartego zatytułowanego Dzicy i najsłynniejszego fragmentu muzycznego całej opery, w którym tancerze przebrani za Indian wykonywali taniec fajki i pokoju. Powstał on znacznie wcześniej, z okazji wizyty w Paryżu w 1725 roku delegacji wodzów Indian z Ameryki Północnej, podczas której „dzicy” prezentowali m.in. tańce plemienne: pokoju, wojny i zwycięstwa. Za miłosnymi i frywolnymi wątkami w operze Rameau kryje się XVIII-wieczne historia: początki globalizmu, międzykontynentalny i egzotyczny kontekst odkryć geograficznych, kolonializm, niewolnictwo i narastająca eksploatacja innych rejonów świata. Cogitore wykorzystał przede wszystkim tło dźwiękowe opery, libretto czwartego aktu; wprowadził jednak współczesne motywy z historii Ameryki Północnej. Tancerze w jego filmie to młodzi ludzie różnych ras wykonujący krump — improwizowaną formę tańca z gett Los Angeles, która narodziła się w trakcie rozruchów po pobiciu Rodneya Kinga w 1991 roku i eskalacji przemocy i działań represyjnych policji. Spontaniczna choreografia ciał, autentyczna ekspresja stały się językiem ciał fizycznych, społecznych, politycznych — formą protestu możliwą do podjęcia w każdych czasach i wobec różnych szkodliwych zjawisk i zachowań. Film nasycony taką energią zamyka wystawę, wzywając do protestu, oporu i działań wymierzonych przeciwko mechanizmom zniewolenia i alienacji.