Strajk Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde

10.09 – 17.11.2019 Strajk Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

kurator: Stanisław Welbel
projekt ekspozycji i identyfikacji wizualnej: Studio Robot 

Projekt wystawy został zainspirowany historyczną ekspozycją prac niemieckiej graficzki, rzeźbiarki i malarki Käthe Kollwitz, która miała miejsce w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych Zachęta w 1951 roku. Opracowanie dokumentacji i analiza recepcji wystawy była możliwa dzięki prowadzonemu w ostatnich latach w Zachęcie projektowi badawczemu, w którym to właśnie wystawy, a nie poszczególne dzieła stanowiły przedmiot badań — jako moment mediacji i spotkania artysty, kuratora (dawniej komisarza), dzieła z publicznością, galerią, instytucją i polityką.

Na historycznej wystawie znalazło się dziewięćdziesiąt, przede wszystkim graficznych, prac z okresu 1892–1938. Jej główny trzon stanowiły dwa prezentowane w całości cykle grafik Powstanie tkaczy (1897) oraz Wojna chłopska (1903), a także plakat Nie wieder Krieg! (Nigdy więcej wojny!) z 1924 roku — najczęściej reprodukowane w prasie dzieło podkreślające polityczne zaangażowanie Kollwitz. Obecna wystawa Käte Kollwitz nie jest rekonstrukcją historycznej ekspozycji — prezentowana będzie w innych salach i w odmienny sposób, ale w dużej mierze powtarza wybór kluczowych dzieł z 1951 roku. W Zachęcie znajdą się ponownie wspomniane wyżej cykle graficzne oraz wiele innych prac artystki z muzeów w Polsce i w Niemczech.

Na wystawie prezentowane są również dzieła zaproszonych do udziału współczesnych artystek: Hito Steyerl oraz Keren Donde, stąd wybór tytułu Strajk, będące - go cytatem z pracy Steyerl. W języku angielskim można rozumieć go zarówno jako zorganizowaną formę protestu społecznego polegającą zazwyczaj na powstrzymaniu się od wykonywania pracy lub dosłownie — jako uderzenie, czyli manifestującą się przemoc, lub coś, co szokuje, jest uderzające. Wideo Steyerl zestawione z pracami Kollwitz uwypukla ograniczenia jej twórczości, czy też w ogóle ograniczenia dotyczące obrazowania rzeczywistości bądź wręcz jego niemożność. Komentuje granice zaangażowania oraz krytycznie analizuje rolę artystów i artystek w procesach politycznych i społecznych. Hito Steyerl jest laureatką nagrody imienia Käthe Kollwitz (2019) przyznawanej w Niemczech od 1960 roku.

Prezentowane na wystawie rysunki Keren Donde w inny sposób aktualizują prace Kollwitz. Podkreślają istniejącą w nich ambiwalencję pomiędzy przemocą a czułością, celebracją i estetyzacją a zaangażowaniem i odrzuceniem. Rysunki te przypominają prace niemieckiej artystki, zarówno formalnie, jak poprzez wybrane tematy: ukazują współczesne protesty (strajki), zajścia uliczne, aresztowania. Ich dynamika jest podobna, różnią się natomiast współczesnymi detalami, chociaż formy oporu pozostały niezmienne.

Wystawa w Zachęcie ukazuje, jak niepokojąco wiele współczesnych dyskursów nakłada się obecnie na dzieła Kollwitz. Podobnie jak w przypadku ekspozycji z 1951 roku „aktualność” jest słowem-kluczem do spojrzenia na jej prace z kilku perspektyw: feministycznej, walki o równouprawnienie i prawa mniejszości, relacji władzy, krytyki kapitalizmu i militaryzmu, a także w kontekście wzmagającego nacjonalizmu, neofaszyzmu, rasizmu, antysemityzmu i homofobii, co wpisuje wystawę w ramy Roku Antyfaszystowskiego.

 

Käthe Kollwitz (1867–1945) — graficzka, rzeźbiarka i malarka, jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych artystek niemieckich XX wieku. Uczyła się w Berlinie, Królewcu, studiowała w Monachium. Znana jest ze swoich realistycznych prac graficznych, często od - noszących się do historii i aktualnych wydarzeń politycznych, jak również doświadczeń osobistych. W jej twórczości widoczne są inspiracje ekspresjonizmem, realizmem i symbolizmem. Jej karierę zapoczątkował cykl grafik Powstanie tkaczy (1893–1897) pre - zentowany w 1898 roku na Wielkiej Berlińskiej Wystawie Sztuki. W 1919 roku została członkinią Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie jako pierwsza kobieta w historii tej instytucji. Przez całe życie zaangażowana politycznie, wspierała ruchy socjalistyczne i komunistyczne. W czasach dyktatury nazistowskiej jej prace zaliczono do sztuki zdegenerowanej. Artystka zmarła tuż przed końcem drugiej wojny światowej. Jej prace znajdują się w najważniejszych światowych kolekcjach muzealnych.

Hito Steyerl — artystka wizualna mieszkająca w Berlinie, tworzy filmy, zajmuje się filozofią oraz krytyką kultury. Uzyskała tytuł doktora w dziedzinie filozofii w Akademie der bildenden Künste w Wiedniu. Obecnie jest profesorką na wydziale nowych mediów na Universität der Künste w Berlinie, gdzie wraz z Verą Tollman i Boazem Levinem założyła centrum badawcze: Research Centre for Proxy Politics. Stworzyła liczne dokumenty i eseje filmowe po - święcone samemu filmowi oraz krytyce postkolonialnej, zarówno jako producentka, jak i teoretyczka. Ukończyła również szkołę filmową: Japan Institute of the Moving Image oraz Hochschule für Fernsehen und Film w Monachium. Brała udział w biennale Manifesta 5 (2004), od tego czasu prezentowała swoje prace na licznych wystawach solowych i grupowych, m.in.: 3 Berlin Bien - nale (2004); documenta 12, Kassel (2007); Shanghai Biennale (2008); Venice Biennale (2015, w Pawilonie Niemieckim, oraz 2019); Museo National Centro de Arte Reina Sofía, Madryt (2015); Museum of Contemporary Art, Los Angeles (2016); Akademie der Künste, Berlin (2019). Interesuje i zajmuje się głównie tematami związanymi z mediami, technologią oraz globalnym obiegiem obrazów. Teksty Steyerl ukazują się w czasopismach, gazetach oraz magazynach i antologiach, jak również w jej własnych pu - blikacjach, jak np. głośna książka Duty Free Art. Art in the Age of Planetary Civil War (2017).

Keren Donde jest artystką pochodzącą z Izraela, mieszka w Berlinie. Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych i Rzemiosł Artystycznych Bezalel w Jerozolimie w 2011 roku, od tego czasu brała udział w wielu wystawach grupowych w Izraelu i Niemczech. Jej prace podejmują temat konfliktów społecznych i politycznej agresji, odnosząc się do wyzwań (kryzysu) reprezentacji oraz jej zbawczej mocy.


Zorganizowany w 80 rocznicę wybuchu II wojny światowej Rok Antyfaszystowski jest ogólnopolską niezależną inicjatywą. Włączyły się w nią instytucje publiczne, organizacje pozarządowe, ruchy społeczne, samodzielne kolektywy oraz osoby indywidualne, by wspólnie pracować nad stworzeniem sieci antyfaszystowskich i antywojennych działań. Projekt jest wyrazem niezgody na gloryfikację wojny, kult przemocy, autorytaryzm, nacjonalizm, nietolerancję, mizoginię, homofobię i rasizm. Na program Roku Antyfaszystowskiego składa się wiele wydarzeń kulturalnych i społecznych, które organizowane są w całej Polsce od 1 września 2019 do 8 maja 2020 (75 rocznica zakończenia II wojny światowej).

rokantyfaszystowski.org


Wystawa Käthe Kollwitz 1867–1945. Grafika. Rzeźba, 1951, Zachęta Centralne Biuro Wystaw Artystycznych

Przewodnik po wystawie (PJM)

00:00/00:00
Archiwalna wystawa Käthe Kollwitz | CBWA Zachęta | 1951
  • 20.06 – 21.07.1951
    Käthe Kollwitz (1867–1945)
    Grafika, rzeźba

    „W przededniu wyzwolenia, 22 kwietnia 1945 r. umiera Käthe Kollwitz, nie doczekawszy chwili, gdy w oparciu o pomoc Związku Radzieckiego powstaną do życia nowe demokratyczne Niemcy. Niemcy, o które walczyła całą swoją duszą postępowej artystki” — pisze Stanisław Hen w recenzji z wystawy artystki w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych.

    Zachęta Centralne Biuro Wystaw ArtystycznychCBWA
Powiązane materiały
  • mediateka / audio
    Strajk. Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde
    Sztuka na ulice! Wykład i warsztaty towarzyszące wystawie
  • Grafika obiektu: Zachęta. Lipiec, sierpień, wrzesień 2019
    mediateka / foldery / teksty
    Zachęta. Lipiec, sierpień, wrzesień 2019
    Magazyn
  • Grafika obiektu: Zachęta. Październik, listopad, grudzień 2019
    mediateka / foldery / teksty
    Zachęta. Październik, listopad, grudzień 2019
    Magazyn
  • Grafika obiektu: Strajk. Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde
    mediateka / PJM
    Strajk. Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde
    Przewodnik po wystawie (PJM)
  • Grafika obiektu: Strajk
    mediateka / plakaty
    Strajk
    Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde
  • Grafika obiektu: Strajk. Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde
    mediateka / wideo dokumentacja
    Strajk. Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde
    Wideo-dokumentacja
Powiązane wydarzenia
  • Grafika wydarzenia: Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Strajk”
    15.09.2019 (ND) 12:15
    Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Strajk”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Saturday ArtWalk
    21.09.2019 (SOB) 17:00
    Saturday ArtWalk
    Oprowadzanie w języku angielskim
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Niedzielne oprowadzanie z przewodnikiem
    22.09.2019 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzanie z przewodnikiem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Sztuka mówienia „nie”
    22.09.2019 (ND) 12:30
    Sztuka mówienia „nie”
    Warsztaty rodzinne towarzyszące wystawie „Strajk”
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • Grafika wydarzenia: Oprowadzanie po wystawie „Strajk. Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde”
    24.09.2019 (WT) 12:15
    Oprowadzanie po wystawie „Strajk. Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde”
    Warszawskie Dni Seniora 2019
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Käthe Kollwitz z różnych perspektyw
    27.09.2019 (PT) 17:00
    Käthe Kollwitz z różnych perspektyw
    W piątek o piątek. Oprowadzanie tematyczne
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Niedzielne oprowadzanie z przewodnikiem
    29.09.2019 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzanie z przewodnikiem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Wielkie stemple
    29.09.2019 (ND) 12:30
    Wielkie stemple
    Warsztaty rodzinne towarzyszące wystawie „Strajk”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: W piątek o piątej. Oprowadzanie tematyczne
    04.10.2019 (PT) 17:00
    W piątek o piątej. Oprowadzanie tematyczne
    Było, nie minęło?
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Niedzielne oprowadzanie z przewodniczką
    06.10.2019 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzanie z przewodniczką
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Sztuka dostępna. Spotkanie dla osób niewidomych na wystawie „Strajk”
    09.10.2019 (ŚR) 17:00
    Sztuka dostępna. Spotkanie dla osób niewidomych na wystawie „Strajk”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Sto lat
    11.10.2019 (PT) 17:00
    Sto lat
    W piątek o piątej. Oprowadzanie tematyczne
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Co to jest rzeźba?
    12.10.2019 (SOB) 12:30
    Co to jest rzeźba?
    Warsztaty z cyklu „Co robi artysta?” dla rodzin z dziećmi ze spektrum autyzmu
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Saturday ArtWalk
    12.10.2019 (SOB) 17:00
    Saturday ArtWalk
    Oprowadzanie w języku angielskim
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Niedzielne oprowadzanie z przewodnikiem
    13.10.2019 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzanie z przewodnikiem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Zachęta miga!
    16.10.2019 (ŚR) 18:00
    Zachęta miga!
    Oprowadzenie w polskim języku migowym po wystawie „Strajk”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Käthe Kollwitz z różnych perspektyw
    18.10.2019 (PT) 17:00
    Käthe Kollwitz z różnych perspektyw
    W piątek o piątek. Oprowadzanie tematyczne
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Sztuka na ulice!
    22.10.2019 (WT) 18:00
    Sztuka na ulice!
    Wykład i warsztaty towarzyszące wystawie „Strajk”
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • Grafika wydarzenia: Patrzeć/zobaczyć
    25.10.2019 (PT) 12:15
    Patrzeć/zobaczyć
    Sztuka współczesna i seniorzy na wystawie „Strajk"
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Niedzielne oprowadzanie z przewodniczką
    27.10.2019 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzanie z przewodniczką
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Normality 1-X
    29.10.2019 (WT) 18:00
    Normality 1-X
    Pokaz filmu Hito Steyerl towarzyszący wystawie „Strajk”
    Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)sala kinowa
  • Grafika wydarzenia: Niedzielne oprowadzanie z przewodniczką
    10.11.2019 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzanie z przewodniczką
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Finisażowe oprowadzanie kuratorskie Stanisława Welbela po wystawie „Strajk”
    17.11.2019 (ND) 17:00
    Finisażowe oprowadzanie kuratorskie Stanisława Welbela po wystawie „Strajk”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta

Informacje

Strajk
Käthe Kollwitz, Hito Steyerl, Keren Donde
10.09 – 17.11.2019

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3, 00-916 Warszawa
Zobacz na mapie

Godziny otwarcia:
wtorek – niedziela godz. 12–20
czwartek – wstęp wolny    
kasa biletowa czynna do godziny 19.30   

W ramach obchodów:
rok antyfaszystowski