Autor/ka: Krzysztof Jurecki
Wydawca: Muzeum w Gliwicach
Rok wydania: 2020
ISBN: 9788395391064
Stron: 272
Języki: polski

Książka jest obronioną w 2018 roku w Instytucie Historii Sztuki UJ w Krakowie pracą doktorską, której promotorem była dr hab. Maria Hussakowska. Jest publikacją nie tylko na temat fotografii polskiej lat 50. o awangardowym charakterze, ale także o jej rzadko penetrowanych rejonach z zakresu malarstwa, filmu animowanego czy grafiki w szerokim kontekście problematyki: awangardy, modernizmu i postmodernizmu. Wybór ośmiu artystów jest przemyślany i ściśle określony, łączy się we wzajemną nić kontaktów, które zaistniały dzięki miesięcznikowi „Fotografia”, wystawom sztuki awangardowej tego czasu oraz żywym dyskusjom krytyczno-teoretycznym.

Przedstawionymi artystami są: Zdzisław Beksiński, Jerzy Lewczyński, Bronisław Schlabs, Zbigniew Dłubak, Jan Lenica i Walerian Borowczyk, Andrzej Pawłowski, Marek Piasecki. Pozycja jest bogato ilustrowana pracami polskich artystów, a także tak znanych twórców, jak: Man Ray, Hans Bellmer czy Laszlo Moholy-Nagy. Po raz pierwszy w tak dużym zakresie opublikowano projekty do niezrealizowanych zestawów Zdzisława Beksińskiego z 1958/1959 z kolekcji Piotra Dmochowskiego.

Celem pozycji jest zaakcentowanie  i analiza zjawisk polskiej fotografii awangardowej w kontekście fotograficznym i intermedialnym, w tym przede wszystkim Beksińskiego, którego prace, zwłaszcza zestawy, czekają na uznanie światowe, podobnie jak dokonania Jerzego Lewczyńskiego, Andrzeja Pawłowskiego i Marka Piaseckiego, którego dorobek w ostatnich latach wzbudził światowe zainteresowanie. Najbardziej znanymi twórcami z opisywanego zakresu są do tej pory autorzy filmów animowanych: Jan Lenica i Walerian Borowczyk.  Wszyscy zaprezentowani twórcy są niezwykle istotni dla sztuki awangardowej tego czasu. Autor zwrócił też szczególną uwagę na pokaz zamknięty – słynną już Antyfotografię z 1959 roku, gdyż był to najbardziej transgresyjny, w znaczeniu awangardowym, pokaz ówczesnej sztuki polskiej.