Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

artyści: Pakui Hardware – Neringa Černiauskaitė i Ugnius Gelguda
architektka przestrzeni wystawienniczej: Simona Sigita
kuratorka: Agnieszka Pindera

Litewski duet artystyczny Pakui Hardware, tworzony przez Neringę Černiauskaitė i Ugniusa Gelgudę, prezentuje w Warszawie swoje nowe rzeźby kinetyczne. Wykonane ze stali, szkła, silikonu oraz elastycznej tkaniny poruszają się w jednostajnym rytmie, tworząc wrażenie autonomicznych podmiotów.

„Materiały pozwalają nam łączyć tematy, które inaczej wymagałyby bezpośredniego wyjaśnienia – stal nierdzewna kojarzy się z medycyną, silikon z przypominającymi skórę protezami, a szkło laboratoryjne z eksperymentami naukowymi. W ten sposób budujemy własny język wizualny” – wyjaśniają Pakui Hardware.

Wystawa w Zachęcie koncentruje się szczególnie na metaforze filtrującej membrany, ale także biologicznej odporności. Organizmy bronią się, rozpoznając elementy własne i obce. Korzystając z odniesień do obrazowania medycznego, biologii i materialności ciała, artyści analizują jego granice oraz podatność na wpływy zewnętrzne.

Od 2023 roku Neringa Černiauskaitė i Ugnius Gelguda eksplorują koncepcję układu nerwowego, genetyki i systemu odpornościowego jako metafor zarządzania zarówno jednostką, jak i społeczeństwem. Ich wcześniejsze projekty – Burn (Oparzenie) w galerii carlier | gebauer w Madrycie i Inflammation (Zapalenie) prezentowany w Lithuanian National Museum of Art w Wilnie, a później na Biennale Sztuki w Wenecji – podejmowały temat choroby i leczenia, poprzez które odwoływały się do regionalnych i globalnych problemów społecznych, takich jak kryzys klimatyczny, susze czy migracje. Według artystów ciało – zarówno ludzkie, jak i planetarne – przechowuje w pamięci swą historię w postaci genów, molekuł czy kształtu.

Wystawa Progi / Thresholds wpisuje się również w dialog z twórczością artystek takich jak Zilia Sánchez Domínguez (1926–2024) czy Aleksandra Kasuba (1923–2019), które eksplorowały relacje ciała, przestrzeni oraz materialności. Prace Pakui Hardware ukazują, że współczesna sztuka nie tylko bada strukturę ekosystemów, lecz również odnosi się do systemów kontroli, nadzoru oraz złożonych relacji między jednostką a społeczeństwem.

Pakui Hardware powstał w 2014 roku. W swojej praktyce artyści eksplorują plastyczność ciał oraz ich jeszcze nieodkryte potencjały, śledząc sposób, w jaki technologie rozszerzają, testują i kontrolują ludzką cielesność. Duet reprezentował Litwę na 60. Międzynarodowej Wystawie Sztuki – La Biennale di Venezia (2024) z projektem Inflammation. Indywidualne wystawy Pakui Hardware odbyły się w BALTIC Centre for Contemporary Art w Gateshead oraz w MUMOK – Museum moderner Kunst Stiftung Ludwig Wien w Wiedniu. Artyści brali udział m.in. w Biennale w Stambule, 13. Bałtyckim Triennale w Wilnie, Biennale Gherdëina w Urtijëi we Włoszech, a także w wystawach w Centre Pompidou w Paryżu, Kunsthalle Basel oraz MAXXI w Rzymie.

Simona Sigita – architektka wystawy, zajmuje się obserwacją, analizą, reagując na kwestie zakorzenione w lokalnym kontekście, które mają jednak istotne znaczenie dla szerszych zagadnień społecznych, urbanistycznych i ekologicznych.