Dla Ludomira Ślendzińskiego stołeczna Zachęta z pewnością była miejscem szczególnie ważnym. To tutaj w 1924 roku, przed Batorym pod Pskowem Jana Matejki, artysta oświadczył się swojej przyszłej żonie — Irenie. Ten wyjątkowy moment uwiecznił na siódmej planszy namalowanego w latach 1965–1966 Mojego pamiętnika, będącego osobliwą autobiografią „spisaną” farbami olejnymi na dębowych deskach. Fakt prezentacji swojej twórczości w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych w 1960 roku odnotował natomiast na planszy 17, dołączając niewielkie przedstawienia niektórych spośród eksponowanych wówczas obrazów.

Swojej pierwszej wystawie w 1960 roku Jacek Sempoliński poświęca kilka obszernych passusów w dziennikach wydanych w 2016 roku — w przeciwieństwie do legendarnego Arsenału, potraktowanego nieco zdawkowo, a przecież był miejscem jego artystycznego sukcesu, choć nie właściwego debiutu i nie pierwszych nagród. Przytoczmy pierwszy fragment o wystawie w Zachęcie: „W Arsenale debiutowałem, jednym obrazem i to nietypowym dla tamtej ideologii, i dotąd jestem klasyfikowany jako «arsenałowiec». Ale pierwszą wystawę indywidualną zrobiłem dużo później niż inni moi rówieśnicy, w Zachęcie w 1960 roku. Ten spóźniony debiut dał mi korzyści ambiwalentne, jedni chwalili, inni nie”.

Początkowo nie chciał iść w ślady Ludwika Hartwiga — ojca-fotografa — i studiował malarstwo w rodzinnym Lublinie. W latach 1932–1934 jego zainteresowania skierowały się jednak ku grafice podczas nauki w wiedeńskim Graphisches Institut. Zetknął się tam również z fotografią artystyczną i ostatecznie zdecydował się jednak na rozwijanie tej pasji na wydziale fotograficznym pod kierunkiem znanego ze swych symbolistycznych aktów Rudolfa Koppitza (1884–1936).

Taszystowskie obrazy Lenicy prezentowane na wystawie, w liczbie 54, tworzyły cykle: Plamy na ziemi i niebie, Nadawanie kształtu, Obrazy samorzutne, Zatrucie farbą, Pory roku, Po deszczu. Nie były datowane. Przeznaczono dla nich pięć sal, gdyż płótna miały zróżnicowane formaty. Pięć największych, z cyklu Plamy na ziemi i niebie, wyróżniało się monumentalną skalą, największy z nich — Obraz I — miał wymiary 230 x 135 cm. Wyróżniały się intensywnością, żywiołowością barw.

W recenzjach tej wystawy z sierpnia 1958 roku podkreślano, że była to „sensacja artystyczna Warszawy” albo że „Teofil Ociepka oraz dwaj jego kamraci po pędzlu, Paweł Wróbel i Paweł Stolorz, stali się prawdziwą rewelacją Warszawy”. Pierwsza, tak obszerna wystawa sztuki naiwnej, czy też sztuki nieprofesjonalnej w CBWA.

16 maja 1958 roku „Express Wieczorny” donosił: „Życie…zaczyna się po osiemdziesiątce. 79 lat miała Hel Enri gdy po raz pierwszy w życiu wzięła do ręki pędzel by z nudów namalować stojące w wazonie mimozy. Dziś jest sławną malarką znaną na całym świecie”. 86-letnia malarka przybyła do Warszawy na otwarcie swej pierwszej w Polsce wystawy. Ekspozycja cieszyła się niezwykłą popularnością. Ignacy Witz nadmieniał, że „odwiedzana jest nad podziw licznie. Jest to sukces Izabeli Czajki, która ciekawie i z pasją od miesięcy zapowiadała wystawę kwiatów sędziwej Hel Enri z Paryża”. W prasie pojawiały się porównania artystki do nowojorskiej babci Moses. Zresztą, jak podawała „Trybuna Ludu”, „artystka znana jest nie tylko we Francji, sława jej dotarła do wielu stolic Europy zachodniej, a nawet do Stanów Zjednoczonych”.

Ta pierwsza indywidualna wystawa Marii Jaremy została zorganizowana kilka miesięcy przed śmiercią artystki (1 listopada 1958 roku) spowodowanej ciężką, przewlekłą chorobą, rakiem krwi. Alfred Lenica w grudniu 1958 roku wspominał: „Po raz ostatni widziałem Marysię na jej tegorocznej wystawie w Kordegardzie Ministerstwa Kultury i Sztuki. Zamieniłem z Nią wówczas tylko kilka słów. Z przerażeniem patrzyłem w Jej tragicznie zmienioną twarz, w Jej mądre i piękne, ale jakże smutne oczy, w których już czaiła się śmierć”. Był to zły okres dla zdrowia i jednocześnie złoty okres twórczości artystycznej Marii Jaremy (1908–1958).

„Po raz pierwszy mamy okazję bliższego poznania rysunku, grafiki i akwarel Stanów Zjednoczonych. Pokaz w «Zachęcie» jest więc bardzo istotnym dopełnieniem naszych niewielkich wiadomości o sztuce tego kraju oraz jakąś podstawą do sądów — co prawda bardzo fragmentarycznych — jeśli chodzi o odrębność tej sztuki” — pisał Ignacy Witz w recenzji wystawy Sztuka graficzna USA, otwartej w grudniu 1957 roku w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych.