Wielopoziomowy projekt dotyczy zagadnień związanych z ruchem i fizyczną obecnością. Z jednej strony wędrówka to stan pozwalający na chwilę zniknąć, wtopić się w otoczenie. Z drugiej — sprzyja on obserwacji pewnych zjawisk, które pozostają niewidzialne w innych warunkach. Wystawa, bawiąc się sposobami ekspozycji dzieł, stanowi wielowarstwową grę z ciałem i zmysłami odbiorcy, stając się dopiero w pełni zrozumiałą po przejściu całego dystansu w przestrzeni Miejsca Projektów Zachęty. W tym wypadku podróż zaczyna się od próby spotkania się twórców, kontynuuje w komentarzu do ich wspólnych wrażeń z funkcjonowania w świecie sztuki, czerpiąc z takich pojęć jak współczynnik widoczności, i zamyka refleksjami na temat pomijanych aspektów pracy artystycznej.

Wystawa „Rechowicz/Smaga. Koło” to zbiór ponad stu obiektów fotograficznych wykonanych wspólnie przez Hannę Rechowicz i Jana Smagę. Przywołuje historię domu przy ulicy Lekarskiej w Warszawie, gdzie do dzisiaj mieszka artystka. Respektując specyfikę miejsca — płynność zachodzących w nim procesów, tendencję do różnicowania form i ekspansji przestrzennej —  Jan Smaga poprosił Hannę Rechowicz o dopełnienie ramami stworzonej przez siebie dokumentacji domu. Powstałe formy wyprowadzają ruchliwą i niedomkniętą substancję miejsca z głębi przedstawień fotograficznych na zewnątrz.  Składowe — rama i obraz — stają się komplementarne i równorzędne wobec siebie.

Na wystawie w Miejscu Projektów Zachęty zostaną pokazane obrazy oraz działania naścienne otwierające nowy etap w twórczości Borowej. Prace przyjmą formę iluzjonistycznych zagnieceń, załamań faktur, które optycznie zaburzają przestrzeń galerii.

Mapy pod niebem Rio de Janeiro to prezentacja twórczości pionierki sztuki brazylijskiej Anny Belli Geiger (ur. 1933). W kontekście historycznym sztuki nowoczesnej w Brazylii Geiger przynależy do czołówki artystów z Rio de Janeiro, którzy na nowo połączyli tradycję ekspresjonistyczną z neokonkretyzmem (neoconcretismo), jak Hélio Oticica, Lygia Clark oraz Lygia Pape. Wystawa odzwierciedla różnorodność zainteresowań artystki: od antropologii do astronomii, od kultur tubylczych i alchemii do poezji konkretnej i brazylijskiej muzyki, od nowoczesnych utopii i dystopii do teorii gier. Punkt wyjścia i główny trzon ekspozycji stanowią prace Geiger z lat 70. XX wieku: rysunki, grafiki i projekcje wideo.

Bunt Głuchych to spektakl i film jednej z najciekawszych artystek wizualnych średniego pokolenia, dr hab. w Katedrze Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Tytułowy „bunt Głuchych” odnosi się do protestu niesłyszących studentów amerykańskiej uczelni Gallaudet University, którzy w 1988 roku wywalczyli powołanie pierwszego w historii głuchego rektora. Projekt został zainspirowany historią holenderskiej artystki — córki chińskich imigrantów, urodzonej już w Europie. Gdy przyszła na świat, pomoc społeczna poradziła rodzicom, by wychowali ją, nie mówiąc do niej w swoim języku, co miało służyć lepszej asymilacji dziewczynki.

Bardzo różnie i bardzo dobrze to wystawa ważnego i od dawna nieeksponowanego fragmentu kolekcji Zachęty. Prace graficzne bowiem są jej najliczniejszym, a jednocześnie najmniej znanym publiczności zbiorem. Pokaz koncentruje się na okresie wyznaczonym przez daty dwóch ważnych wystaw zorganizowanych przez CBWA — I Ogólnopolskiej Wystawy Grafiki Artystycznej i Rysunku w 1956 roku oraz Grafiki w Polsce Ludowej w roku 1971. To oczywiście umowna cezura, wyznaczająca jednak czas, kiedy polska grafika święciła triumfy.

Projekt Larisy Crunțeanu wiąże się z przypadkowym znaleziskiem w centrum Bukaresztu. Razem z artystką Sonją Hornung napotkały tam dziwaczny obiekt — stojący na trawniku niemy głośnik w kształcie kamienia. Znalezisko to sprowokowało je do postawienia pytań nie tylko o to, czym jest przedmiot i do czego służy, ale również — jak brzmi i co mówi. Czy mógłby być jednym z głosów jakiejś większej grupy? Gdzie znajduje się granica jego realności i sztuczności?

Marcin Chomicki traktuje swoje rzeźby-obiekty jako rozrastające się komórki organizmu, które zmieniają przestrzeń miejską. Zachowują się one jak autonomiczne, samowystarczalne byty gotowe ewoluować w bardziej złożone, ekspansywne struktury. Prezentowane na wystawie rzeźby są formami wyjściowymi, które mogą zostać użyte do stworzenia małej architektury modularnej dla Warszawy.

Przekrojowa wystawa polskiego malarstwa XX i XXI wieku obejmuje szerokie spektrum dzieł wybitnych polskich twórców wpisujących się w kluczowe nurty historii sztuki i aktualne prądy artystyczne. Międzypokoleniowy, problemowy pokaz przypomina starsze oraz przywołuje najnowsze postawy ponad czterdziestu artystów zanurzonych w medium malarstwa. Ekspozycja z jednej strony koncentruje się na najważniejszych, historycznych już dzisiaj pozycjach artystycznych „po Cybisie”. Z drugiej — jej ambicją jest prezentowanie prac ukazujących stan współczesnego malarstwa.  

Wśród wielu ról, w jakie wciela się Maurycy Gomulicki w swojej praktyce artystycznej, szczególnie owocna jest rola antropologa kultury popularnej. Tak jak w przypadku projektu Dziary poświęconego dokumentacji tatuaży przynależących przede wszystkim do tzw. kultury gitów. Od 2007 roku Gomulicki, penetrując bazary ze starzyzną, parki i inne miejskie obrzeża, wykonał kilka tysięcy zdjęć utrwalających ten zanikający fenomen i rejestrujących często prymitywną, ale szczerą „ikonografię” wyobrażeń egzotyki, raju, przyjemności, tęsknot przejawianych w brutalnych warunkach (więzienie, wojsko, hufce pracy, domy poprawcze).

Wystawę Upadek. Grawitacja prezentowaną w Miejscu Projektów Zachęty poprzedziły pobyty artystki w Indonezji, które umożliwiły jej głębsze poznanie lokalnych historycznych, przyrodniczych i kulturalnych kontekstów. Z inspiracji tych powstał film, instalacja, rysunki, batikowe malarstwo, rzeźby i fotografie. Wszystkie opowiadają historie o nieuchronności upadku/schyłku, zmienności świata i życia w czasie, utracie równowagi, czy o zawodności widzenia.

Tango na 16 metrach kwadratowych to wystawa o swego rodzaju mieszkaniowej gimnastyce —błyskotliwej i dobrze zaplanowanej choreografii, a jednocześnie prawdziwie akrobatycznym wyczynie. Dokumentuje pomysłowość, jaką trzeba się wykazać w poszukiwaniu architektonicznych rozwiązań w warunkach mieszkaniowego, metrażowego i materialnego deficytu.

Punktem wyjścia dla wystawy jest historia miejsca, specyfika gmachu Zachęty, skomplikowana tożsamość instytucji, prywatne opowieści pracowników galerii, odczucia i emocje publiczności i rodzące się w związku z tym pytania czy fenomeny. Na Plac Małachowskiego 3 składają się performanse, spektakle teatralne i taneczne oraz instalacje i działania odbywające się przez cztery letnie miesiące. Przestrzenią wystawy jest plac Małachowskiego — z tej okazji zamknięty dla samochodów, udostępniony artystom i publiczności — oraz sam budynek galerii, a zwłaszcza jego części na co dzień niesłużące prezentacji dzieł sztuki. 

Wystawa w Zachęcie będzie retrospektywną prezentacją bogatego dorobku japońskiego artysty, od lat 60. mieszkającego i pracującego w Polsce. Znajdą się na niej obrazy, rysunki, instalacje, obiekty przestrzenne — prace minimalistyczne i ascetyczne, kompozycje abstrakcyjne. Przez lata, starannie dobierając materię swoich prac, Kamoji wypracował katalog ulubionych i ważnych motywów.

Projekt Amplifikacja natury opiera się na założeniu, że architektura jest częścią procesów zachodzących w skali planety. Według twórców wystawy — kuratorki Anny Ptak i architektów Małgorzaty Kuciewicz i Simone De Iacobisa z grupy CENTRALA —nie służy ona tylko ochronie przed naturą, ale jest integralnie związana z takimi zjawiskami jak grawitacja, krążenie wody czy cykl dnia i nocy.

W stworzonej z myślą o przestrzeni Miejsca Projektów Zachęty instalacji rzeźbiarskiej zatytułowanej CATERPILLAR artysta pogłębia swoje zainteresowania z pogranicza sztuki, filozofii i nauki. Eksperymentuje z nowym dla siebie materiałem — styropianem. Widz ogląda białą kanciastą bryłę dużych rozmiarów, wydającą się unosić nad podłogą galerii. Obiekt przypomina ogromną gąsienicę, fragment góry lodowej dryfujący po wodzie, obłok bądź mechanizm o nieznanym przeznaczeniu.

Wystawa prezentuje sylwetki artystów związanych z Wydziałem Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jerzy Sołtan, Lech Tomaszewski i Andrzej J. Wróblewski mieli kluczowe znaczenie dla formującego się na przełomie lat 50. i 60. zawodu projektanta form przemysłowych. Pokazujemy wybrane prace twórców zgromadzone wokół trzech przenikających się pól ich zainteresowań i aktywności: sztuki, architektury i projektowania.

Praca nad wystawą Niespodziewane spotkanie rozpoczęła się od... spotkania. Kko-Kka Lee, kuratorka z Seulu, przebywająca w Warszawie na pobycie studyjnym, przedstawiła swoich ulubionych artystów z Korei kuratorce Miejsca Projektów Zachęty, Magdzie Kardasz. Ta z kolei zaprezentowała ich Annie Panek — artystce z Warszawy, z którą od jakiegoś czasu planowała wystawę. Artystce spodobał się pomysł nawiązanie dialogu z innym twórcą, a jej wybór padł na Won Seoung Won, która zgodziła się podjąć wyzwanie.

Czy sztuka współczesna może zachwycić małe dziecko? Czy sztuką i w sztukę można się bawić? Chociaż sztuka współczesna może wydawać się onieśmielająca i za trudna, by pokazywać ją najmłodszym, jesteśmy pewni, że właśnie ci odbiorcy przyjmą ją bez zahamowań — przecież „każde dziecko jest artystą. Jedyny problem to pozostać artystą, kiedy się już dorośnie”, jak twierdził Pablo Picasso.

Punktem wyjścia dla wystawy Dzikość serca stała się kolekcja Fundacji Sztuki Polskiej ING – od lat gromadząca prace polskich artystek i artystów, które powstały po 1990 roku. Wystawa prezentuje autorski wybór kuratorki, która korzystając m.in. z wybranych z kolekcji dzieł opowiada o okresie politycznej i ekonomicznej transformacji w Polsce.

Wystawa poświęcona dwudziestoleciu międzywojennemu w Polsce, której narracja zbudowana będzie wokół kluczowych idei społecznych, jakie rodzą się po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Koncepcje modernizacyjne skupiające się na potrzebach dotychczas niedowartościowanych grup społecznych — kobiet, dzieci, robotników czy mniejszości narodowych — pokazane zostaną za pomocą szeroko pojętej kultury wizualnej tego czasu (od architektury i wzornictwa po najbardziej nowoczesne wówczas medium — film).

W brukselskiej Art Thema Gallery otwiera się wystawa A View on V4 / Une vue sur V4 zorganizowana w ramach prezydencji węgierskiej w Grupie Wyszehradzkiej. Ekspozycja, której kuratorem generalnym jest Peter Fertőszögi, zaprezentuje dzieła artystów z Czech, Słowacji, Polski i Węgier.

Na nowy projekt Janusza Łukowicza przygotowany dla Miejsca Projektów Zachęty składają się prace powstałe w wyniku dadaistycznego gestu. Artysta przyjmuje niejako postawę badacza starającego się zgłębić zagadki wszechświata i ludzkiego bytu czy rozwiązać problemy czyhające na człowieka w dzisiejszym stechnicyzowanym i skomercjalizowanym świecie.

Wystawa Anny Ostoi w Zachęcie jest pierwszą przeglądową prezentacją twórczości artystki, ujętą w nowej konfiguracji. Prace, które wcześniej tworzyły zamknięte układy znaczeniowe, pokazywane są teraz w odmiennym kontekście. Ekspozycja obejmuje zarówno wcześniejsze obrazy i kolaże, jak i najnowsze prace — wszystkie dotykające problemów sztuki, polityki i osobistego doświadczenia.

Wystawa jednego z najważniejszych klasyków sztuki XX i XXI wieku. Sarkis (właśc. Sarkis Zabunyan, ur. 1938 w Stambule) to ormiański artysta konceptualny. Studiował malarstwo i wzornictwo na Uniwersytecie Mimar Sinan w Stambule. Od lat 60. mieszka i pracuje w Paryżu. Był jednym z kilkunastu młodych artystów zaproszonych przez kuratora i krytyka sztuki Haralda Szeemanna do wystawy Live in Your Head: When Attitudes Become Form (Works — Concepts — Processes — Situations — Information) w Kunsthalle Bern (1969), ukazującej nową wizję sztuki współczesnej.

Andrej Polukord swoje działania artystyczne prowadzi przeważnie w plenerze, choć zdarzają się mu akcje z wykorzystaniem architektury i miejskiej infrastruktury. Artysta urodzony i wychowany w Wilnie, studiował w Wiedniu, obecnie krąży między oboma miastami. Pomysł wystawy w przestrzeni Miejsca Projektów Zachęty zrodził się po pobycie studyjnym artysty w Warszawie, w wyniku przemyśleń nad miejscem/miejscami, do których przynależy.

Wystawa przygotowana w oparciu o twórczość żydowskiego rzeźbiarza i animatora kultury działającego w przedwojennej Warszawie – Abrahama Ostrzegi. Był to artysta znany przede wszystkim jako autor rzeźby sepulkralnej – nagrobków, z których kilkadziesiąt przetrwało na Cmentarzu Żydowskim na Woli. Jeleniogórska wystawa została rozszerzona o kontekst ewangelicki. Ślady wielowiekowej obecności protestantów na Dolnym Śląsku i w samej Jeleniej Górze widoczne są wszędzie.

Wystawa Marii Anto w Zachęcie będzie pierwszym tak obszernym przeglądem dzieł malarki od jej śmierci w 2007 roku. Koncentruje się na twórczości z lat 60. i 70. XX wieku. Złoży się na nią około 60 obrazów  (portretów indywidualnych i zbiorowych, przedstawień zwierząt, scen alegorycznych i krajobrazów) oraz rysunki i wybór archiwaliów.

Wystawa w Zachęcie przypomina jedną z najważniejszych i najbarwniejszych postaci polskiej sceny artystycznej po II wojnie światowej — malarza, rzeźbiarza, projektanta, scenografa (twórcę zarówno scenografii teatralnych, jak i aranżacji wystaw), współorganizatora takich wydarzeń jak Plenery w Osiekach (od 1963) czy Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965).

Wystawa składa się z trzech instalacji wideo. Pierwsza z nich to trzykanałowa projekcja zrealizowana na miejscu wykopalisk w Karahan Tepe w Turcji, gdzie odkryto najstarsze miejsce kultu datowane na 10 tysięcy lat przed naszą erą, uważanego za kolebkę osadnictwa. Jeszcze przed rewolucją neolityczną, czyli przed początkiem rolnictwa i hodowli zwierząt, z połączonych ścianami słupów megalitycznych powstały tam owalne struktury. W sferze domysłów pozostaje, jaka cywilizacja zdołała tego dokonać, kim byli ludzie, którzy zasypali sanktuarium 1500 lat później i dlaczego.

Spojrzenia 2017 to już ósma edycja konkursu dla młodych polskich artystów organizowanego przez Deutsche Bank Polska S.A. oraz Zachętę — Narodową Galerię Sztuki. W tegorocznych Spojrzeniach biorą udział twórcy urodzeni pomiędzy rokiem 1984 i 1987, reprezentujący różne części Polski, których sztukę łączy jednak zainteresowanie człowiekiem — zarówno jednostkowe, jak i w perspektywie społecznej.

Wystawa jest świadectwem zainteresowań artystów czeskim surrealizmem i wynikiem wizyty studyjnej w Pradze 29 listopada–3 grudnia 2016 roku. Oprócz bezpośredniego kontaktu z pracami czołowych przedstawicieli kierunku w kolekcjach muzealnych wyprawa miała na celu doświadczenie wyjątkowej atmosfery miasta, w której powstawały.

Każda galeria dąży do tego, by określano ją mianem najlepszej. Z tematem tym zmierzyli się dowcipnie artyści z grupy Azorro, gdy w Berlinie poszukiwali dla siebie tytułowej The Best Gallery, takiej, w której chcieliby umieścić swoje prace. I być może znaleźli — film ten znalazł się w tym roku w kolekcji Zachęty.

Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki prezentuje pierwszą w Polsce retrospektywę austriackiej artystki Marii Lassnig (1919–2014), jednej z najbardziej oryginalnych malarek XX wieku. Wystawa obejmuje kilkadziesiąt wielkoformatowych obrazów odzwierciedlających jej wieloletnią fascynację ludzkim ciałem i autoportretem. Prezentuje przekrój całej twórczości malarki.

Wystawa Lepsza ja jest refleksją na temat współczesnej kultury indywidualizmu, jej przyczyn, efektów i skutków ubocznych. Składa się z działań, performansów, treningów i warsztatów z udziałem publiczności, a jej przestrzeń stanie się sceną, siłownią, salą do jogi i gabinetem terapeutycznym oraz miejscem rozmowy. Sale galerii nie będą służyć prezentacji obiektów sztuki, wypełnią je ludzie i działania.

Tomasz Saciłowski swoją wystawę CLFN w Miejscu Projektów Zachęty skomponował z nowych prac z pogranicza fotografii i malarstwa. Jak sam mówi, „materiałem źródłowym, z którego powstały powiększenia, są filmy negatywowe oraz slajdy zawierające zdjęcia liści, kwiatów i drzew wykonane w drugiej połowie 2016 roku. Błony były przeze mnie wielokrotnie naświetlane i dodatkowo prześwietlane w ciemni lampami RGB. Na styku negatywów zdjęć roślin i kolorowego światła powstały niezwykle tajemnicze i ważne dla mnie prace.

Śliczna jesteś Laleczko to film bardzo osobisty, wynikający z przeżyć Aleksandry Kubiak związanych z tragiczną śmiercią jej matki Małgorzaty. Artystka łączy tu wideoperformans z filmem dokumentalnym. W efekcie jesteśmy świadkami czterech spotkań Aleksandry Kubiak z aktorką Elżbietą Lisowską-Kopeć, która na jeden dzień ma wcielić się w rolę matki artystki.

Megalit Karoliny Bielawskiej i Zuzy Golińskiej to przestrzenna instalacja zbudowana z kamieni i roślin. Wyznacza ona pewien obszar, terytorium, szlak. Kamienie w udomowionej wersji pojawiają się w prywatnych ogrodach, parkach, ogródkach działkowych. Ponieważ używane były do konstrukcji megalitycznych budowli takich jak Stonehenge, ale też jako pierwsze narzędzia, bywają postrzegane jako obiekty o magicznych właściwościach.

W Małym Salonie Zachęty prezentujemy wybór oryginalnych numerów „Małego Przeglądu” (ze zbiorów Biblioteki Narodowej), których angielskie tłumaczenia sukcesywnie pojawiać się będą w Pawilonie Polskim w Wenecji w czasie trwania wystawy.

Sharon Lockhart (ur. 1964) to amerykańska artystka mieszkająca i tworząca w Los Angeles i w Polsce. Od wielu lat pracuje z małymi społecznościami, które za pośrednictwem jej sztuki mówią własnym głosem. Realizuje filmy i fotografie będące odzwierciedleniem długofalowej współpracy i wspólnego zaangażowania w proces twórczy. Mały Przegląd to projekt przygotowany z grupą młodych kobiet — nastolatek z Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii w Rudzienku. Składa się z nowego filmu, serii fotografii, publikacji i warsztatów edukacyjnych. 

Wystawa przyjmuje za punkt wyjścia popularną w humanistyce kategorię afektów, które organizują jej przestrzeń emocjonalną. Afekt rozumiany jest tu jako automatyczna reakcja ciała na bodźce odbierane z otoczenia bądź zmiany zachodzące w ciele. Reakcje te, przyjemne bądź przykre, zachodzą poza świadomością i sferą rozumową, niepoddawane od razu refleksji poznawczej.

Jarosław Kozakiewicz jest artystą, którego dzieła sytuują się na pograniczu rzeźby, nauki i architektury. Od prawie trzech dekad w centrum jego praktyki artystycznej znajduje się nieodmiennie ludzkie ciało. W rzeźbach, działaniach typu environment, schematach architektonicznych i projektach kształtowania krajobrazu realizowanych w Polsce i Europie, Kozakiewicz łączy je z otaczającym światem.

Na wystawie Skąd się biorą myśli? w Miejscu Projektów Zachęty Zofia Gramz przedstawia podsumowanie rocznego projektu badawczo-artystycznego, kiedy to rysowała i poddawała się autoanalizie, próbując odnaleźć motywy, które zainspirowały każde z dzieł. Rysunki powstawały spontanicznie, bez namysłu, na drodze improwizacji, a źródeł artystka szukała już po ich stworzeniu.

Tytuł wystawy Gordon Parks: Aparat to moja broń jest cytatem z pierwszej i najważniejszej książki Parksa — wspomnień A Choice of Weapons [Wybór broni]. To zarazem motto jego życia określające precyzyjne wybieranie środków tak, by dosięgnąć celu, ale także będące formą aktywizmu w walce o równość społeczną.

Zapraszamy na specjalne wydarzenie — Uroczysty performance Zbigniewa Warpechowskiego, który w tym roku obchodzi pięćdziesięciolecie swojej działalności performerskiej.

Prace pokazywane na wystawie wykorzystują artefakty z nieodległej przeszłości (architekturę, fotografię, dokumenty medialne z życia politycznego i społecznego, film, muzykę). Niektórzy z autorów traktują je jako tło, scenografię do stworzenia zupełnie nowych koncepcji, inni zaś analizują z dzisiejszej perspektywy przeszłe wydarzenia, które ich zainspirowały.

Wystawa Życie. Instrukcja — łącząca różne dyscypliny twórcze — gromadzi prace i autorów, dla których istotne jest myślenie przez klasyfikację, upodobanie do rygorów formalnych czy też tworzenie złożonych narracji. Ekspozycja dzieli się na cztery części: ludyczną, socjologiczną, fabularną i autobiograficzną. 

Wystawa Jerzy Jarnuszkiewicz. Notatki z przestrzeni ma charakter monograficzny. Prezentuje prace rzeźbiarskie oraz bogaty wybór działalności medalierskiej i graficznej, a także część dorobku artysty nieznaną dotąd polskiej publiczności — zespół polichromowanych rzeźb z metalu wykonanych podczas pobytu w Kanadzie.

Prezentacja w MPZ zatytułowana „Wracając z Białowieży” przedstawi kontekst pleneru białowieskiego „Wracając do Białowieży”. Będzie także okazją do poznania kluczowych dla projektu postaci, m.in. Joanny Kossak, Tomasza Samojlika, Pawła Winiarskiego czy Lecha Wilczka.

Punktem wyjścia wystawy jest twórczość żydowskiego rzeźbiarza i animatora kultury działającego w przedwojennej Warszawie — Abrahama Ostrzegi. Uczeń Henryka Kuny znany był przede wszystkim jako autor rzeźby sepulkralnej — nagrobków, z których kilkadziesiąt przetrwało na Cmentarzu Żydowskim na Woli. 

Wkład robotników jest pomijany w dyskursie architektonicznym, a procesy budowlane pozostają nieprzewidywalne. W kulturze napędzanej konsumpcjonizmem bardziej troszczymy się o standardy wytwarzania czekoladowych batoników niż o budynki i przestrzenie stanowiące ramę dla współczesnego społeczeństwa. Traktujemy budynki jako coś, co jest nam dane i rzadko zastanawiamy się nad tym, kto ucierpiał w trakcie procesu ich powstawania.

Tegoroczny pokaz dedykowany jest przede wszystkim fundatorom: tym, którzy bezpośrednio w akcji crowfundingowej lub poza nią zdecydowali się wesprzeć rozwój naszej kolekcji. Zbiór tegorocznych nabytków pokazujemy w kontekście innych — już historycznych dzieł w naszej kolekcji — zespołu prac Edwarda Dwurnika oraz będącego od lat pod naszą opieką depozytu Fundacji Egit, koncentrującej się na sztuce lat osiemdziesiątych, w tym debiutującej w tym okresie najbardziej interesującej malarskiej formacji Gruppa.

Zdarzyło się jutro to międzynarodowa wystawa będąca wynikiem współpracy dwóch instytucji: Muzeum Sztuki Współczesnej w Belgradzie i Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki. W wyniku tej kooperacji powstają dwie różne ekspozycje. Pierwsza z nich, pod kuratelą Uny Popovic, jest obecnie prezentowana w Belgradzie.

Wystawa Kaligrafie społeczne prezentuje artystów średniego i młodego pokolenia pochodzących z krajów Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej oraz Azji Środkowej. Zaproszeni twórcy żyją i pracują w kraju urodzenia bądź w Europie czy Ameryce Północnej, lecz najczęściej pozostają w ciągłej podróży pomiędzy tymi światami (nazywani są czasem współczesnymi miejskimi nomadami).

Wystawa jest pierwszą obszerną prezentacją twórczości jednego z najciekawszych, wciąż nieodkrytych polskich architektów XX wieku, Jacka Damięckiego (ur.1935). Narracja wystawy oparta jest na trzech wątkach: Makrostruktura, Architektura jako doświadczenie przestrzeni i Superpozycja struktur. 

Osią, wokół której zostanie zbudowana ekspozycja, będą nieliczne zachowane prace Krzysztofa i Juliana Heniszów — uczestników i współtwórców jednego z najciekawszych zjawisk w polskiej sztuce użytkowej lat 60., jakim był „eksperyment łysogórski”.

Jednym z założeń Kultury i Neuronauki jest przedstawienie twórczości osoby dotkniętej niesprawnością neurologiczną. Pierwsza edycja w 2014 roku poświęcona była afazji i w sposób naturalny jej bohaterką stała się pomysłodawczyni i kuratorka — Karolina Wiktor. W tym roku mówimy o stwardnieniu rozsianym, dlatego do współpracy Karolina zaprosiła Ivetę Pilařovą — czeską artystkę zmagającą się z tą chorobą o 18 roku życia.

Line-up:

• 7 p.m. NAGROBKI
• 7:45 p.m. FLORA QUARTET
• 8:30 p.m. KRZYSZTOF TOPOLSKI AKA ARSZYN
• 9:15 p.m. HUMANINSTRUMENTAL
• 10 p.m. MARTE GUNNUFSEN
• 10:45 p.m. RICHARD GRANDMORIN
• 11 p.m. KATHRYN ZAZENSKI I OLGA MYSŁOWSKA
• 11:45 p.m. THE FLUTES
• midnight MICHAEL DUDECK
• 0:30 a.m. WSZYSTKO
• 1 a.m. After Party: DANIEL MALONE AKA DJ LazZZY SuzZZN
• 7 p.m.- midnight BRUD, DANIIL GALKIN, MICHAŁ SOSIŃSKI, ANAHITA ALEBOUYEH, THE FLUTES, MARTE GUNNUFSEN

Czym była ludowość i sztuka ludowa w pierwszych latach powojennych w Polsce oraz pierwszych dekadach PRL-u? Jak posługiwała się nią „ludowa” władza? W jaki sposób zmieniał się jej status wraz z wprowadzeniem jej do muzeów i galerii? Jakie miejsce w świecie sztuki zajmował twórca ludowy — „inny”?

Rozbrojenie kultury to projekt, którego celem jest z ainicjowanie debaty nad potrzebą przeformułowania sposobów myślenia o historii i pamięci. Krzysztof Wodiczko i Jarosław Kozakiewicz proponują opracowanie idei Instytutu Rozbrojenia Kultury i Zniesienia Wojen im. Józefa Rotblata — miejsca stanowiącego symboliczne wyzwanie dla podtrzymywanej w zbiorowej pamięci kultury wojny.

Wszyscy pochodzimy z oceanu, może dlatego woda od dawna pojawia się w rytuałach wielu różnych kultur. Ma moc oczyszczania, dodawania sił, przynosi zbawienie. Projekt 12 na minutę jest rodzajem hołdu złożonego wodzie jako naszemu pierwotnemu domowi.

Wystawa Dwubiegunowo to pierwsza tak obszerna prezentacja twórczości Jacka Malinowskiego w Zachęcie. Pokazuje wybór z filmografii artysty, który od 2000 roku realizuje filmy w formule fałszywego dokumentu. Przez kilkanaście lat Malinowski wypracował własną, rozpoznawalną stylistykę paradokumentalną, która jest ważnym elementem jego autorskiego „charakteru pisma”.

Różnice PRZED i PO konserwacji dzieł sztuki mogą być widoczne, ale często są niezauważalne dla odbiorcy. Nieujawniany publiczności etap POMIĘDZY kryje skomplikowane procesy i działania, a także istotne decyzje konserwatorskie.

Wystawa jest próbą prześledzenia wizualnych reprezentacji bogactwa od lat 90, czasów transformacji i zachłyśnięcia się wizją szybkiego wzbogacenia się, przez rozczarowanie i upadek neoliberalnych idei do dziś. Dziś, kiedy bogactwo niejednokrotnie okazuje się fantazją, iluzją czy złudzeniem - „bieda jako nowe bogactwo” stało się hasłem i doświadczeniem generacyjnym, w którym ironia pozwala oswajać tęsknoty i lęki, ale jest też narzędziem do kwestionowania rzeczywistości.

Wystawa Alicji Dobruckiej I like you, I like you a lot i inne to pierwsza indywidualna prezentacja artystki w Warszawie. Pochodząca z Kowar fotografka od lat mieszka i pracuje w Londynie. W jej twórczości odnajdziemy zarówno doświadczenie Polki, jak i „obywatelki świata” (jej cykle zdjęć powstawały w Albanii, Kanadzie, Niemczech, Palestynie, Indiach).

COMMON AFFAIRS to wystawa polskich artystów wybranych spośród grona finalistów konkursu SPOJRZENIA. Nagroda dla najlepszych młodych twórców, zainicjowana w 2003 roku przez dwie instytucje: Zachętę — Narodową Galerię Sztuki, której misją jest upowszechnianie sztuki aktualnej, oraz Deutsche Bank — w swych działaniach już od wielu lat deklarujący promocję sztuki i zainteresowanie współczesnością — jest najważniejszym wyróżnieniem przyznawanym w obszarze sztuk wizualnych w Polsce.

Złożone, rozłożone to tytuł wystawy, która prezentuje wybór prac odnoszących się do faktycznych lub możliwych scenariuszy związanych z uelastycznieniem produkcji, dystrybucji ekonomii, sztuki i wiedzy.

Wystawa Rafała Bujnowskiego to projekt odmienny od dotychczasowych realizacji artysty. Złożyły się na nią wyłącznie najnowsze, bardzo zróżnicowane prace, m.in. dokumentacja filmowa, której bohaterem jest spotkany przypadkowo w klubie fitness mężczyzna, serie obrazów namalowanych w ostatnich miesiącach oraz grafiki, jak również dwa obiekty, samochody vintage, zapożyczone z materialnego świata rzeczy.

Wystawa w Pawilonie Polski na tegorocznym Biennale Architektury w Wenecji odpowiada bezpośrednio na temat przewodni biennale — „Reporting from the Front” — poruszając kwestie etyczne związane z rolą najmniej docenianego uczestnika procesu architektonicznego — robotnika budowlanego.

Projekt przygotowany dla Tabakalery to postmalarska instalacja zajmująca całą salę project roomu. Punktem wyjścia były rozważania artysty nad znaczeniem pustej przestrzeni i niezrealizowany pomysł na obraz na płótnie.  Kompozycję tworzą otwarte pudła pomalowane w kontrastowe kolory — turkusowy, różowy, czarny i czerwony — zawieszone na ścianach i suficie pomieszczenia, wyglądają jak barwna mozaika.

Wystawa opowiada o podróży w odniesieniu do historii i teraźniejszości regionu, w którym swoboda przemieszczania się była do niedawna luksusem dostępnym niewielu. Otwarcie na świat po rewolucji 1989 roku oraz włączenie w procesy globalizacyjne umożliwiły obywatelom byłego bloku wschodniego wyjazdy i wymianę międzynarodową na zupełnie nową skalę. Ukształtowały one dzisiejszą tożsamość regionu w równym stopniu co nowy ustrój polityczny i gospodarczy.

Performerka i rzeźbiarka podejmująca działania w przestrzeni publicznej, prekursorka i najważniejsza przedstawicielka sztuki ziemi w Polsce. Od pierwszych realizacji, takich jak Zasiew w domu studenckim Dziekanka (1972), Procesja (1974) czy Przyjście zieleni w Galerii Repassage (1975), znakiem rozpoznawczym artystki jest wykorzystywanie biologicznych procesów: zasiewu, wzrostu, obumierania.

W katowickim BWA prezentowana jest kolejna odsłona wystawy pokazywanej na przełomie roku 2015 i 2016 w Zachęcie, zorganizowanej z okazji jubileuszu 15-lecia Fundacji Sztuki Polskiej ING.

Habima Fuchs określa swoje wystawy jako otwarte pole, po którym widz odbyć może nieskończoną liczbę podróży. Podobnie jest z ekspozycją przygotowaną do Miejsca Projektów Zachęty. Przestrzeń galerii to coś w rodzaju kartki papieru, na której ręka autorki układa kolejne, graficzne bądź rzeźbiarskie elementy.

Wernisaż pokazu w MPZ odbędzie się w piątek, 8 kwietnia o godz. 19.

Projekt Przemiana materii stanowi konsekwentne rozwinięcie wcześniejszych prac Irminy Staś. Jej znakiem rozpoznawczym są niezwykle atrakcyjne wizualnie, malarskie formy organiczne. Artystka tworzy opowieści o życiu i śmierci, wykorzystując elementy zarówno czysto abstrakcyjne, jak i pochodzące ze świata natury.

Od blisko dekady polska ilustracja  jest w okresie wielkiego rozkwitu. Obserwujemy to szczególnie na rynku książki dla dzieci. Wielu utalentowanych twórców oraz ich różnorodność i  pomysłowość  wsparta odwagą wydawców sprawiają, że mamy do wyboru coraz więcej wyjątkowych książek.

Działanie na oko Magdaleny Więcek to kolejna w Zachęcie monograficzna prezentacja twórczości polskiej rzeźbiarki XX wieku. Wystawy takich artystek jak Alina Szapocznikow, Alina Ślesińska czy Barbara Zbrożyna ujawniały doniosłość ich poszukiwań i uniwersalność dzieł, a także proces budowania niezależności twórczej kobiet, w który wpisuje się również sztuka Magdaleny Więcek (1924–2008).

Wojciech Zamecznik (1923–1967) — jeden z najważniejszych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu to postać wielowymiarowa, lecz nadal nieznana. Odkrywany współcześnie jako fotograf, był aktywnym przez dwie dekady od zakończenia II wojny światowej wszechstronnym artystą.

Sto sześćdziesiąt osiem lat po wileńskiej prapremierze Halka Stanisława Moniuszki powraca do Wilna – w bardzo nietypowej formie.

Wystawa Halka/Haiti: Z powrotem w Wilnie w wileńskim Centrum Sztuki Współczesnej prezentuje projekt Halka/Haiti. 18°48'05"N 72°23'01"W. To filmowa dokumentacja wystawienia opery Halka w Cazale dla miejscowych „Le Polone” – potomków polskich żołnierzy z legionów napoleońskich, którzy na początku XIX wieku walczyli o niepodległość Haiti.

Przetwornik to malarsko-muzyczny projekt dwojga młodych artystów. Wystawa nie próbuje rozstrzygać kwestii prymatu malarstwa czy muzyki. Jest raczej swobodnym dialogiem dwojga twórców reprezentujących różne dziedziny sztuki, próbą nawiązania między nimi korespondencji. Artystyczne postawy Agaty Kus i Michała Dymnego łączy intuicyjne podejście do procesu twórczego, dopuszczenie do niego elementu improwizacji.

Projekt URSUS<> TABAKALERA Jaśminy Wójcik nawiązuje do idei miast partnerskich  i opartej o nie wymianie kulturalnej. Artystka przedstawia prawdziwe historie ludzi i miejsc, aby nawiązać rzeczywiste relacje między mieszkańcami krajów o odmiennej historii,  którzy jednak mogą znaleźć w nich podobieństwa losów czy wzajemne inspiracje.

Prace na ukończeniu to projekt Łukasza Sosińskiego, interdyscyplinarnego artysty, który w swojej twórczości wykorzystuje wiele technik i strategii, często sięgając po elementy architektury.

Sztuka w naszym wieku to wystawa prac pochodzących z kolekcji Fundacji Sztuki Polskiej ING oraz Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki.

Pierwszy pokaz „muzeum” w cudzysłowie Marka Sobczyka miał miejsce w Małym Salonie Zachęty w lutym 2006. Był to czas, kiedy krajobraz po „zimnej wojnie sztuki ze społeczeństwem” (cytując Zbigniewa Liberę) zaczynał powoli formować  się na nowo. Powstawały nowe instytucje. Nie tylko te, które miały wpływać na rynek sztuki, ale też te stymulowane przez oficjalną politykę kulturalną.

Widz przychodzący na wystawę Ievy Epnere ma szansę skonfrontować najnowszy projekt artystki z wyborem jej wcześniejszych prac. Punktem wspólnym wszystkich wydaje się być próba uwidocznienia przez Epnere duchowego wymiaru sztuki.

W czasach, które tak nieprecyzyjnie definiują kategorie męskości i kobiecości zadanie to okazuje się jeszcze bardziej skomplikowane. Opisujemy wojnę z punktu widzenia pokolenia, które jej nie doświadczyło bezpośrednio, ale się jej obawia.

Wystawa jest pierwszą monograficzną prezentacją twórczości Jana Dziaczkowskiego, w pełni pokazującą jej artystyczny rozmach. Dziaczkowski znany jest szerokiej publiczności przede wszystkim jako autor kolaży prezentowanych na licznych wystawach w Polsce i za granicą. Mniej znane są pozostałe obszary jego twórczości obejmujące malarstwo, rysunek i fotografię, z których część nie była nigdy do tej pory pokazywana.

Czy kluczowy dla najnowszej historii Polski okres 1944–1948 jest równie ważny w obszarze sztuki? Jak w pierwszych latach nowej, dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społeczno-politycznej i atmosferze, z jednej strony, „euforii odbudowy” i nadziei, z drugiej „wielkiej trwogi” odnajdywali się artyści? Wystawa jest próbą odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób złożoność nastrojów społecznych i napięcia polityczne w powojennej Polsce znalazły swoje odzwierciedlenie w sztukach plastycznych, fotografii, filmie, a także architekturze i wzornictwie.

PRAWDA PIĘKNO DOBRO – taki tytuł nosiła prezentacja kolekcji Zachęty wiosną tego roku w sąsiadującej z galerią Kamienicy Hrabiego Raczyńskiego. Święto Wiosny Katarzyny Kozyry, Nowotwory uosobione Aliny Szapocznikow, cykl Teatr i film Grzegorza Sztwiertni czy B.H. i O (Bóg w Mojej Ojczyźnie jest Honorowy) Roberta Rumasa wzbudziły wielkie zainteresowanie i ponownie stały się tematem do dyskusji. Swoistym aneksem do tej wystawy jest więc pokaz dwóch innych dzieł z kolekcji: Lekcji śpiewu 2 Artura Żmijewskiego oraz Szukając Jezusa Katarzyny Kozyry.

Pokaz w sali warsztatowej Zachęty stanowi podsumowanie projektu Muzyczne obrazy, w którym przez cały rok szkolny w ramach autorskiego programu nauczania muzyki uczestniczyli uczniowie jednego z warszawskich gimnazjów. Spotkania w Zachęcie stały się okazją do poznania nowych technik instrumentalnych, współczesnych kompozytorów i literatury muzycznej w konfrontacji z historią sztuki i dziełami sztuki współczesnej.

Po raz siódmy Deutsche Bank Polska i Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki zapraszają na wystawę konkursową „Spojrzenia 2015 – Nagroda Deutsche Bank”, prezentującą najciekawszych młodych, lecz uznanych już artystów polskich.

Chwasty Karoliny Grzywnowicz to projekt o roślinach będących zapisem historii społecznej i politycznej. Rośliny te spotkać można w miejscach, w których były kiedyś najbardziej liczebne wsie w całej Polsce. Teraz, po kilkudziesięciu latach od momentu, gdy ludzie opuścili tę przestrzeń, rośliny są ciągle odradzającym się i trwałym znakiem ich obecności.

Geneza wystawy Ogrody jest związana z koncepcją działań edukacyjnych Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki, otwierającej się dla osób mających utrudniony kontakt ze sztuką, zarówno ze względów natury społecznej, jaki i różnego rodzaju dysfunkcji, np. wzroku czy słuchu. To był impuls do myślenia o tym, w jaki sposób sztuka może oddziaływać na odbiorcę. Wystawa jest adresowana do wszystkich miłośników sztuki gotowych do porzucenia tradycyjnych sposobów zwiedzania. Wchodząc na nią, zamknijcie oczy, otwórzcie uszy...

Letnia wystawa zbiorowa w Miejscu Projektów Zachęty w rozmaity sposób odnosi się do pojęcia egzotyki. Zrealizowana jest z myślą o wakacyjnych turystach oraz mieszkańcach Warszawy, którzy – podobnie jak książę des Esseintes w powieści Na wspak Jorisa-Karla Huysmansa – wolą mentalne zwiedzanie egzotycznych zakątków świata, bez opuszczania własnego fotela/miasta.

Warsztaty są swoistą kontynuacją poprzedniego projektu Jaśminy Wójcik prezentowanego w Miejscu Projektów Zachęty w 2012 roku pod tytułem Chowanie człowieka między ludźmi bez kontaktu z naturą doprowadza go do wynaturzeń.

Wystawa prezentuje dzieła sztuki, filmy, fotografie dokumentalne i obiekty oraz rejestracje dźwiękowe – blisko 500 obiektów z dziedziny sztuk wizualnych, architektury, urbanistyki, teatru, filmu, designu, życia codziennego we Wrocławiu od lat 60. po współczesność.

John Lurie powraca do Warszawy jako malarz! Charyzmatyczny artysta znany jest polskiej publiczności głównie za sprawą swojej muzyki oraz ról filmowych.

Kolejne warianty nazwiska Stana Filki FILKO – FYLKO – PHYLKO (i późniejsze VIRTUAL FILKO) odpowiadały różnym etapom jego życia, których cezury wyznaczyły ważne daty zarówno w życiu politycznym, jak i osobistym. Istotnym elementem „legendy artysty” są także doświadczenia śmierci klinicznej (w 1945 i 1952 roku).

W Pawilonie Polskim na Biennale Sztuki w Wenecji prezentowana jest monumentalna panoramiczna projekcja filmowa z dokumentacją przedstawienia opery Halka Stanisława Moniuszki, które odbyło się 7 lutego w miejscowości Cazale położonej w haitańskich górach na północ od stolicy kraju.

Natalia Bażowska w swoim artystycznym credo deklaruje fascynację życiem we wszelkich jego przejawach, aspektami psychologicznymi i fizjologią ciała, a także czerpanie inspiracji z otaczającej rzeczywistości. Wystawa, którą przygotowała dla Miejsca Projektów Zachęty potwierdza te tezy.