Transmisja na facebooku Zachęty, TZSP i kanale YouTube

uczestnicy dyskusji: 
Roman Olkowski — autor, starszy kustosz, kierownik Działu Zbiorów w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
dr Jolanta Miśkowiec — zastępca Dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych MKDNiS
dr hab. Agnieszka Rosales-Rozdriguez — adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, kurator Zbiorów Sztuki Polskiej do 1914 r. w Muzeum Narodowym w Warszawie
dr hab. Gabriela Świtek — kierownik Katedry Teorii Sztuki Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego

Zapraszamy na spotkanie autorskie wokół książki Romana Olkowskiego — pierwszej publikacji prezentującej historię i dawne zbiory Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, jednej z najważniejszych instytucji artystycznych w Polsce.

Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych powołano w 1860 roku — w czasie zaborów — dla popularyzacji sztuk pięknych oraz pomocy artystom. Od roku 1900 siedzibą instytucji był zaprojektowany przez Stefana Szyllera gmach przy placu Małachowskiego, gdzie obecnie mieści się Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości warszawska Zachęta pozostała kluczowym miejscem na artystycznej mapie kraju. Najważniejsze osoby w państwie bywały na wystawach organizowanych przez TZSP, a krytycy sztuki żywo dyskutowali o prezentowanych na nich dziełach. Kres istnienia TZSP przyniosła II wojna światowa. W 1945 roku zbiory, które przetrwały wojnę, zostały przekazane do Muzeum Narodowego w Warszawie, a nazwa Zachęta utożsamiana była już tylko z dawną siedzibą Towarzystwa. Wiele dzieł z przedwojennych zbiorów TZSP zaginęło w wyniku działań wojennych i do dziś pozostaje poszukiwanymi stratami wojennymi.

Opracowanie Romana Olkowskiego, zawierające zarys historyczny i katalog zbiorów Towarzystwa, jest nieocenionym źródłem do badań nad polskimi stratami wojennymi, a zgromadzone w publikacji informacje — oparte na analizie źródeł oraz materiał fotograficzny — mogą przyczynić się do rozpoznania i odzyskania zaginionych dzieł ze zbioru TZSP.

Wydawcą publikacji jest Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Jednym z priorytetowych zadań resortu jest poszukiwanie i odzyskiwanie dóbr kultury utraconych w wyniku II wojny światowej, zabytków skradzionych i bezprawnie wywiezionych za granicę oraz popularyzowanie tematyki strat wojennych i restytucji. Zajmuje się tym Wydział ds. Restytucji Dóbr Kultury w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych.

publikacja: Roman Olkowski, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (1860–1940, 1948). Zarys historyczny i katalog zbiorów, t. 1–3, Warszawa 2020, wyd. MKiDN

o autorze: Roman Olkowski — absolwent historii Uniwersytetu Gdańskiego i Podyplomowego Studium Muzealniczego na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1995–2013 pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie, w 2010 r. objął stanowisko specjalisty ds. badania proweniencji muzealiów, do marca 2012 na stanowisku zastępcy głównego inwentaryzatora. Od maja 2013 r. pracownik Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku na stanowisku kustosza i kierownika Działu Zbiorów. Autor artykułów z zakresu badania proweniencji dzieł sztuki publikowanych w „Muzealnictwie”, „Adlojadzie” i „Rocznikach Sztuki Śląskiej”. Współpracownik MKDNiS w sprawach odzyskiwania dzieł sztuki.

informacja o uczestnikach dyskusji: 

• Roman Olkowski

  starszy kustosz, od 2013 roku kierownik Działu Zbiorów w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, wcześniej pracownik Działu Głównego Inwentaryzatora Muzeum Narodowego w Warszawie, w kolejnych latach specjalista ds. badania proweniencji zbiorów MNW, powołany przez Piotra Piotrowskiego na pierwsze takie stanowisko w Polsce.

• dr Jolanta Miśkowiec

  zastępca Dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych MKDNiS, odpowiedzialna m.in. za sprawy związane z restytucją dóbr kultury. Konserwatorka zabytków, absolwentka  Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytetu Otto-Friedricha w Bambergu, gdzie studiowała konserwatorstwo i ochronę zabytków. Doktorat z historii architektury uzyskała na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Menadżerka kultury, zajmowała się także promocją polskiej kultury za granicą, w latach 2010 – 2016 pełniąc funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Polskiego w Berlinie.

• dr hab. Agnieszka Rosales Rodríguez

  adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Kuratorka Zbiorów Sztuki Polskiej do 1914 r. w Muzeum Narodowym w Warszawie. Specjalizuje się w malarstwie i krytyce artystycznej XIX w., jest współautorką wystaw Biedermeier (MNW, 2017/18; Muzeum Narodowe w Szczecinie), Pologne 1840-1918. Peindre l’âme d’une nation, (Musée du Louvre-Lens, 2019 oraz jej polskiej edycji Polska. Siła obrazu (MNW, 2020-21). 

• dr hab. Gabriela Świtek

  kierownik Katedry Teorii Sztuki, Instytut Historii Sztuki, Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce, Uniwersytet Warszawski. Habilitacja na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego (2013). Absolwentka University of Cambridge, Faculty of Architecture and History of Art (Doctor of Philosophy, 1999; Master of Philosophy, 1996), The Central European University w Pradze (1994) oraz Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego (magisterium, 1992). Od 2001 roku zatrudniona w IHS UW. Obszary badawcze: sztuka nowoczesna i współczesna (architektura i sztuka 1800–2000, historia sztuki polskiej po 1945 roku), historia i filozofia architektury, metodologia historii sztuki, historie wystaw sztuki i architektury. W latach 2014–2018 kierownik projektu badawczego Historia wystaw w Zachęcie – Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych w latach 1949–1970, realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W 2019 roku organizatorka międzynarodowego sympozjum Exhibition Histories: New Perspectives. Autorka książek: Grunt i horyzont. Interpretacje nowoczesnej architektury i sztuki (2020), Gry sztuki z architekturą. Nowoczesne powinowactwa i współczesne integracje (2013), Aporie architektury (2012), Writing on Fragments: Philosophy, Architecture, and the Horizons of Modernity (2009). Inicjatorka i redaktorka naukowa serii Archiwum Zachęty poświęconej historii wystaw w Zachęcie – Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych. Inne tomy pod redakcją, m.in.: Awangarda w bloku / Avant-garde in the Bloc (2009); Transfer. Jarosław Kozakiewicz, Pawilon Polonia, 10. Międzynarodowa Wystawa Architektury, Wenecja (2006); Zachęta 1860–2000 (2003). Publikowała m.in. w serii Ashgate Studies in Architecture oraz w czasopismach: „The Journal of Architecture”, „kunsttexte.de”, „Montreal Architecture Review”, „Serbian Architecture Journal”, „Actual Problems of Theory and History of Art”, „Biuletyn Historii Sztuki”, „Ikonotheka” „Kultura Współczesna”, „Miejsce. Studia nad sztuką i architekturą polską XX i XXI wieku”, „Rocznik Historii Sztuki”, „Sztuka i Dokumentacja”, „Sztuka i Filozofia”, „Teksty Drugie”, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”. Członek Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk (kadencja: 2020–2023). Stypendystka m.in. The Institute for Advanced Studies in the Humanities, Fundacji z Brzezia Lanckorońskich, Fulbright Senior Advanced Research Grant, The Society of Architectural Historians, The Civic Education Project Fellowship.

organizatorzy wydarzenia:
Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu
Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych

Organizatorzy: