Forma pochówku oraz związane z nim rytuały podlegają zmianom w czasie i przestrzeni – wyglądają inaczej w różnych krajach i kulturach oraz w różnych momentach historii.

Co mówią o kulturze danego społeczeństwa? W jaki  sposób obrzędy funeralne pomagają nam w żałobie po stracie bliskiej osoby? A jeśli tradycja nie odzwierciedla już naszych wartości i nie odpowiada na nasze potrzeby?

Zapraszamy na spotkanie z Irminą Rusicką, autorką pracy Grób dla mamy prezentowanej na wystawie Niepokój przychodzi o zmierzchu, i Szymonem Rogińskim, autorem cyklu fotograficznego Nagrobki. Rozmowę poprowadzi założycielka Instytutu Dobrej Śmierci, Anja Franczak. 

Irmina Rusicka (ur. 1990)
Artystka sztuk wizualnych, autorka instalacji, wideo i prac badawczych. Absolwentka psychologii i historii sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim (2014) oraz sztuki mediów w ASP we Wrocławiu (2017). Sztukę mediów studiowała też w ASP w Warszawie w pracowni Krzysztofa Wodiczki i Grzegorza Kowalskiego (2016–2017). W swojej praktyce artystycznej zderzała samochody, naprawiała motocykl, robiła gwiazdę akrobatyczną w Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich i zbierała pieniądze na zrobienie dziury w budynku instytucji sztuki. Brała udział w projekcie The New Dictionary of Old Ideas (2019–2020), w ramach którego była uczestniczką programu rezydencji w Silk Museum (Tbilisi) oraz Hablar En Arte (Madryt). Pracuje indywidualnie i w duecie z Kasprem Lecnimem.

W swojej pracy Grób dla mamy (2021) artystka mierzy się z doświadczeniem straty. W procesie oswajania żałoby po niedawno zmarłej matce stworzyła projekt grobu, któremu nadała formę prostokątnego oczka wodnego. Ciężka płyta nagrobna została tu zastąpiona taflą wody odbijającą okoliczną przyrodę. Powstało miejsce, w którym można odnaleźć spokój i ukojenie.

Szymon Rogiński (ur. 1975)
Artysta wizualny, fotograf, autor fotoksiążek. Opierając się na fotografii, od ponad dwudziestu lat pracuje w cyklach, skupiając się na nokturnach i materialnych właściwościach światła. Jego prace, obecne w wielu kolekcjach (m.in. MuFo w Krakowie, Muzeum Współczesne Wrocław, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki w Warszawie), były wystawiane w muzeach i galeriach na całym świecie. Inspiracje dla jego prac sięgają od Davida Lyncha i filmów drogi, przez popkulturę i Polskę (jako kliszę, fantazmat i miejsce), po Antropocen, postapokaliptyczne scenariusze i wizje oraz krajobraz zmieniony przez człowieka. Obecnie jest w trakcie eksploracji kreatywnych zastosowań fotografii dronowej, fotogrametrii, a także VR.

Cykl fotograficzny Nagrobki jest częścią trylogii Kebaby / Internety / Nagrobki. Wchodzi także w skład wydanego w 2020 roku razem z Katarzyną Korzeniecką artbooka AfterLIFE. „Przedstawione na fotografiach zakłady pogrzebowe znajdują się w miejscach tętniących życiem, pomiędzy sklepami spożywczymi a salonami sukien ślubnych, w otoczeniu neonów i wszechobecnych reklam zachęcających nas do konsumpcji. W pustej scenerii nocnych pejzaży Szymon Rogiński z cichą obiektywnością aparatu zamraża kawałki rzeczywistości, w których życie spotyka się z metafizyką śmierci. Brutalna estetyka, banery i reklamy, wszystko to kryje w sobie marketingowe podejście branży pogrzebowej, gdzie pogoń za doczesnością zdecydowanie wygrywa, a priorytetem dla zakładów pogrzebowych jest szybkie pozbycie się ciała zmarłego.” – Anja Franczak.

Anja Franczak
Założycielka Instytutu Dobrej Śmierci. Szkoliła się w Heidelbergu w Instytucie Duszpasterstwa Klinicznego (Institut für Klinische Seelsorgeausbildung) i jest profesjonalną towarzyszką w żałobie certyfikowaną przez Federalne Stowarzyszenie Towarzyszenia w Żałobie w Niemczech (Bundesverband Trauerbegleitung e.V.). Jako doula umierania i certyfikowana instruktorka międzynarodowej inicjatywy Kursów Ostatniej Pomocy (Letzte Hilfe) zajmuje się edukacją o procesie umierania i wspiera rodziny, które opiekują się bliską osobą na ostatnim etapie życia poprzez konsultacje indywidualne, szkolenia i warsztaty. Ważną rolę w jej pracy odgrywają rytuały. Jako celebrantka/mistrzyni ceremonii tworzy i prowadzi osobiste rytuały pożegnania i humanistyczne ceremonie pogrzebowe.

czas trwania: 2 godziny
miejsce: sala multimedialna (wejście od ul. Burschego, schodkami w dół)
bilety: wstęp wolny

Niepokój przychodzi o zmierzchu. Działania

Refleksje na temat kondycji świata – w tym także nasze lęki, obawy i nadzieje – wpływają na decyzje artystek i artystów o podjęciu działań kolektywnych, niematerialnych czy redefiniowaniu gatunków. Praca z ciałem, wychodzenie w teren, improwizacja, praktyki pisania, poruszanie się na styku sztuki i aktywizmu to manifestacja wrażliwości, ale i próba tworzenia nowych scenariuszy bycia razem, nowych języków i szukania nowych narzędzi do opisywania rzeczywistości.
Program działań stanowiący część wystawy Niepokój przychodzi o zmierzchu ukazuje różnorodne praktyki i strategie artystyczne, które wymykają się tradycyjnym formom wystawienniczym, takie jak działania postartystyczne, aktywistyczne, opiekuńcze, wspólnotowe, prace choreograficzne, performans czy poezja. Będą się one odbywały w czwartki i weekendy na placu Małachowskiego i w holu głównym galerii, a ich celem ma być tworzenie przestrzeni spotkań i budowania nowych sojuszy. adrianne maree brown, aktywistka, pisarka i doula, konstatowała: „Wierzę, że wszystko co organizujemy, to science fiction – w ten sposób kształtujemy przyszłość, za którą tęsknimy, a której jeszcze nie doświadczyliśmy”.

W programie wezmą udział m.in.:
Julia Dorobińska, Barbara Gryka, Nadia Markiewicz, Franek Warzywa & Młody Budda, Ada Rączka, Taras Gembik, X-Philes, Zuzanna Bartoszek, Weronika Zalewska, Mary Szydłowska, Wiktoria, Justyna Górowska & Zeynab Gueye, Bożna Wydrowska, Sara Kukier, Ola Tubielewicz, Biuro Praktyk Postartystycznych, Yulia Krivich, Marta Romankiv, Alicja Czyczel, Daniel Kotowski, Patryk Różycki, Mateusz Kowalczyk i in.

kuratorki: Weronika Zalewska, Magdalena Komornicka
współpraca: Anna Palacz – Brzezińska

Wydarzenie współfinansowane ze środków m.st. Warszawy: