Zachęta Narodowa Galeria Sztuki

kuratorzy: Sebastian Cichocki, Galit Eilat

Film izraelskiej artystki Yael Bartany prezentowany jest równolegle do wystawy … i zadziwi się Europa w Pawilonie Polonia na 54. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji. Po raz pierwszy w historii biennale Polskę reprezentuje twórca z innego kraju. Zamach jest ostatnią częścią „polskiej” trylogii Bartany, w skład której wchodzą również wcześniejsze filmy: Mary Koszmary (2007) oraz Mur i wieża (2009).

Projekt Yael Bartany ma charakter eksperymentalnej, narodowej psychoterapii, podczas której  historyczne demony budzone są i wywlekane na światło dzienne. Abstrahując od złożonego obrazu stosunków polsko-żydowskich, jest to również uniwersalna opowieść o gotowości na przyjęcie obcego i problemie integracji kulturowej w niestabilnym świecie pełnym politycznych napięć i przewrotów. Akcja filmów Bartany rozgrywa się w symbolicznej przestrzeni pełnej blizn po konfliktach etnicznych i wojnach. W filmach tych splatają się ze sobą wątki dotyczące izraelskiego ruchu osadniczego, syjonistycznych marzeń, antysemityzmu, Holokaustu i palestyńskiego prawa do ziemi.

Cykl Yael Bartany, prezentowany po raz pierwszy w całości w Pawilonie Polonia, dedykowany jest powołanemu do życia przez artystkę Ruchowi Odrodzenia Żydowskiego w Polsce. Ruch stawia sobie za cel „powrót” trzech milionów Żydów do ojczyzny ich przodków. W swym najnowszym filmie Bartana rozprawia się z marzeniami o zbudowaniu wielonarodowej wspólnoty, nowego społeczeństwa polskiego. Akcja Zamachu toczy się w niedalekiej przyszłości, podczas ceremonii pogrzebowej lidera Ruchu Odrodzenia Żydowskiego w Polsce, który ginie z rąk nieznanego zamachowca. Poprzez wyobrażoną w filmie śmierć lidera scalony zostaje mit nowego ruchu, którego działalność mogłaby przerodzić się konkretną propozycję polityczną do wdrożenia w najbliższej przyszłości w Polsce, gdzieś w Europie czy na Bliskim Wschodzie. Film powstał wiosną 2011 roku w Warszawie: w okolicach Krakowskiego Przedmieścia, we wnętrzach Pałacu Kultury i Nauki oraz na placu Piłsudskiego. Manifestujący członkowie Ruchu mieszali się na warszawskich ulicach m.in. z uczestnikami marszu obrońców praw zwierząt oraz grupami modlących się za ofiary katastrofy smoleńskiej przed Pałacem Prezydenckim, spotykając się zarówno z oznakami sympatii, jak i nienawiści. W 2012 roku podczas Biennale Sztuki Współczesnej w Berlinie będzie miał miejsce pierwszy kongres Ruchu Odrodzenia Żydowskiego w Polsce.

Yael Bartana, Zamach (Assassination), 2011, RED przeniesiony na HD.
Film powstał na zamówienie Artangel, Outset Contemporary Art Fund, Louisiana Museum of Modern Art, The Netherlands Foundation for Visual Arts, Design and Architecture oraz Zachęty Narodowej Galerii Sztuki, we współpracy z Annet Gelink Gallery, Sommer Contemporary Art, Ikon Gallery, Netherlands Film Fund, Australian Centre for Contemporary Art and Artis, wyprodukowany przez My-i Productions we współpracy z Artangel.