Radek Szlaga Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć

07.12.2019 – 09.02.2020 Radek Szlaga Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

kuratorka: Ewa Borysiewicz
współpraca: Julia Leopold, Michał Kubiak

Wystawa prezentuje najnowsze obrazy Radka Szlagi, które powstały w efekcie jego badań nad językiem malarskiego medium, lekceważonymi narracjami oraz relacjami między sztuką a informacją i wiedzą. Te zainteresowania artysty zyskują dziś nowe znaczenie i kontekst.

Szlaga wielokrotnie nazywany był przez krytyków postmodernistą. Postmodernizm (jako brak wiary w istnienie neutralnej oceny faktów, zjawisk i postaw) jest często uznawany za jedno ze źródeł postprawdziwego, cynicznego stosunku do faktów. Wiąże się to z dostępem do ogromnej liczby informacji (czasem sprzecznych) oraz zachwianiem autorytetu ekspertów i badań naukowych. Obecnie skuteczność przekazu nie zależy od jego weryfikowalności, ale od liczby „emocjonalnych” reakcji przekładających się na odsłony, udostępnienia i polubienia. W konsekwencji dochodzi do zrównania źródeł informacji pod kątem ich powagi i wiarygodności. W najnowszych pracach artysty podróżnicze przechwałki, pijackie gawędy oraz wiadomości z tzw. mediów głównego nurtu uzyskują podobną wagę i wartość poznawczą.

Zaburzenie hierarchii źródeł jest bardzo wyraźne zarówno na poziomie metody malarskiej, jak i warsztatu. „Budując” nowe płótna, Szlaga używa jako materiału prac starszych. Odległe od siebie (czasowo, tematycznie, formalnie) obrazy stają się nową, wielowarstwową całością. W ten sposób artysta nie tylko poddaje dyskusji współczesne podejście jednostki do informacji, ale także „podsumowuje” własną twórczość, nadaje jej nowy sens i przygląda się jej z dystansu. Wystawę można oglądać jako swego rodzaju retrospektywę — zszyte ze sobą elementy składające się na poszczególne prace ukazują całe spektrum opracowywanych dotychczas przez niego wątków. Wieloletnie analizy artystyczne dotykające takich tematów jak tożsamość, malarstwo i relacje między centrum a peryferiami spotykają się tu na jednej płaszczyźnie.

Ze szczególną uwagą Szlaga przygląda się mapie i innym jej wariantom, jak globus czy atlas. To symbol kultury zdominowanej przez wizualność, w której „widzę” oznacza zarówno „wiem”, jak i „posiadam”. Niegdyś obiekt wyposażony w określony, pełny i niekwestionowany punkt widzenia, dzisiaj — w czasach Google Maps — stał się systemem otwartym na korzystanie z niego w sposób subiektywny. Mapy tradycyjne, statyczne, drukowane — zorientowane według kierunków geograficznych — przedstawiają widok terenu z lotu ptaka, natomiast w przypadku współczesnych map cyfrowych „centrum” jest ruchome i zależy od lokalizacji w terenie jednostki korzystającej z aplikacji. Zatem mapa i jej dekonstrukcja (wyeksponowanie marginaliów, uwydatnienie przeszyć, nadanie znaczenia rewersom) służy za metaforę rozpadu uniwersalizmów oraz koncepcji wiedzy obiektywnej, opartej na faktach. Staje się punktem wyjścia do przyjrzenia się rzeczywistości, której podstawową i definiującą cechą jest fragmentacja, co w kontekście wystawy oznacza zarówno dowartościowanie indywidualnego głosu, jak i alienację, samotność i zagubienie w zapośredniczonej przez ekrany wielości.

Układ ekspozycji ilustruje zmiany naszego stosunku do wiedzy — drogę od wiary w istnienie obiektywnych formuł systematyzacji, użyteczność ostro zarysowanych podziałów i definicji, do sytuacji, w której to emocje stanowią kompas i główne źródło orientacji w świecie. Współczesna, emotywna i subiektywna relacja jednostki i wiedzy jest opisywana m.in. przez pojęcia „bańki informacyjnej” (odcięcie od informacji potencjalnie kolidujących z przekonaniami użytkownika) oraz „błędu konfirmacji” (skłonność do selekcji i przypisywania większego znaczenia informacjom zgodnym z oczekiwaniami odbiorcy i potwierdzającym jego hipotezy). Podczas pracy nad wystawą dla artysty kluczowe było spostrzeżenie, że dzisiejsze (emocjonalne i subiektywne) podejście do wiedzy zbliża się do sposobu, w jaki od zawsze patrzyliśmy na sztukę.

Wystawę uzupełnia słownik istotnych dla Radka Szlagi pojęć (Słowa, których nie miałem zamiaru poznać) opublikowany w magazynie Zachęta, październik, listopad, grudzień 2019.


Radek Szlaga, „Czarny Atlantyk”, (fragment), 2019, olej na płótnie, kolekcja prywatna, fot.: Marek Krzyżanek

Prace na wystawie

  • Zdjęcie pracy Selfie
    SelfieRadek Szlaga2017

Przewodnik po wystawie (PJM)

00:00/00:00
Powiązane materiały
  • Grafika obiektu: Zaproszenie na „Zachęta miga!”
    mediateka / PJM
    Zaproszenie na „Zachęta miga!”
    Na wystawie Radka Szlagi
  • Grafika obiektu: Zaproszenia na „Zachęta miga rodzinnie!”
    mediateka / PJM
    Zaproszenia na „Zachęta miga rodzinnie!”
    Na wystawie Radka Szlagi
  • Grafika obiektu: Radek Szlaga. Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć
    mediateka / PJM
    Radek Szlaga. Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć
    Przewodnik po wystawie (PJM)
  • Grafika obiektu: Radek Szlaga
    mediateka / plakaty
    Radek Szlaga
    Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć
  • Grafika obiektu: Radek Szlaga. Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć
    mediateka / wideo dokumentacja
    Radek Szlaga. Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć
    Wideo-dokumentacja
Powiązane wydarzenia
  • Grafika wydarzenia: Oprowadzanie autorsko-kuratorskie po wystawie Radka Szlagi
    08.12.2019 (ND) 12:15
    Oprowadzanie autorsko-kuratorskie po wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Skrawki malarskie
    15.12.2019 (ND) 12:30
    Skrawki malarskie
    Warsztaty rodzinne towarzyszące wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Świąteczne oprowadzanie z przewodniczką
    26.12.2019 (CZW) 16:00
    Świąteczne oprowadzanie z przewodniczką
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Grafika wydarzenia: Noworoczne oprowadzanie z przewodnikiem
    01.01.2020 (ŚR) 16:00
    Noworoczne oprowadzanie z przewodnikiem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 15.01.2020 (ŚR) 18:00
    Zachęta miga!
    Na wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Zbliżenie na jeden z obrazów na wystawie; powierzchnia składa się z małych kawałków płótna zszytych ze sobą; przewaga jasnych kolorów
    22.01.2020 (ŚR) 17:00
    Sztuka dostępna dla osób niewidomych na wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 24.01.2020 (PT) 12:15
    Patrzeć/zobaczyć
    Spotkanie dla dorosłych 60+ na wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 24.01.2020 (PT) 17:00
    W piątek o piątej. Oprowadzanie tematyczne
    Grubymi nićmi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 25.01.2020 (SOB) 12:30
    Globus mojej wyobraźni
    Warsztaty z cyklu „Co robi artysta?” dla rodzin z dziećmi ze spektrum autyzmu
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 26.01.2020 (ND) 12:30
    Mapa pamięci
    Warsztaty rodzinne towarzyszące wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 31.01.2020 (PT) 17:00
    W piątek o piątej. Oprowadzanie tematyczne
    Strategie kuratorskie
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 01.02.2020 (SOB) 16:00
    Zachęta miga rodzinnie!
    Na wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 02.02.2020 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzanie z przewodnikiem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 02.02.2020 (ND) 12:30
    Globus z wyobraźni
    Warsztaty rodzinne towarzyszące wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 06.02.2020 (CZW) 18:00
    Artysta też człowiek
    Spotkanie z Michaliną Izert na wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 07.02.2020 (PT) 17:00
    W piątek o piątej. Oprowadzenie tematyczne
    Abstrakcja i realizm
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 09.02.2020 (ND) 16:00
    Finisażowe oprowadzanie autorsko-kuratorskie po wystawie Radka Szlagi
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta

Informacje

Radek Szlaga
Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć
07.12.2019 – 09.02.2020

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3, 00-916 Warszawa
Zobacz na mapie

Godziny otwarcia:
wtorek – niedziela godz. 12–20
czwartek – wstęp wolny    
kasa biletowa czynna do godziny 19.30