Miejsce Projektów Zachęty

artyśći: Magda Franczak, Yael Frank
kuratorka: Magda Kardasz
współpraca: Karolina Bielawska
dźwięk: Marcin Dymiter

Wystawa powstała z inspiracji książką Tarjei Vesaasa Pałac lodowy z 1963 roku. Jednak właściwym początkiem było spotkanie mieszkającej i pracującej w Lublinie Magdy Franczak i Yael Frank z Tel Awiwu, która w 2012 roku prezentowała swoje prace w lubelskiej Galerii Labirynt. Zawarta przy tej okazji znajomość ujawniła głębsze – niż tylko w brzmieniu nazwisk czy kolorze włosów – podobieństwa między artystkami, dotyczące pokoleniowych doświadczeń czy zainteresowań artystycznych. Spotkanie zaowocowało pomysłem przygotowania wspólnej wystawy w Miejscu Projektów Zachęty w Warszawie. Punktem wyjścia stała się dzielona przez obie autorki fascynacja niezwykłą powieścią dla dzieci norweskiego pisarza, ukazującą w poetycki i niezwykle sugestywny sposób historię przyjaźni dwóch wkraczających w wiek dorastania dziewcząt, doświadczenie przemijania i śmierci oraz współzależność świata przyrody i ludzi.

Franczak i Frank nawiązały rysunkowy dialog, przesyłając sobie wzajemnie tradycyjną pocztą rysunki na papierze. Tak pojawiła się fikcyjna postać Pani Frankczak, będąca nie tylko zlepkiem nazwisk obydwu artystek, ale też ich wspólnym głosem.

Rysunki Pani Frankczak powstały na pożółkłym papierze niewielkich rozmiarów. Na potrzeby ekspozycji zostały oprawione w ramki przypominające swoją strukturą lodowe kryształy. Przedstawiony przez „zbiorową artystkę” świat zapełniają kształty przywodzące na myśl formy organiczne, fragmenty ludzkiego ciała, elementy pejzażu lub składowe  abstrakcji. Kompozycje są estetyczne, jednak przy spojrzeniu z bliższej perspektywy mogą okazać się dziwne, odpychająco biologiczne czy groteskowe. Łączą one bliskie Magdzie Franczak wątki natury, organiczności, doświadczenia kobiecej cielesności ze skłonnością do groteskowego inscenizowania banalnej i metafizycznej rzeczywistości (z domieszką społeczno-politycznego zaangażowania), jakie cechuje sztukę Yael Frank. Prezentację dopełnia wspólna kompozycja rysunkowa dużych rozmiarów stworzona tym razem już w bezpośredniej interakcji między artystkami.

Oprócz rysunków na wystawie znalazły się także prace indywidualne obu autorek. Magda Franczak pokazuje elementy rzeźbiarskie – krystaliczno-lustrzaną strukturę, która zdaje się zasysać widza do wnętrza,  rzeźbę przypominającą studnię czy zamarznięte jezioro o nienaturalnie geometrycznym kształcie, a także fotografie niepokojąco dziwnych pejzaży. Z kolei Yael Frank prezentuje  ruchomą instalację rzeźbiarską Bye/Cześć o ironiczno – eschatologicznym wydźwięku. Charakterystyczne dla tej artystki jest wykorzystanie elementów ze świata popkultury, kiczowatych dekoracji czy zabawek, zwykle kojarzonych z programowo idyllicznym dzieciństwem w celu zasygnalizowania poważnych, nieraz egzystencjalnych kwestii. Widz znajdzie także na tym pokazie inny projekt Frank – wydruk fotograficzny z motywem rodem z gabinetu osobliwości w roli elementu zdobniczego.