Przeczarowując świat (grudzień)
- typ obiektu: tkanina
- rok powstania: 2022
- materiał/technika: akryl i tkanina na płótnie, technika mieszana
- wymiary: 462 x 502 cm
- numer inw.: M-766
Praca jest częścią 12-elementowej instalacji, która po raz pierwszy została pokazana na wystawie artystki w Pawilonie Polskim na weneckim Biennale Sztuki w 2022 roku.
"Przeczarowując świat" Małgorzaty Mirgi-Tas to manifest na temat romskiej tożsamości i sztuki. To próba poszerzenia historii sztuki o przedstawienia kultury Romów, największej europejskiej mniejszości. Freski w Palazzo Schifanoia w Ferrarze stały się wizualnym i ideowym punktem odniesienia dla artystki. Cała instalacja składa się z dwunastu wielkoformatowych tkanin, odpowiadających dwunastu miesiącom kalendarza.
Górny pas przedstawia dzieje wędrówek Romów po Europie, w nawiązaniu do grafik lotaryńskiego rytownika Jacques’a Callota. Powstałe w XVII wieku ryciny pełne są antyromskich stereotypów. Artystka odczaruje tę krzywdzącą narrację i w oparciu o historyczne dzieła tworzy własne wielkoformatowe kolaże pokazujące bogaty świat romskiej przeszłości i mitologii.
Środkowy pas to archiwum romskiej historii budowane z kobiecej perspektywy. W ostatnich latach Mirga-Tas stworzyła wiele dzieł poświęconych ważnym w jej życiu kobietom, które złożyły się na cykl Herstorie. Portrety przedstawicielek romskiej społeczności uzupełnią symbole zapożyczone z kart tarota i znaki zodiaku z Palazzo Schifanoia. Połączenie wizerunków rzeczywistych kobiet z magią i astrologią zamieni je w symboliczne strażniczki losu, boginie i prorokinie.
Dolny pas kompozycji składa się z dwunastu obrazów ukazujących współczesne życie codzienne w rodzinnej wsi artystki, Czarnej Górze, i na terenach, z którymi jest najsilniej związana — położonymi na południu Małopolski Podhalem i wielokulturowym Spiszem. Widać na nich głównie kobiety, ich związki, sojusze i wspólnie wykonywane zajęcia.
Tytułowe „przeczarowanie”, inspirowane książką Silvii Federici "Re-enchanting the World: Feminism and the Politics of the Commons" (2018), to bezprzemocowy proces, który ma odmienić niepomyślne losy świata, zdjąć z niego zły czar i pomóc w odzyskaniu poczucia wspólnoty oraz odbudowaniu relacji z innymi.