Cykl litografii i zdjęć z kolekcji Zachęty powstał z okazji indywidualnej wystawy artystki w tej galerii (Goshka Macuga. Bez tytułu, 2011/2012). Macuga sięgnęła do historii instytucji w celu przyjrzenia się przypadkom cenzury w sztuce polskiej po 1989 roku. Przez kilka miesięcy wertowała segregatory z wycinkami prasowymi, księgi wpisów, skarg i wniosków, a także e-maile i listy napływające do Zachęty. Wybrała z nich materiały dotyczące tych projektów artystycznych, które wzbudziły największe kontrowersje w mediach. Na wystawie znalazły się powiększone zdjęcia m.in. artysty Piotra Uklańskiego i kuratora Adama Szymczyka z otwarcia Nazistów (2000) – instalacji zniszczonej szablą przez Daniela Olbrychskiego, Andy Rottenberg na uroczystości wręczenia nagród pracownikom Zachęty, Haralda Szeemanna, kuratora wystawy rocznicowej Uważaj wychodząc z własnych snów. Możesz się znaleźć w cudzych (2000/2001), na której pokazano atakowaną przez wielu rzeźbę La nona ora Maurizia Cattelana (zniszczona ostatecznie przez dwójkę posłów przedstawiała papieża Jana Pawła II przygniecionego meteorytem), Moniki Szewczyk, dyrektorki Galerii Arsenał w Białymstoku, krytykowanej za pokazanie pracy Piotra Kurki Dostałem pieska na wystawie Pies w sztuce polskiej (2003), Julity Wójcik podczas kontrowersyjnej akcji Obieranie ziemniaków (2001) czy wreszcie zdjęcie Doroty Nieznalskiej, oskarżonej o obrazę uczuć religijnych pracą Pasja (2001). Wizerunki artystów i kuratorów zostały na zdjęciach pokryte czarną farbą w technice sitodruku. Ten gest symbolizuje dążenie części mediów i społeczeństwa do pozbycia się ich z życia publicznego, chęć ich wymazania. Macuga na wystawę wykonała także litografie składające się z wycinków prasowych zaświadczających o medialnym szumie wokół niektórych projektów Zachęty. Zaprezentowane materiały zawierają głosy o charakterze krytycznym, a nawet napastliwym.

Media dyskredytujące sztukę współczesną w Polsce po 1989 roku odwoływały się do wartości narodowo-katolickich. Nasuwa to na myśl skojarzenia z wydarzeniami sprzed 100 lat. W 1922 roku malarz i pedagog o skrajnie prawicowych poglądach Eligiusz Niewiadomski zastrzelił pierwszego prezydenta Polski Gabriela Narutowicza podczas otwarcia dorocznego Salonu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Zachęcie.

Ewa Skolimowska