Czy kluczowy dla najnowszej historii Polski okres 1944–1948 jest równie ważny w obszarze sztuki? Jak w pierwszych latach nowej, dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społeczno-politycznej i atmosferze, z jednej strony, „euforii odbudowy” i nadziei, z drugiej „wielkiej trwogi” odnajdywali się artyści? Wystawa jest próbą odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób złożoność nastrojów społecznych i napięcia polityczne w powojennej Polsce znalazły swoje odzwierciedlenie w sztukach plastycznych, fotografii, filmie, a także architekturze i wzornictwie.

Taszystowskie obrazy Lenicy prezentowane na wystawie, w liczbie 54, tworzyły cykle: Plamy na ziemi i niebie, Nadawanie kształtu, Obrazy samorzutne, Zatrucie farbą, Pory roku, Po deszczu. Nie były datowane. Przeznaczono dla nich pięć sal, gdyż płótna miały zróżnicowane formaty. Pięć największych, z cyklu Plamy na ziemi i niebie, wyróżniało się monumentalną skalą, największy z nich — Obraz I — miał wymiary 230 x 135 cm. Wyróżniały się intensywnością, żywiołowością barw.