Poruszenie i wspólnota. Spotkanie na wystawie z dr. Piotrem Schollenbergerem
(Instytut Filozofii UW)

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
wstęp wolny

Paul Valéry postulował stworzenie nauki, którą określił mianem „estesyki” (esthésique). Miałaby się ona zajmować badaniem wrażeń — „pobudzeń i reakcji zmysłowych”, które trudno jest jednoznacznie zaklasyfikować. To właśnie w różnorodoności i niejednoznaczności tych zmysłowych poruszeń tkwi nasze bogactwo. „Całe światło naszych sztuk — konkluduje Valéry — bierze się z ich niezmierzonych zasobów”.  Dzieła sztuki, w odróżnieniu od innych wytworów rąk ludzkich, tworzone są w szczególnym celu: mają nas poruszyć. Co to jednak znaczy: „być poruszonym przez dzieło sztuki”? I cóż też nas w sztuce „porusza”? To, o czym jest dzieło (co opowiada, reprezentuje), czy może to czym dzieło jest (jak się jawi)? Wreszcie, wypada zadać pytanie również o to, co dokładnie zostaje we mnie wzbudzone w momencie, gdy dzieło mnie porusza. Często mawiamy, że ktoś jest „zaafektowany”, jak gdyby ktoś został czymś „zarażony” — owładnięty, wprawiony w specyficzny ruch, bądź też włączony w specyficzną przestrzeń. Co więc reprezentują afekty? Czy w ogóle coś reprezentują, to znaczy odnoszą się do czegoś innego niż one same? Nasze reakcje, których doznajemy w obliczu dzieł sztuki, takie jak rozkosz, zachwyt, ale też przykrość, wstręt domagają się od nas opracowania. Odczuwamy je subiektywnie, cieleśnie, lecz nasze odczucia czynimy podstawą oceny i staramy się im nadać znaczenie w przestrzeni intersubiektywnej. Holenderska badaczka afektów, Mieke Bal napisała, że „zamiast przekładać i redukować dzieło sztuki do znaczenia, zadaniem krytyki jest otwarcie tego dzieła na przekłady innego rodzaju, w których przestrzeń jest wspólna i wypełniona afektem”. Podczas spotkania w salach galeryjnych Zachęty zastanowimy się, w jaki sposób możliwe jest wypełnienie przestrzeni afektem, tak, by była dla nas wspólna.    

Piotr Schollenberger — dr filozofii, adiunkt w Zakładzie Estetyki Instytutu Filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Jego zainteresowania badawcze dotyczą fenomenologii, estetyki fenomenologicznej, filozofii sztuki i współczesnej teorii sztuki. Jest autorem książki Granice poznania doświadczenia estetycznego (Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2014) i współredaktorem pracy Fenomen i przedstawienie. Francuska estetyka fenomenologiczna. Założenia/zastosowania/ konteksty (IFiS PAN, Warszawa 2012), a także Aktualność estetyki

Kanta (Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2016).

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 09.05 – 02.07.2017
    Poza zasadą przyjemności
    Afektywne operacje

    Wystawa przyjmuje za punkt wyjścia popularną w humanistyce kategorię afektów, które organizują jej przestrzeń emocjonalną. Afekt rozumiany jest tu jako automatyczna reakcja ciała na bodźce odbierane z otoczenia bądź zmiany zachodzące w ciele. Reakcje te, przyjemne bądź przykre, zachodzą poza świadomością i sferą rozumową, niepoddawane od razu refleksji poznawczej.

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • 06.06 (PT) 18:00
    Mikroperspektywy
    Performensy Audiowizualne wokół wystawy „Poza scenariuszem. Warsztat Formy Filmowej”
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • zdjęcie, zbliżenie na fotografie analogowe na ścianie
    07.06 (SOB) 14:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Donica z zieloną roślinnością wodną, wokół ręce zgrupowanych ludzi dotykające roślin.
    07.06 (SOB) 15:00
    Spacer mikroklimatyczny z grupą projektową Centrala
    plac Małachowskiego (przed Zachętą)plac Małachowskiego
  • 07.06 (SOB) 16:00
    Знайомимося із Захентою! екскурсії українською мовою
    Oprowadzanie w języku ukraińskim
    Захента — Національна галерея мистецтв.Захента — Національна галерея мистецтв.
  • Zdjęcie portretowe duetu artystów, kobieta po lewej w czerni i okularach, mężczyzna po prawej w różu i okularach.
    07.06 (SOB) 18:00
    Sztuka to branża pełna radości
    Performans Kacpra Szaleckiego i Ewy Zarzyckiej towarzyszący wystawie „Andrea Fraser. Sztuka musi wisieć”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.06 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.06 (ND) 13:00
    Oprowadzanie performatywne Niki Kimaty
    Andrea Fraser. Sztuka musi wisieć
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.06 (ND) 16:00
    Czyje interesy reprezentują instytucje kultury?
    Dyskusja
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 12.06 – 13.06.2025
    Sztuka Edukacji. Uczymy się od was. Elbląg
    Konferencja dla osób edukatorskich
    Centrum Sztuki Galeria ELCentrum Sztuki Galeria EL
  • 12.06 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 12.06 (CZW) 17:30
    Słowo i obraz – warsztaty z poezji generatywnej
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 12.06 (CZW) 18:00
    Muzealny jednorożec – spotkanie autorskie
    Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)sala kinowa