Podmiotowość w innym stanie skupienia. O zagrożeniach i szansach tkwiących w pajęczynie.
Wykład dr hab. Moniki Świerkosz

Miejsce Projektów Zachęty
wstęp wolny

Celem amerykańskiej teoretyczki Nancy Miller w słynnym tekście Arachnologia było wydobycie niewidocznej przez wieki żeńskiej podmiotowości twórczej. W ten sposób chciała ona odwrócić klątwę Ateny, która zmieniła Arachne-artystkę w niemą Pajęczycę, zaś jej buntowniczy gobelin w pozbawioną kulturowych sensów plątaninę lepkich nici. Pajęczyna symbolizuje w nim pułapkę, jaką zastawił na twórcze kobiety patriarchat, przekształcając ich sztukę w akt natury, zapis płynący z trzewi i do nich się ograniczający. Podczas spotkania przyjrzymy się tkwiącym w niej zagrożeniom i szansom. Najprawdopodobniej jednak będziemy musieli opuścić królestwo żeńskiego podmiotu, przejść w inny stan skupienia, by zanurzyć się w lekko przerażającym, lekko pociągającym kontinuum życia i śmierci — życia ze śmiercią. Te umiejętności okażą się niezbędne dla przetrwania w postludzkiej rzeczywistości. Czy w pajęczej metamorfozie Arachne — która według Miller była aktem odebrania głosu kobiecie — możemy dostrzec możliwości stworzenia również innego, krytycznego języka sztuki?


Monika Świerkosz — dr habilitowana, pracuje na Wydziale Polonistyki UJ. Interesuje się teorią krytyczną, filozofią feministyczną, zwłaszcza w zakresie problematyki ciała, posthumanizmu i materialności. Publikowała m.in. w „Tekstach Drugich”, „Ruchu Literackim”, „Pamiętniku Literackim”, „Wielogłosie”, „Didaskaliach”, „FA-arcie”, „Opcjach”, „Zadrze” i w „Znaku”. Jest autorką książek: W przestrzeniach tradycji. Proza Izabeli Filipiak i Olgi Tokarczuk w sporach o literaturę, kanon i feminizm (Warszawa 2014) oraz Arachne i Atena. Literatura, polityka i kobiecy klasycyzm (Kraków 2017). Zredagowała tomy Sporne postaci polskiej krytyki feministycznej po 1989 roku (Gdańsk 2016), Rozczytywanie Dąbrowskiej (Kraków 2018, we współpracy z D. Kozicką) oraz Konstelacje krytyczne (Kraków 2020, wspólnie z Dorotą Kozicką i Katarzyną Trzeciak).

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 25.02 – 08.05.2022
    Małgorzata Markiewicz
    Pimoa Chthulu

    Pimoa Chthulu to projekt przygotowany specjalnie na wystawę w Miejscu Projektów Zachęty. Główną część ekspozycji stanowi obiekt w dużej skali wykonany z czarnej owczej wełny — przypominający pajęczynę, ośmiornicę czy połączone ze sobą ludzkie ciała. Rzeźba została wykonana techniką szydełkowania przez artystkę i kobiety w różnym wieku i z różnych miejscowości, występujące w roli Babki Pajęczycy.

    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • widok wystawy
    19.04 (PT) 12:15
    Patrzeć/Zobaczyć
    Oprowadzanie dla dorosłych 60+ po wystawie DATAMENT
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • kadr z vloga; edukatorka Natalia zaprasza na oprowadzanie i warsztaty w polskim języku migowym
    19.04 (PT) 17:00
    Zachęta miga!
    Oprowadzanie na wystawach „Z popiołów” i „Zza gór się słońce wznosi blade” w polskim języku migowym z tłumaczeniem na język polski
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • czarno-białe zdjęcie, Jozef i Wanda Goslawscy, z projektami rzeźb na Plac Konstytucji
    20.04 (SOB) 12:00
    Wizyta studyjna w pracowni Wandy i Józefa Gosławskich
    Oprowadzanie Anny Marii Rudzkiej
    Pracownia Wandy i Józefa GosławskichPracownia Wandy i Józefa Gosławskich
  • Zdjęcie, ciemne pomieszczenie, sylwetka zamaskowanej osoby nad sprzętem muzycznym.
    20.04 (SOB) 14:00
    Sensory ruchu w muzyce i działaniach performatywnych
    Zachęta | sala kinowa – wejście od strony kasy biletowejZachęta | sala kinowa – wejście od strony kasy biletowej
  • zdjęcie; kadr z warsztatów, grupka dzieci buduje instalacje z kolorowej włóczki wykorzystując wyposażenie sali warsztatowej.
    20.04 (SOB) 14:30
    Instalacja – jak możemy bawić się przestrzenią?
    Warsztaty z cyklu „Co robi artyst(k)a?” dla rodzin z dziećmi w spektrum autyzmu
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, widok sali wystawowej
    21.04 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Zdjęcie. Dziecko z opiekunem na schodach kolorowej instalacji z metalowych rurek
    21.04 (ND) 12:30
    Instalacja – jak możemy bawić się przestrzenią?
    Warsztaty rodzinne
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • czarno-białe zdjęcie, wnętrze dworca Warszawa Śródmieście
    21.04 (ND) 12:30
    Ceramika na dworcu Warszawa Śródmieście
    Spacer architektoniczny z Tomaszem Fudalą
    pawilony wejściowe dworca Warszawa Śródmieściepawilony wejściowe dworca Warszawa Śródmieście