Podmiotowość w innym stanie skupienia. O zagrożeniach i szansach tkwiących w pajęczynie.
Wykład dr hab. Moniki Świerkosz

Miejsce Projektów Zachęty
wstęp wolny

Celem amerykańskiej teoretyczki Nancy Miller w słynnym tekście Arachnologia było wydobycie niewidocznej przez wieki żeńskiej podmiotowości twórczej. W ten sposób chciała ona odwrócić klątwę Ateny, która zmieniła Arachne-artystkę w niemą Pajęczycę, zaś jej buntowniczy gobelin w pozbawioną kulturowych sensów plątaninę lepkich nici. Pajęczyna symbolizuje w nim pułapkę, jaką zastawił na twórcze kobiety patriarchat, przekształcając ich sztukę w akt natury, zapis płynący z trzewi i do nich się ograniczający. Podczas spotkania przyjrzymy się tkwiącym w niej zagrożeniom i szansom. Najprawdopodobniej jednak będziemy musieli opuścić królestwo żeńskiego podmiotu, przejść w inny stan skupienia, by zanurzyć się w lekko przerażającym, lekko pociągającym kontinuum życia i śmierci — życia ze śmiercią. Te umiejętności okażą się niezbędne dla przetrwania w postludzkiej rzeczywistości. Czy w pajęczej metamorfozie Arachne — która według Miller była aktem odebrania głosu kobiecie — możemy dostrzec możliwości stworzenia również innego, krytycznego języka sztuki?


Monika Świerkosz — dr habilitowana, pracuje na Wydziale Polonistyki UJ. Interesuje się teorią krytyczną, filozofią feministyczną, zwłaszcza w zakresie problematyki ciała, posthumanizmu i materialności. Publikowała m.in. w „Tekstach Drugich”, „Ruchu Literackim”, „Pamiętniku Literackim”, „Wielogłosie”, „Didaskaliach”, „FA-arcie”, „Opcjach”, „Zadrze” i w „Znaku”. Jest autorką książek: W przestrzeniach tradycji. Proza Izabeli Filipiak i Olgi Tokarczuk w sporach o literaturę, kanon i feminizm (Warszawa 2014) oraz Arachne i Atena. Literatura, polityka i kobiecy klasycyzm (Kraków 2017). Zredagowała tomy Sporne postaci polskiej krytyki feministycznej po 1989 roku (Gdańsk 2016), Rozczytywanie Dąbrowskiej (Kraków 2018, we współpracy z D. Kozicką) oraz Konstelacje krytyczne (Kraków 2020, wspólnie z Dorotą Kozicką i Katarzyną Trzeciak).

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 25.02 – 08.05.2022
    Małgorzata Markiewicz
    Pimoa Chthulu

    Pimoa Chthulu to projekt przygotowany specjalnie na wystawę w Miejscu Projektów Zachęty. Główną część ekspozycji stanowi obiekt w dużej skali wykonany z czarnej owczej wełny — przypominający pajęczynę, ośmiornicę czy połączone ze sobą ludzkie ciała. Rzeźba została wykonana techniką szydełkowania przez artystkę i kobiety w różnym wieku i z różnych miejscowości, występujące w roli Babki Pajęczycy.

    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • 30.11 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 02.12 (WT) 17:00
    Ćwiczenia z chodzenia
    Oprowadzanie choreograficzne po wystawie „Obraz w ruchu”
    Zachęta | w przestrzeni wystawyZachęta | w przestrzeni wystawy
  • 03.12 (ŚR) 18:00
    Se(a)ns sztuki
    Pokaz filmu Zeszłego roku w Marienbadzie (reż. Alain Resnais, 1961)
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 04.12 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 04.12 (CZW) 18:00
    Premiera książki „OHNE ENDE” o życiu Claude Cahun i Marcel Moore
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 05.12 (PT) 17:30
    Ukojenie i malowanie jedzeniem
    Warsztaty dla dorosłych towarzyszące wystawie „O czym wspólnie marzymy? Globalne związki – porzucone przyjaźnie”
    Zachęta | w przestrzeni wystawyZachęta | w przestrzeni wystawy
  • 06.12 (SOB) 12:30
    Świąteczne warsztaty rodzinne skierowane do rodzin z dziećmi w spektrum autyzmu
    (godz. 12:30 i 14)
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • 06.12 (SOB) 17:00
    Mapa nie równa się terytorium
    Autorskie oprowadzanie Marii Sobczak po wystawie „O czym wspólnie marzymy? Globalne związki – porzucone przyjaźnie”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 07.12 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 07.12 (ND) 15:00
    Memory in Absence – Bringing the Lost Into the Light
    Memory in Absence – Bringing the Lost Into the Light
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.12 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.12 (CZW) 18:00
    Spotkanie Klubu Książki Zachęta – „Wszystko to zbyt małe”
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)