Lalka — narzędzie awangard i eksperymentów teatralnych
Oprowadzanie Karoliny Czerskiej po wystawie „Lalki: teatr, film, polityka”

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
wstęp w cenie biletu, zbiórka w holu głównym

Lalki, kukiełki i marionetki zostają w latach 30. XX wieku wykorzystane przez twórców teatralnych jako narzędzie eksperymentu artystycznego. Współtwórcy teatru Cricot, który działał w Krakowie od 1933 roku, organizowali przedstawienia lalkowe przeznaczone dla robotników. Odbywały się też pokazy szopek politycznych, w których grali żywi aktorzy w „lalkowych”, nieruchomych maskach. Twórcami masek dla Cricot byli m.in. Maria Jarema i Henryk Wiciński; Wiciński jednocześnie współpracował z łódzkim środowiskiem lewicowych artystów i tworzył projekty dla teatru lalkowego. Niemal w tym samym czasie Tadeusz Kantor, wówczas student krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, przygotowywał swoją pierwszą realizację teatralną Śmierć Tintagilesa, w której symbolistyczny tekst Maurice’a Maeterlincka zyskał nowoczesną oprawę inspirowaną Bauhausem. Kantor wyraźnie rozróżniał w tym spektaklu marionety i lalki, nadając im odmienne znaczenia.

W tych działaniach teatralnych międzywojnia „lalkowa awangarda” czerpała zarówno z rodzimego folkloru, jak i z artystycznie radykalnych propozycji twórców zagranicznych.

 

Karolina Czerska — doktor literaturoznawstwa, pracuje w Instytucie Filologii Romańskiej UJ i w Ośrodku Badań nad Awangardą Wydziału Polonistyki UJ. Jest badaczką historii teatru europejskiego XX i XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem plastyki i muzyczności sceny. Ponadto zajmuje się współczesną literaturą frankofońską oraz relacjami między tradycją a eksperymentem w sztuce XX i XXI wieku. Autorka książki Tadeusz Kantor i Maurice Maeterlinck. Dramaturgie istnienia (w druku). Redaktorka i współredaktorka tomów Cricot idzie! / Cricot is coming! (2018), Performatywność reprezentacji (2013) i „Les cordonniers” de Tadeusz Kantor / „Szewcy” Tadeusza Kantora (2010).  Kuratorka wystawy Cricot idzie! (Cricoteka 2018). Opracowuje biografię artystyczną Józefa Jaremy.

 

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 19.03 – 30.06.2019
    Lalki: teatr, film, polityka

    Niewinna i groźna, zawieszona pomiędzy żywym a martwym, ruchomym i nieruchomym, ludzkim i nieludzkim — lalka teatralna — budzi fascynacje. Ale spotkanie z nią, wbrew zdrowemu rozsądkowi, wywołuje w nas również niepokój i uświadamia, że ludzka wyższość nad światem materialnym nie jest niczym pewnym…

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • widok wystawy
    19.04 (PT) 12:15
    Patrzeć/Zobaczyć
    Oprowadzanie dla dorosłych 60+ po wystawie DATAMENT
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • kadr z vloga; edukatorka Natalia zaprasza na oprowadzanie i warsztaty w polskim języku migowym
    19.04 (PT) 17:00
    Zachęta miga!
    Oprowadzanie na wystawach „Z popiołów” i „Zza gór się słońce wznosi blade” w polskim języku migowym z tłumaczeniem na język polski
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • czarno-białe zdjęcie, Jozef i Wanda Goslawscy, z projektami rzeźb na Plac Konstytucji
    20.04 (SOB) 12:00
    Wizyta studyjna w pracowni Wandy i Józefa Gosławskich
    Oprowadzanie Anny Marii Rudzkiej
    Pracownia Wandy i Józefa GosławskichPracownia Wandy i Józefa Gosławskich
  • Zdjęcie, ciemne pomieszczenie, sylwetka zamaskowanej osoby nad sprzętem muzycznym.
    20.04 (SOB) 14:00
    Sensory ruchu w muzyce i działaniach performatywnych
    Zachęta | sala kinowa – wejście od strony kasy biletowejZachęta | sala kinowa – wejście od strony kasy biletowej
  • zdjęcie; kadr z warsztatów, grupka dzieci buduje instalacje z kolorowej włóczki wykorzystując wyposażenie sali warsztatowej.
    20.04 (SOB) 14:30
    Instalacja – jak możemy bawić się przestrzenią?
    Warsztaty z cyklu „Co robi artyst(k)a?” dla rodzin z dziećmi w spektrum autyzmu
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, widok sali wystawowej
    21.04 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Zdjęcie. Dziecko z opiekunem na schodach kolorowej instalacji z metalowych rurek
    21.04 (ND) 12:30
    Instalacja – jak możemy bawić się przestrzenią?
    Warsztaty rodzinne
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • czarno-białe zdjęcie, wnętrze dworca Warszawa Śródmieście
    21.04 (ND) 12:30
    Ceramika na dworcu Warszawa Śródmieście
    Spacer architektoniczny z Tomaszem Fudalą
    pawilony wejściowe dworca Warszawa Śródmieściepawilony wejściowe dworca Warszawa Śródmieście