Lalka — narzędzie awangard i eksperymentów teatralnych
Oprowadzanie Karoliny Czerskiej po wystawie „Lalki: teatr, film, polityka”

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
wstęp w cenie biletu, zbiórka w holu głównym

Lalki, kukiełki i marionetki zostają w latach 30. XX wieku wykorzystane przez twórców teatralnych jako narzędzie eksperymentu artystycznego. Współtwórcy teatru Cricot, który działał w Krakowie od 1933 roku, organizowali przedstawienia lalkowe przeznaczone dla robotników. Odbywały się też pokazy szopek politycznych, w których grali żywi aktorzy w „lalkowych”, nieruchomych maskach. Twórcami masek dla Cricot byli m.in. Maria Jarema i Henryk Wiciński; Wiciński jednocześnie współpracował z łódzkim środowiskiem lewicowych artystów i tworzył projekty dla teatru lalkowego. Niemal w tym samym czasie Tadeusz Kantor, wówczas student krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, przygotowywał swoją pierwszą realizację teatralną Śmierć Tintagilesa, w której symbolistyczny tekst Maurice’a Maeterlincka zyskał nowoczesną oprawę inspirowaną Bauhausem. Kantor wyraźnie rozróżniał w tym spektaklu marionety i lalki, nadając im odmienne znaczenia.

W tych działaniach teatralnych międzywojnia „lalkowa awangarda” czerpała zarówno z rodzimego folkloru, jak i z artystycznie radykalnych propozycji twórców zagranicznych.

 

Karolina Czerska — doktor literaturoznawstwa, pracuje w Instytucie Filologii Romańskiej UJ i w Ośrodku Badań nad Awangardą Wydziału Polonistyki UJ. Jest badaczką historii teatru europejskiego XX i XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem plastyki i muzyczności sceny. Ponadto zajmuje się współczesną literaturą frankofońską oraz relacjami między tradycją a eksperymentem w sztuce XX i XXI wieku. Autorka książki Tadeusz Kantor i Maurice Maeterlinck. Dramaturgie istnienia (w druku). Redaktorka i współredaktorka tomów Cricot idzie! / Cricot is coming! (2018), Performatywność reprezentacji (2013) i „Les cordonniers” de Tadeusz Kantor / „Szewcy” Tadeusza Kantora (2010).  Kuratorka wystawy Cricot idzie! (Cricoteka 2018). Opracowuje biografię artystyczną Józefa Jaremy.

 

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 19.03 – 30.06.2019
    Lalki: teatr, film, polityka

    Niewinna i groźna, zawieszona pomiędzy żywym a martwym, ruchomym i nieruchomym, ludzkim i nieludzkim — lalka teatralna — budzi fascynacje. Ale spotkanie z nią, wbrew zdrowemu rozsądkowi, wywołuje w nas również niepokój i uświadamia, że ludzka wyższość nad światem materialnym nie jest niczym pewnym…

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • grafika promocyjna z okładka książki
    03.06 (WT) 18:00
    Spotkanie Zachętowego Klubu Książki
    Śmierć przed obrazem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy, za nią pomarańczowe światło
    05.06 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 05.06 (CZW) 18:00
    Serce. Słońce. Język, który splata
    Oprowadzanie Małgorzaty Szandały
    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
  • zdjęcie, śliska pomarszczona materia na pomarańczowym tle
    05.06 (CZW) 19:00
    Ja i AIDS
    Artystyczne i wystawiennicze praktyki emancypacyjne w Polsce w czasach transformacji
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 06.06 (PT) 18:00
    Mikroperspektywy
    Performensy Audiowizualne wokół wystawy „Poza scenariuszem. Warsztat Formy Filmowej”
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • zdjęcie, zbliżenie na fotografie analogowe na ścianie
    07.06 (SOB) 14:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 07.06 (SOB) 15:00
    Spacer mikroklimatyczny z grupą projektową Centrala
    plac Małachowskiego (przed Zachętą)plac Małachowskiego
  • 07.06 (SOB) 16:00
    Знайомимося із Захентою! екскурсії українською мовою
    Oprowadzanie w języku ukraińskim
    Захента — Національна галерея мистецтв.Захента — Національна галерея мистецтв.
  • 07.06 (SOB) 18:00
    Sztuka to branża pełna radości
    Performans Kacpra Szaleckiego i Ewy Zarzyckiej towarzyszący wystawie „Andrea Fraser. Sztuka musi wisieć”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.06 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.06 (ND) 13:00
    Oprowadzanie performatywne Niki Kimaty
    Andrea Fraser. Sztuka musi wisieć
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.06 (ND) 16:00
    Czyje interesy reprezentują instytucje kultury?
    Dyskusja
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)