Konwersatorium „Awangarda: dom i warsztat”
Spotkanie trzecie: Franciszka i Stefan Themersonowie

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
brak wolnych miejsc

prowadzenie: dr hab. Iwona Kurz

Chętnych do udziału w konwersatorium prosimy o przesłanie formularza zgłoszeniowego z informacją dlaczego chcą Państwo wziąć w nim udział. Wymagana jest obecność na wszystkich spotkaniach i znajomość wskazanych przez prowadzącą lektur. Liczba miejsc ograniczona.

Przedmiotem spotkań będzie namysł nad praktyką twórczą polskiej awangardy okresu dwudziestolecia, podejmowaną w bliskich związkach przyjacielskich i miłosnych, w których życie i praca, prywatne i publiczne nie oddzielało się od siebie. Za działaniami awangardy kryła się chęć poszukiwania nowych form estetycznych, ale też przekształcenia za ich pomocą życia codziennego — nadania nowej formy także przezroczystym praktykom dnia pracy i odpoczynku.

 

Stefan Themerson (1910–1988) i Franciszka z d. Weinles (1907–1988) poznali się pod koniec lat 20. XX wieku w Warszawie, gdzie on studiował fizykę i architekturę (formalnie studiów nie skończył), a ona malarstwo (ukończone z wyróżnieniem). Pobrali się w 1931 roku i przez resztę życia prowadzili wspólne życie i wspólnie pracowali nad projektami artystycznymi. Zajmowali się fotografią, grafiką, zrealizowali też siedem filmów eksperymentalnych. Wydali szereg książek, w tym do dziś wznawiane książki dla dzieci. W latach 1948–1979 prowadzili własne wydawnictwo Gaberbocchus Press. Stefan Themerson był również autorem wielu powieści. Mieszkali w Warszawie, potem, od 1938 roku — w Paryżu, obracając się w różnych środowiskach artystycznych, a od 1942 roku do końca życia (oboje zmarli w 1988 roku) w Londynie.

Literatura:

  • „O potrzebie tworzenia widzeń” [1937], przeł. Małgorzata Sady, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa 2008
  • „Stefan i Franciszka Themerson. Poszukiwania wizualne”, red. Urszula Czartoryska, Muzeum Sztuki, Łódź 1981
  • „Gościniec Sztuki” 2011, nr 2
  • Zofia Baranowicz, „Polska awangarda artystyczna 1919–1939”, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1979
  • Andrzej Turowski, „Budowniczowie świata. Z dziejów radykalnego modernizmu w sztuce polskiej”, Kraków 2000

Iwona Kurz — prof. w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, zajmuje się historią nowoczesnej kultury polskiej w perspektywie wizualnej, antropologią kultury wizualnej oraz problematyką ciała i gender. Autorka książki Twarze w tłumie (2005, nominacja do Nagrody Nike, nagroda im. Michałka za najlepszą książkę filmoznawczą), współautorka książek Obyczaje polskie. Wiek XX w krótkich hasłach (2008), Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej (2017), Ekspozycje nowoczesności. Wystawy a doświadczanie procesów modernizacyjnych w Polsce 1821–1929 (2017) oraz Kultura wizualna w Polsce (2017, dwa tomy), redaktorka tomu Film i historia (2008), współredaktorka Antropologii ciała (2008) oraz Antropologii kultury wizualnej (2012). Redaguje pismo „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” (www.pismowidok.org)

Kolejne spotkanie:

  • 30 maja
Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 24.02 – 27.05.2018
    Przyszłość będzie inna
    Wizje i praktyki modernizacji społecznych po roku 1918

    Wystawa poświęcona dwudziestoleciu międzywojennemu w Polsce, której narracja zbudowana będzie wokół kluczowych idei społecznych, jakie rodzą się po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Koncepcje modernizacyjne skupiające się na potrzebach dotychczas niedowartościowanych grup społecznych — kobiet, dzieci, robotników czy mniejszości narodowych — pokazane zostaną za pomocą szeroko pojętej kultury wizualnej tego czasu (od architektury i wzornictwa po najbardziej nowoczesne wówczas medium — film).

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • grafika promocyjna
    31.05 – 01.06.2025
    Księgarnia Artystyczna Zachęty na ARTSHOW 5
    Bohema, ul. Szwedzka 22-26Bohema, ul. Szwedzka 22-26
  • 01.06 (ND) 11:00
    Poly’biorhythms
    Spacer dźwiękowy i warsztaty z nagrań terenowych z Felicity Mangan
    Plac na Rozdrożu (wejście do Parku Ujazdowskiego)Plac na Rozdrożu (wejście do Parku Ujazdowskiego)
  • 01.06 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, dziecko wycina kształt z kartki papieru
    01.06 (ND) 12:30
    Wielka zabawa na weekend Dnia Dziecka. Warsztaty rodzinne
    (godz. 12:30 i 15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Zdjęcie, dłonie trzymające przezroczystą, biologiczną materię w delikatnym ciepłym świetle
    01.06 (ND) 13:00
    Myśleć jak rośliny – warsztaty z tworzenia mandragory
    Warsztaty dla rodziców z dziećmi w wieku 7–14 lat
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • grafika promocyjna z okładka książki
    03.06 (WT) 18:00
    Spotkanie Zachętowego Klubu Książki
    Śmierć przed obrazem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy, za nią pomarańczowe światło
    05.06 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 05.06 (CZW) 18:00
    Serce. Słońce. Język, który splata
    Oprowadzanie Małgorzaty Szandały
    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
  • zdjęcie, śliska pomarszczona materia na pomarańczowym tle
    05.06 (CZW) 19:00
    Ja i AIDS
    Artystyczne i wystawiennicze praktyki emancypacyjne w Polsce w czasach transformacji
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 06.06 (PT) 18:00
    Mikroperspektywy
    Performensy Audiowizualne wokół wystawy „Poza scenariuszem. Warsztat Formy Filmowej”
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • zdjęcie, zbliżenie na fotografie analogowe na ścianie
    07.06 (SOB) 14:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 07.06 (SOB) 15:00
    Spacer mikroklimatyczny z grupą projektową Centrala
    plac Małachowskiego (przed Zachętą)plac Małachowskiego