W klimacie zimnej wojny — międzynarodowych napięć, wyścigu zbrojeń i umacniających się dyktatur komunistycznych — w Europie Środkowo-Wschodniej dokonała się radykalna rewolucja społeczna. W jaki sposób wpłynęła ona na kulturę wizualną lat pięćdziesiątych?

Międzynarodowa konferencja jest okazją do przedyskutowania zagadnień, którym poświęcona zostanie wystawa Zimna rewolucja (planowana w Zachęcie w terminie 23 października 2020–24 stycznia 2021). Łączy ona takie obszary badawcze jak historia społeczna i polityczna, historia kultury i sztuki. Zaproszeni specjaliści różnych dziedzin skoncentrują się na głównym wątku wystawy — głębokich przeobrażeniach społecznych w latach 50. XX wieku, na które składały się masowe migracje ze wsi do miast czy awans społeczny robotników.

Zarówno konferencja, jak i wystawa wpisują się w aktualne badania historyczne uwzględniające aktywny i podmiotowy udział społeczeństwa w tych procesach. Podczas wystąpień i dyskusji będziemy szukać odpowiedzi na pytanie o to, jakie są istotne cechy rewolucji społecznej przeprowadzanej w krajach niedemokratycznych. Czy dzieła sztuki — malarstwo, wzornictwo, architektura lub film — pomogą nam zrozumieć ten złożony proces? W jaki sposób w krajach bloku wschodniego przebiegał proces demokratyzacji dostępu do kultury i jaką rolę pełnił inicjowany odgórnie artystyczny ruch amatorski? Czy socrealizm służył realizacji idei egalitarnego społeczeństwa? Przyjrzymy się również temu, jak propagandowo nośna idea równości płci i emancypacji zawodowej kobiet przekładała się na reprezentację tego zjawiska w sztuce, a także aktywność kobiet m.in. w środowisku filmowym.

Czas socrealizmu to najbardziej newralgiczny i problematyczny okres współczesnej historii sztuki (nazywany też często „wielkim Innym” XX wieku). Celem konferencji będzie wpisanie go w proces przemian w kulturze XX-wiecznej, dlatego tematyka wystąpień wykracza poza okres stalinizmu w krajach bloku wschodniego. Podjęta zostanie także próba nakreślenia socrealistycznej geografii artystycznej — poprzez zrekonstruowanie niektórych kierunków międzynarodowej wymiany kulturalnej (pomiędzy krajami bloku wschodniego, Europą Zachodnią czy Azją).

Program:

środa, 29 stycznia [kino Iluzjon]

• 18.00–20.00: Filmowczynie i filmowcy wobec socrealizmu — część 1, pokaz filmów w kinie Iluzjon (wprowadzenie: Monika Talarczyk)

Ograniczona liczba miejsc. Rezerwacja bezpłatnych wejściówek: 

czwartek, 30 stycznia: Czas i przestrzeń realizmu socjalistycznego

• 9.30–10.00
  Powitanie: Hanna Wróblewska (Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki), Barbara Schabowska-Maszenda (Instytut Adama Mickiewicza)
  Wprowadzenie: Jérôme Bazin (Université Paris-Est Créteil) and Joanna Kordjak (Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki)

10.00–13.00
Sesja 1. Czas socrealizmu
Prowadzenie: Gabriela Świtek (Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, Uniwersytet Warszawski)

• 10.00–10.30: Dorota Jarecka (Polska Akademia Nauk, Warszawa), Dialektyka realizmu socjalistycznego w Polsce (1933–1949)
• 10.30–11.00: Marie Klimešová (Uniwersytet Karola w Pradze), Artystyczne i polityczne zaangażowanie w Czechosłowacji od lat 30. do 50.
• 11.00–11.30: dyskusja i przerwa kawowa
• 11.30–12.00: Gabor Rieder (niezależny kurator i badacz, Budapeszt), Defloracja „teorii wiosny”. Jak w 1957 roku skończył się węgierski socrealizm
• 12.00–12.30: Constantin Iordachi (Uniwersytet Środkowoeuropejski, Budapeszt), Budowanie komunistycznej utopii. Lata 50. w samym środku XX wieku
• 13.00–14.30: przerwa obiadowa  

14.30–18.00
Sesja 2. Przestrzeń socrealizmu: kierunki wymiany artystycznej
Prowadzenie: Katarzyna Murawska Muthesius (Birbeck College, University of London)

• 14.30–15.00: Sergei Fofanov (Państwowa Galeria Tretiakowska, Moskwa), "Das große Vorbild". Realizm socjalistyczny i tłumaczenie języka radzieckiej krytyki artystycznej w NRD
• 15.00–15.30: Justyna Balisz-Schmelz (Uniwersytet Warszawski), Trzecich Niemiec nie było. Migracje niemieckich artystów do NRD w latach 1949–1961
• 15.30–16.00: Szymon Kubiak (Muzeum Narodowe w Szczecinie), Daleko od Moskwy. Komunistyczni artyści z Zachodu w Polsce
• 16.00–16.30: dyskusja, przerwa kawowa
• 16.30–17.00: Emma Hanzlíková (Akademia Sztuki, Architektury i Wzornictwa, Praga), O przyjaźni między chińskim czerwonym smokiem a czechosłowackim lwem
• 17.00–17.30: Doreen Mende (HEAD Genève, Farocki Institut Berlin), Wschodnioniemiecka architektura w Korei Północnej w soczewce chronopolityki
• 17.30–18.00: dyskusja

piątek 31 stycznia: Realizm socjalistyczny dla robotników

9.30–12.30
Sesja 3. Celebracja klasy robotniczej i proletaryzacja sztuki
Prowadzenie: Tomasz Załuski (Uniwersytet Łódźki)

• 9.30–10.00: Agata Pietrasik (Berlin), Piotr Słodkowski (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie), Upowszechnienie kultury w latach 50.: na styku praktyki i ideologii
• 10.00–10.30: Aleksandra Sumorok (Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi), Poniedziałkowe pałace (architektura i wnętrza socrealistycznych domów kultury w Polsce)
• 10.30–11.00: przerwa kawowa
• 11.00–11.30: Ondřej Táborský (Muzeum Narodowe w Pradze), Reklama w kulturze wizualnej codzienności w komunistycznej Czechosłowacji
• 11.30–12.30: dyskusja
• 12.30–14.00: przerwa obiadowa

14.00–17.30
Sesja 4. Twarze klasy robotnicze: robotnicy i chłopi, mężczyźni i kobiety, mniejszości narodowe
Prowadzenie: Jérôme Bazin (Université Paris-Est Créteil)

• 14.00–14.30: Sandor Horvath (Węgierska Akademia Nauk, Budapeszt), Społeczne podziały klasy robotniczej w latach 50.
• 14.30–15.00: Irina Tulbure (Ion Mincu University of Architecture and Urbanism, Bukareszt), Miejska i wiejska architektura Hunedoary
• 15.00–15.30: Alina Mircea (Carol I Museum of Brăila), Dawne społeczności w nowym świecie: etniczne portrety Lipowan i Tatarów w Rumunii
• 15.30–16.00: dyskusja, przerwa kawowa
• 16.00–16.30: Astrid Ihle (Wilhelm-Hack Museum, Ludwigshafen), „Kobiety w socjalizmie“. Projekt dokumentalny wschodnioniemieckiej fotografki  Evelyn Richter
• 16.30–17.00: Monika Talarczyk (Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa w Łodzi), Przerwana kariera Anki. Socrealistyczne filmy Joanny Broniewskiej-Kozickiej
• 17.00–17.30: dyskusja
• 17.30–18.00: Podsumowanie konferencji: Katarzyna Murawska Muthesius (Birbeck College, Uniwersytet Londyński).
• 18.15–20.00: Filmowczynie i filmowcy wobec socrealizmu – część 2, pokaz filmów, sala multimedialna Zachęty (wprowadzenie: Monika Talarczyk)

Prelegenci:

• Dorota Jarecka

  historyczka sztuki, krytyczka i kuratorka. Od 2016 roku prowadzi Galerię Studio w Warszawie. Autorka książek: Erna Rosenstein. Mogę powtarzać tylko nieświadomie (2014, z Barbarą Piwowarską); Anda Rottenberg. Już trudno (2013), współredaktorka książek o artystkach: Ewa Zarzycka. Lata świetności (2016); Natalia LL. Doing Gender (2013); Krystiana Robb-Narbutt. Rysunki, przedmioty, pracownia (2012). Współautorka wystaw Erny Rosenstein w Fundacji Galerii Foksal w Warszawie (2011), w Art Stations Foundation w Poznaniu (2013) i Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego Królikarnia, Oddziale Muzeum Narodowego w Warszawie (2014). Należy do Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej i Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA. Laureatka Nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy. Przygotowuje pracę doktorską Lewica komunistyczna i sztuka. Surrealizm, realizm, marksizm w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie o sztuce polskiej lat 40. XX wieku.

• Marie Klimešová

  ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Karola w Pradze (FFUK). Pracowała jako kuratorka w Galerii Miejskiej w Pradze i Galerii Narodowej w Pradze (gdzie pełniła również obowiązki dyrektora Kolekcji Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej), współpracowała również z galerią Raven Row w Londynie. Zrealizowała wiele ważnych wystaw monograficznych i problemowych poświęconych przede wszystkim reewaluacji czeskiej sztuki drugiej połowy XX wieku (m.in. Focal Points of Revival: Czech Art 1956 ̶1963; Years in Days: Czech Art 1945 ̶1957; Zbyněk Sekal; Běla Kolářová; Jiří Kolář; Alena Kučerová), którym towarzyszyły starannie opracowane publikacje. Obecnie profesor na Wydziale Historii Sztuki Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie wykłada od 2003 roku.

• Gábor Rieder

  historyk sztuki, kurator, krytyk i redaktor. Jego praca doktorska poświęcona była malarstwu socrealistycznego na Węgrzech. Autor kilkuset opracowań i recenzji dotyczących międzynarodowej sztuki współczesnej i sztuki powojennej, realizmu socjalistycznego, węgierskiej i wschodnioeuropejskiej sztuki nowoczesnej i współczesnej, rynku sztuki, nowoczesnego designu i architektury. Redaktor w domu aukcyjnym Kieselbach (od 2015), redaktor naczelny internetowego magazynu „Artkartell” (od 2015) i dyrektor artystyczny galerii Artkartell ProjectSpace (od 2017) oraz kurator nagrody Esterházy Art Award (od 2009). Były redaktor naczelny czasopisma „Flash Art Hungary” (2012–2014), dyrektor artystyczny Gallery Weekend w Budapeszcie (2014–2018) oraz kurator galerii Art + Text Budapest (2016–2019). Autor wystawy Realizm socjalistyczny. Malarstwo w epoce Rákosiego (MODEM, Debreczyn, 2008).

• Constantin Iordachi

  profesor na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego (CEU) w Budapeszcie, współredaktor czasopisma „East Central Europe”, prezes stowarzyszenia naukowego International Association for Comparative Fascist Studies, członek Komitetu Akademickiego Domu Historii Europejskiej w Brukseli. Autor publikacji: Karizma, politika, erőszak: A fasiszta Vasgárda Romániában, 1927–1941 (2017, 2018); Charisma, Politics and Violence: The Legion of “Archangel Michael” in Inter-War Romania (2004); Liberalism, Constitutional Nationalism and Minorities: The Making of Romanian Citizenship, c. 1750–1918 (2019). Redaktor i współredaktor wielu książek, m.in. The Biopolitics of the Danube Delta (2014); The Collectivization of Agriculture in Communist Eastern Europe (2014); Hungary and Romania Beyond National Narratives (2013); Anti-Semitism and the Holocaust in East-Central Europe (2012); Redobândirea cetăţeniei române (2012); Fascism in East, Central and Southeastern Europe (2010); Comparative Fascist Studies: New Perspectives (2009, 2010); Transforming Peasants, Property and Power: The Process of Land Collectivization in Romania, 1949–1962 (2009) oraz România şi Transnistria: Problema Holocaustului (2004).

• Sergey Fofanov

  historyk sztuki, kurator i badacz, od 2017 roku pracownik naukowy i kurator w Państwowej Galerii Trietiakowskiej w Moskwie. W latach 2001–2006 studiował w Rosyjskiej Państwowej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu na Wydziale Historii i Teorii Sztuki. W latach 2007–2012 pracownik naukowy w Państwowym Muzeum Ermitażu w Petersburgu; jako kurator współpracował przy licznych projektach wystawienniczych organizowanych przez Goethe-Institut w Petersburgu. W latach 2010–2017 mieszkał w Berlinie, gdzie pracował jako niezależny badacz i kurator. Odbył studia doktoranckie w Instytucie Historii Sztuki na Freie Universität w Berlinie. W latach 2013–2014 asystent Kaspera Königa, kuratora 10 edycji europejskiego Biennale Sztuki Współczesnej Manifesta w Petersburgu. Interesuje go niemiecka i radziecka polityka w zakresie sztuki i wystawiennictwa w pierwszej połowie XX wieku.

• Justyna Balisz-Schmelz

  historyczka i krytyczka sztuki, absolwentka historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 2005–2010 studiowała historię sztuki oraz wiedzę o teatrze na Humboldt-Universität, a następnie na Freie Universität w Berlinie. Obecnie adiunkt w Zakładzie Historii Sztuki i Kultury Nowoczesnej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, wykłada również na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współpracowała z Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie przy redakcji Modi memorandi. Leksykonu kultury pamięci. Autorka książki Przeszłość niepokonana. Sztuka niemiecka po 1945 roku jako przestrzeń i medium pamięci (2018). Publikowała artykuły w czasopismach naukowych (m.in. „Przegląd Zachodni”, „Jahrbuch der Deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”, „Folia Historiae Artium”, „Zeszyty Artystyczne”, „RIHA Journal”) i pracach zbiorowych, m.in. Display. Strategie wystawiania i Polish Avant-garde in Berlin. Autorka m.in. kilkudziesięciu tekstów krytycznych (w pismach „Arteon”, „Obieg”, „Szum”, „Fragile”). Jej zainteresowania naukowe skupiają się na sztuce niemieckiej po 1945 roku, bilateralnych relacjach artystycznych niemiecko-polskich i niemiecko-niemieckich; bada również możliwość aplikacji kulturoznawczych teorii pamięci zbiorowej na polu sztuk wizualnych.

• Szymon Piotr Kubiak

  historyk sztuki, absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, adiunkt w Zakładzie Historii i Teorii Sztuki na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuki w Szczecinie, kierownik Działu Sztuki Europejskiej 1800–1945 w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Zajmuje się sztuką nowoczesną, zwłaszcza architekturą i sztukami projektowymi, a jego nowsze badania ogniskują się na dziejach klasycznego modernizmu w kontekście politycznym i społecznym oraz polsko-niemieckich i polsko-francuskich kontaktach artystycznych w XX wieku. Autor m.in. książki Daleko od Moskwy. Gérard Singer i sztuka zaangażowana (2015), która ukazała się właśnie we francuskim tłumaczeniu: Loin de Moscou. Gérard Singer et l’art engagé.

• Emma Hanzlíková

  studiowała historię sztuki i sinologię na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Karola w Pradze. Tytuł magistra historii i teorii sztuki uzyskała w Akademii Sztuki, Architektury i Projektowania (AAAD) w Pradze. Dwukrotnie otrzymała stypendium zagraniczne do Chin: przebywała w Pekinie i Hangzou w Akademii Sztuk Pięknych. W 2016 ukończyła podyplomowe studia w dziedzinie sztuki azjatyckiej w School of Oriental and African Studies w Londynie. Główna kuratorka w nowej prywatnej instytucji sztuki 8smička w Humpolcu (do 2020), której była współzałożycielką (2016). Jej obszar zainteresowań to sztuka azjatycka i jej związki z Europą. Obecnie doktorantka w AAAD w Pradze. Pomaga także swojej rodzinie w prowadzeniu wydawnictwa Meander specjalizującego się w literaturze dla dzieci.

• Doreen Mende

  niezależna kuratorka, badaczka, pisarka i teoretyczka, profesor i kierownik transdyscyplinarnego programu badawczego związanego z praktyką i teorią kwestii kuratorskich w kontekście geopolitycznym wyższej uczelni HEAD Genève. W 2015 wraz z Tomem Holertem i Volkerem Pantenburgiem założyła Harun Farocki Institut w Berlinie. Jej ostatnie projekty kuratorskie obejmują Hamhŭng’s Two Orphans (for Konrad Püschel) (2018–2020) w ramach programu bauhaus imaginista w Moskwie, Berlinie, Bernie i Stambule; Navigation Beyond Vision (2019) wspólnie z Harun Farocki Institut i czasopismem „e-flux” w Haus der Kulturen der Welt w Berlinie; The Prisoner Letter w centrum kulturalnym Khalil Sakakini z okazji 13 Biennale w Szardży; Offsite w Ramallah i in. Publikowała m.in. w „Oxford Handbook for Communist Visual Cultures” (2020). Kierownik projektu Decolonizing Socialism. Entangled Internationalism (2019–2023) dotowanego przez Swiss National Science Foundation oraz współzałożycielka platformy European Forum for Advanced Practices (EFAP).

• Agata Pietrasik

  ukończyła Freie Universität w Berlinie (2017), gdzie obroniła pracę doktorską na temat praktyk artystycznych w latach 40. XX wieku w Polsce. Uczestniczyła w studiach podoktoranckich w Niemieckim Centrum Historii Sztuki w Paryżu i Institut national d’histoire de l’art w Paryżu. Obecnie pracuje nad projektem dotyczącym wczesnych wystaw prezentujących zbrodnie wojenne w Europie po 1945 roku. Współredaktorka (z Piotrem Słodkowskim) publikacji Czas debat. Antologia krytycznych tekstów o sztuce z lat 1945–1959 (2016) poświęconej polskiej krytyce artystycznej tego okresu (Nagroda Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. Szczęsnego Dettloffa, 2017).

• Piotr Słodkowski

  historyk sztuki, adiunkt w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Absolwent programu doktorskiego Akademii Artes Liberales. Autor książki Modernizm żydowsko-polski. Henryk Streng/Marek Włodarski a historia sztuki (2019). Redaktor tomów Przestrzeń społeczna. Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej (2014) oraz (z Agatą Pietrasik) Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954 (2016). Dwukrotny laureat Nagrody Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. Szczęsnego Dettloffa (2017, 2018). Finalista Nagrody Naukowej „Polityki” (2019). Interesuje się polską i środkowoeuropejską sztuką XX wieku w perspektywie współczesnej myśli humanistycznej.

• Aleksandra Sumorok

  historyczka sztuki, absolwentka Uniwersytetu Łódzkiego, obroniła doktorat na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, obecnie pracuje w Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół architektury i wzornictwa XX wieku w Polsce, zwłaszcza okresu realizmu socjalistycznego. Autorka monografii Architektura i urbanistyka Łodzi okresu realizmu socjalistycznego, współredaktorka (wraz z Tomaszem Załuskim) tomu Socrealizmy i modernizacje oraz autorka artykułów na temat architektury polskiej lat 40 i 50. XX wieku w miesięcznikach i rocznikach polskich i zagranicznych. Zrealizowała grant badawczy Narodowego Centrum Nauki poświęcony polskim wnętrzom reprezentacyjnym z lat 1949–1956.

• Gabriela Świtek

  jest adiunktem w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, kierownikiem Zakładu Teorii Sztuki w IHS UW. Habilitacja na Wydziale Historycznym UW (2013). Absolwentka University of Cambridge (Historia i filozofia architektury, PhD, 1999; MPhil, 1996). Autorka książek: Gry sztuki z architekturą. Nowoczesne powinowactwa i współczesne integracje (2013), Aporie architektury (2012), Writing on Fragments: Philosophy, Architecture, and Horizons of Modernity (2009). Redakcja naukowa m.in. tomu Awangarda w bloku (2009); publikacje w serii Ashgate Studies in Architecture, „The Journal of Architecture”, „Montreal Architectural Review”, „Serbian Architecture Journal”. Kuratorka wystaw: Transfer: Jarosław Kozakiewicz w Pawilonie Polskim na 10. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji (2006), Memory Foundations: Daniel Libeskind w Zachęcie — Narodowej Galerii Sztuki (2004). W latach 2014–2018 prowadziła projekt badawczy Historia wystaw w Zachęcie — Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych 1949–1970 finansowany ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki (zacheta.art.pl/projekt-badawczy). Jedna z jej ostatnich prac na temat historii wystaw to Heartfield im Zentralbüro für Kunstausstellungen in Warschau (1964), kunsttexte.de (2018).

• Ondřej Táborský

  kurator w Dziale Współczesnej Historii Czech w Muzeum Narodowym w Pradze, autor i współautor licznych wystaw tam organizowanych (m.in. Redmuseums, 2011; Second Life of Husussite Movement, 2016; Retro, 2016). Ukończył historię na Uniwersytecie Karola w Pradze (2008), otrzymał stopień doktora nauk humanistycznych tej uczelni w dziedzinie historii Czech (2016). Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na początkach społeczeństwa konsumpcyjnego w komunistycznej Czechosłowacji, zwłaszcza na zagadnieniach związanych z rynkiem, konsumpcją i reklamą. Od 2018 roku kieruje trzyletnim projektem badawczym Cosumer Imagination of the Communist Dictatorship. Czechoslovak Advertisement in the Post-war.

• Sándor Horváth

  kieruje Wydziałem Historii Współczesnej Instytutu Historii Węgierskiej Akademii Nauk. Główny koordynator międzynarodowego projektu badawczego COURAGE — Cultural Opposition — Understanding the Cultural Heritage of Dissent in the Former Socialist Countries (finansowanego z programu Komisji Europejskiej Horizon 2020. Jego zainteresowania badawcze obejmują takie zagadnienia jak historia społeczna i kulturowa XX wieku, życie codzienne, tożsamość społeczna, historia młodzieży, miasta socjalistyczne, polityka społeczna i kolaboracja w czasach reżimu komunistycznego. Ostatnie publikacje w: Handbook COURAGE: Cultural Opposition and Its Heritage in Eastern Europe (2018); Stalinism Reloaded: Everyday Stalincity in Hungary (2017).

• Irina Tulbure

  architektka, profesorka na Wydziale Historii i Teorii Architektury oraz Ochrony Dziedzictwa Uniwersytetu Architektury i Urbanistyki im. Iona Mincu w Bukareszcie. Prowadzi prace dokumentacyjne, wykłada i pisze o najnowszej architekturze i współczesnym rozumieniu jej dziedzictwa. Zaangażowana w liczne projekty kulturalne, wystawy, prowadzi też zajęcia w szkołach letnich. Jest autorką publikacji Architecture and Urbanism in Romania between 1944–1960: Constraint and Experiment (2016).

• Alina-Ruxandra Mircea

  historyczka sztuki specjalizująca się w sztuce rumuńskiej XX wieku. Otrzymała tytuł licencjacki na Narodowym Uniwersytecie Artystycznym w Bukareszcie oraz tytuł magistra w dziedzinie semiotyki na Uniwersytecie w Tartu. Od 2011 roku kuratorka w ‘Carol I’ Museum of Brăila w Rumunii. Obecnie na Wydziale Historii Sztuki Narodowego Uniwersytetu Artystycznego w Bukareszcie przygotowuje rozprawę doktorską na temat socrealizmu i modernistycznego zwrotu w sztuce rumuńskiej w latach 60. i 70. XX wieku. Jej zainteresowania naukowe obejmują modernistyczną teorię sztuki, socrealizm i jego podstawy filozoficzne, socjalistyczną nowoczesność/modernizm, regionalizm artystyczny i kulturowy.

• Astrid Ihle

  otrzymała tytuł doktora w Courtauld Institute of Art w Londynie (praca doktorska poświęcona sytuacji fotografek w Niemieckiej Republice Demokratycznej: Women under Socialism: Both Sides of the Camera. Women Photographers and the Construction of Female Identity in the Photographic Representations of the GDR, c. 1949–1961). Współautorka publikacji Evelyn Richter. Arrested Time (2002). Jej zainteresowania obejmują kwestie związane z konceptualizmem i polityką gender we współczesnej sztuce i fotografii. Od 2017 pracuje jako kuratorka Działu Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej w Wilhelm-Hack-Museum w Ludwigshafen w Niemczech.

• Monika Talarczyk

  filmoznawczyni, profesorka w Szkole Filmowej w Łodzi. Specjalizuje się w historii polskiego kina i kinie mniejszości. Jej dorobek obejmuje trzy książki poświęcone reżyserkom: Wszystko o Ewie. Filmy Barbary Sass a kino kobiet II połowy XX wieku (2013); Biały mazur. Kino kobiet w polskiej kinematografii (2013); Wanda Jakubowska. Od nowa (2015) oraz liczne artykuły i eseje o filmie. W 2014 roku otrzymała Nagrodę PISF. Dwukrotnie nominowana do Nagrody im. Bolesława Michałka miesięcznika „Kino”. Współpracuje z „Krytyką Polityczną” i działa na rzecz równowagi płci w przemyśle filmowym. Członkini The European Women’s Audiovisual Network (EWA), ruchu Kobiety Filmu, Stowarzyszenia Kobiet Filmowców oraz FIPRESCI.

• Jérôme Bazin

  profesor na uniwersytecie Paris-Est Créteil we Francji. Zajmuje się społeczną historią sztuk wizualnych i architektury w różnych kontekstach komunistycznych. Napisał na ten temat doktorat poświęcony sytuacji w Niemczech Wschodnich, obecnie pracuje nad tym zagadnieniem w odniesieniu do Związku Radzieckiego i Włoch. Autor książki Réalisme et égalité. Une histoire sociale de l’art en République Démocratique Allemande (1949–1990) (2015). Współredaktor (z Pascalem Dubourgiem Glatignym i Piotrem Piotrowskim) książki Art Beyond Borders. Artistic Exchanges in Communist Europe (1945–1989) (2016).

• Joanna Kordjak

  historyczka sztuki, kuratorka w Zachęcie — Narodowej Galerii Sztuki. Zajmuje się polską sztuką XX wieku, zwłaszcza okresem powojennym. Autorka i współautorka wielu wystaw, m.in. Andrzej Wróblewski 1927–1959 (2007); Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna (2013); Kosmos wzywa! Sztuka i nauka w długich latach sześćdziesiątych (2014); Zaraz po wojnie (2015); Polska — kraj folkloru? (2016); Przyszłość będzie inna. Wizje i praktyki modernizacji społecznych po roku 1918 (2018), Lalki: teatr, film, polityka (2019) oraz redaktorka publikacji im towarzyszących. Laureatka nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy (2015).

• Tomasz Załuski

  historyk sztuki i filozof. Jego badania obejmują nowoczesne i współczesne praktyki artystyczne, ujmowane w kontekstach kulturowych, ekonomicznych i społeczno-politycznych. Autor książki Modernizm artystyczny i powtórzenie. Próba reinterpretacji (2008), redaktor tomów Sztuki w przestrzeni transmedialnej (2010); Skuteczność sztuki (2014); Socrealizmy i modernizacje (z Aleksandrą Sumorok, 2017); Wideo w sztukach wizualnych (z Ryszardem W. Kluszczyńskim, 2018), Galeria Wschodnia. Dokumenty 1984–2017 / Documents 1984–2017 (z Danielem Muzyczukiem, 2019).

• Katarzyna Murawska-Muthesius

  wykłada historię sztuki w Birkbeck College, University of London. Kustosz w Muzeum Narodowym w Warszawie (1981–1993), a w latach 2009–2011 zastępczyni dyrektora tegoż muzeum. W latach 2009 i 2013/14 profesorka goszcząca w Institut für Kunst- und Bildgeschichte, Humboldt Universität Berlin. Opublikowała m.in.: Europäische Malerei aus dem Nationalmuseum Warschau (1988); Trionfo barocco (1990); Borders in Art: Revisiting Kunstgeographie (2000); National Museum in Warsaw Guide: Galleries and Study Collections (z Dorotą Folgą-Januszewską, 2001); Jan Matejko’s ‘Battle of Grunwald’: New Approaches (2010); Kantor Was Here: Tadeusz Kantor in Great Britain (z Natalią Zarzecką, 2011); From Museum Critique to the Critical Museum (z Piotrem Piotrowskim, 2015). Obecnie zajmuje się obrazem Europy Wschodniej w kulturze wizualnej XX wieku.

koncepcja konferencji: Jérôme Bazin, Joanna Kordjak
współorganizatorzy: Instytut Adama Mickiewicza, Université Paris-Est Créteil
partner: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

Współorganizatorzy:

partnerzy:

Wsparcie komunikacyjne: