Viva Mexico! Nich żyje meksyk!

18.09 – 18.11.2007 Viva Mexico! Nich żyje meksyk!

Zachęta Narodowa Galeria Sztuki

kurator: Magda Kardasz
współpraca: Joanna Sokołowska
projekt ekspozycji: Daniel Malone

Pod tym hasłem, trzy dni po święcie narodowym Meksyku, otworzyliśmy w Zachęcie obszerną prezentację sztuki współczesnej artystów tworzących w Meksyku, Guadalajarze, Monterrey, Tijuanie, San Diego i Los Angeles. Od drugiej połowy lat 90. meksykańska sztuka święci (ponownie) triumfy na świecie. Także w Polsce można było w ostatnich latach zobaczyć dzieła kilku współczesnych twórców z Meksyku. Wystawa „Viva Mexico!” prezentuje twórczość trzydziestu dziewięciu artystów lub grup ze średniego i młodego pokolenia. Ponieważ północne granice dawnego Meksyku obejmowały tereny należące obecnie do Stanów Zjednoczonych Ameryki i od lat będące obszarem dla emigracji, do udziału w wystawie zaprosiłam także artystów z Kalifornii, gdzie odsetek mieszkańców o latynoskich korzeniach jest największy w USA.

W wielu dziełach na wystawie znajdziemy odniesienia do lokalnej historii i tradycji artystycznej: Máximo González opowiada krwawe dzieje podboju Ameryki Łacińskiej, Ken Gonzalez-Day tropi ślady linczów na Latynosach w Kalifornii w czasach Dzikiego Zachodu, Artemio Rodríguez ożywia lokalną tradycję drzeworytu w nowych społeczno-kulturowych kontekstach. Praca Marii Alós (instalacja w ramach ekspozycji i warsztaty z warszawskimi dziećmi i rodzicami) przywraca pamięć o meksykańskich artystach konceptualnych.

Jednym z najczęściej poruszanych wątków jest problematyka społeczna i polityczna. Wideoinstalacja Gustavo Artigasa Gra w piłkę powstała we współpracy z organizacją pracującą na rzecz młodzieży zagrożonej przestępczością w Chicago. Dzięki prostemu zabiegowi zmiany ustawienia kosza, gra w koszykówkę zaczyna przypominać antyczną aztecką grę, a uczestnicząca w niej grupa młodzieży latynoskiej zyskuje poczucie przynależności do świetnej przeszłości. Prezentowana przez Claudię Fernández dokumentacja działalności Proyecto Meteoros – organizacji pracującej z młodzieżą ulicy w Meksyku –dowodzi, że niektórzy artyści włączają się aktywnie w działalność społeczną.

W dziełach wielu twórców mieszkających w Tijuanie i San Diego pojawia się motyw fizycznej i metaforycznej granicy między biednym i bogatym światem, a także nierówności społecznych i przemocy. Fotograficzna seria Javiera Ramíreza Limóna Pustynia Altar przedstawia piękny pejzaż, ukrywający mroczne tajemnice pogranicza. Głównym rekwizytem akcji artystycznej, przeprowadzonej w czasie otwarcia wystawy przez duet performerski MarcelayGina z Monterrey, była lina upleciona z ubrań zebranych wśród bezdomnych z tego miasta kontrastów. Film Sergio de le Torre Maquillapolis opowiada historie wyzysku kobiet zatrudnionych w przygranicznych fabryczkach. Wraz z ubranym w strój kosmonauty Felipe Zúñigą możemy odbyć podróż wzdłuż (nie)sławnego płotu oddzielającego Tijuanę i San Diego. Atmosferę podzielonego miasta dobrze oddaje animacja Nahomi Ximénez Niewidzialna granica i wiersze młodego poety Omara Pimenty. Instalacja Daniela Ruanovy Tarcze (Zegar) mówi o życiu w stanie zagrożenia, z kolei Yoshua Okon w instalacji wideo Lago Bolesna walczy ze stereotypami określającymi Meksyk jako niebezpieczny kraj. O barwnej historii i współczesnym życiu pogranicza w dowcipny sposób opowiada film Frontierland Rubéna Ortiza Torresa i Jessy’ego Lernera.

W Sali BULBO obejrzeć możemy filmy, wydawnictwa i posłuchać muzyki z kulturalnego tygla, jaki stanowi Tijuana. Grupa TOROLAB z Tijuany w swoich projektach stara się o poprawę warunków życia ludzi. W Warszawie grupa przeprowadziła akcję z cyklu COMA – karmiąc polską publiczność pysznymi meksykańskimi potrawami, pouczyła, jak zdrowo zestawiać produkty. Z kolei architekt Giacomo Castagnola pokazuje na wystawie projekt Mikropark, wprowadzający zieleń do zatoczonego pejzażu miejskiego Tijuany. Damián Ortega przedstawia polskiej publiczności dwie prace poświęcone symbolowi miasta Meksyk – Volkswagenowi garbusowi. Rzeźba – szkielet z części samochodu rozłożony na podłodze oraz film w formacie 16 mm oddają hołd odchodzącemu do historii ważnemu elementowi lokalnej ikonosfery. Robén Ochoa z Los Angeles pokazuje na wystawie współczesną wersję pejzażu kalifornijskiego zdominowanego przez autostrady. Także kolaże Scolii Acosty zainspirowane zostały muralami z tego miasta. Surowe piękno i koloryt Tijuany w zabawny sposób gloryfikuje Mely Barragán (instalacja rzeźbiarska, złożona z części samochodowych zebranych wzdłuż okolicznych dróg, odnosząca się do lokalnej tradycji budowania z nich rzeźb-reklam).

O specyficznym gatunku kina popularnego z pogranicza opowiada instalacja Julio Orozco Śmierć po kawałku, z kolei nostalgiczna instalacja Kina przeszłości, projekcje przyszłości tego samego, zakochanego w kinie autora, opowiada o odchodzeniu w przeszłość dawnego stylu robienia i oglądania filmów. Fascynacja Gabriela Boilsa światem muzyki popularnej, obyczajowości i kultury fiesty znalazła odbicie w prezentowanym na wystawie filmie Caballo dorado. Seria zdjęć Javiera Ramíreza Limóna Mexican Quinceanera świetnie oddaje klimat ważnego lokalnego święta. Fotograficzna seria Yvonne Venegas Rebelde prezentuje sceny z życia gwiazdy popkultury (muzyki i filmu) oraz oddanie jej fanów. Lourdes Grobet, od wielu lat zafascynowana światem meksykańskich zapasów (lucha libre), prezentuje na wystawie fotograficzne portrety kilku największych gwiazd tej dziedziny z pogranicza sportu i widowiska.

Powiązania między światem muzyki a sztukami wizualnymi są w Meksyku bardzo silne. Działający w stolicy kolektyw NUEVOS RICOS, skupiający artystów sztuk wizualnych i najciekawsze grupy muzyczne tego miasta, kierowany przez Carlosa Amoralesa (design), André Pahla (animacje) i Juliana Lede-Silverio (muzyka), zaprosił do współtworzenia swojej ekspozycji warszawską grupę streetartową MASSMIX oraz publiczność wystawy. Otwarciu wystawy w Zachęcie towarzyszył muzyczno-performerski show Silverio w Centralnym Domu Qultury. Pokazywane na wystawie rysunki i filmy Daniela Guzmána łączy silnie zaznaczony wątek muzyczny. Czarno-białe fotografie i rysunki Rubéna Ortiza Torresa tworzą zbiorowy portret generacji punk w Meksyku. Wątki kontrkulturowe mieszają się w nim z prywatnymi historiami.

Najczęstszym źródłem inspiracji twórczości Jorge Méndeza Blake’a z Guadalajary jest literatura. Przygotowany z myślą o wnętrzach Zachęty mural został zainspirowany lekturą powieści Jules’a Verne’a. Filmy Gonzalo Lebrijy wydobywają poezję z pozornie zwyczajnych fragmentów rzeczywistości. Na wystawie w Zachęcie artysta prezentuje trzy filmy subtelnie nawiązujące do hiszpańskiej historii Meksyku i współczesnego życia. Z kolei filmy Augusto Marbana wydobywają skryte w banalności elementy groteski. Gabriela Galván znajduje inspirację do swoich rysunków i instalacji w otaczającym świecie przedmiotów i kolorów. Artystka swobodnie korzysta z tradycji sztuki abstrakcyjnej, estetyki popkultury i świata dzieci. Na wystawie w Zachęcie prezentuje kompozycję ścienną zestawioną z elementów zebranych wcześniej i znalezionych w Warszawie.

W Tijuanie działa spora grupa artystek poruszających w swoich pracach tematykę kobiecą, kontestujących kulturę macho. Irma Sofia Poeter pokazuje na wystawie grupę rzeźb zatytułowaną Trzy nie-Gracje. Lansowaniu jedynie słusznych wzorców urody kobiecej przeciwstawia się także Tania Candiani, pokazująca na wystawie relief z tkaniny zatytułowany Lipo-przód. Candiani jest feministką, która zakłada do walki kask z kuchennego durszlaka. Podobnie ironiczny charakter ma instalacja rzeźbiarska (perkusja, w której rolę bębnów odgrywają garnki) – znak, że kobiety sięgają po role do tej pory dla nich niedostępne. Alida Cervantes prezentuje malarskie autoportrety, na których przedstawia siebie w różnych wcieleniach: dobrej kobiety (kury domowej?), plażowej piękności i biednej bogatej dziewczynki.

Niepotrzebny cud Carlosa Amoralesa – mroczna animacja pokazywana w formie projekcji wideo, a także niezwykle sugestywna instalacja wideo Miguela Calderóna Kroki wroga (obaj artyści żyją i pracują w Meksyku) czerpią inspirację z wewnętrznych przeżyć ich autorów, podświadomości, trafnie oddając ciemne strony ludzkiej duszy. Utrzymane w zabawno-gorzkiej konwencji filmy Claudii Fernández mówią o potrzebie uczucia i bliskości z drugą istotą.

Pedro Reyes, który tworzy dzieła na pograniczu sztuk wizualnych, designu i socjologii, postanowił sprawdzić, czy polska publiczność ma duży temperament – zaproponował grę w całowanie się z nieznajomą osobą (instalacja Peruwiańskie drzwi). Gabriel Kuri pokazuje na wystawie serię obiektów zatytułowanych Spekulacje – rzeźb przypominających ekonomiczne wykresy, które opisują aktualny stan świata na podstawie analizy wypełniających go przedmiotów.

Specjalnie na wystawę w Zachęcie Héctor Zamora przygotował instalację wpisującą się w reprezentacyjną klatkę schodową budynku, dzięki czemu wydaje się ona wzięta we władanie świata natury – pasożytów (Ciężka infekcja paprotkowa). Z kolei Miguel Calderon prezentuje serię zdjęć upamiętniających w klasycznej formie ostatnie dni bazaru na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie.

Yepa! Yepa! Yepa!
* * *

Wystawę „Viva Mexico!” symbolicznie dopełnia pokazywana w tym samym terminie w Kordegardzie ekspozycja pod tytułem „ABC Meksyku. Portrety miasta” – projekt fotograficzny przygotowany przez Jerónimo Hagermana i Cristinę Foesler, z programem muzycznym autorstwa Iliany González.

Uczestnicy wystawy w Zachęcie: Scoli Acosta, María Alós, Carlos Amorales, Gustavo Artigas, Mely Barragán, Gabriel Boils, BULBO, Miguel Calderón, Tania Candiani, Giacomo Castagnola, Alida Cervantes, Claudia Fernández, Gabriela Galván, Máximo González, Ken Gonzales-Day, Lourdes Grobet, Daniel Guzmán, Gabriel Kuri, Javier Ramírez Limón, NUEVOS RICOS (Carlos Amorales – projekt, André Pahl – animacja, Julian Lede-Silverio – muzyka), Gonzalo Lebrija, Augusto Marban, MarcelayGina, Jorge Méndez Blake, NORTEC, Rubén Ochoa, Yoshua Okon, Julio Orozco, Damián Ortega, Sergio de la Torre, Rubén Ortiz Torres, Irma Sofia Poeter, Pedro Reyes, Artemio Rodríguez, Daniel Ruanova, TOROLAB, Yvonne Venegas, Nahomi Ximénez, Héctor Zamora, Felipe Zúñiga.

 

 

 

E-KSIĘGARNIA
  • Publikacje Zachęty
    15,00 złViva Mexico!

Informacje

Viva Mexico!
Nich żyje meksyk!
18.09 – 18.11.2007

Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3, 00-916 Warszawa
Zobacz na mapie

Projekt zrealizowany we współpracy z Ambasadą Meksyku w Warszawie przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych Meksyku, dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

główny sponsor wystawy: CEMEX
oficjalny przewoźnik: PLL LOT
sponsorzy galerii: Epson, Netia, A+C
sponsorzy wernisażu: El Popo, A. Blikle, Freixenet
patron programu dla dzieci: Bank Zachodni WBK
patroni medialni: Gazeta Wyborcza, Polityka, TVP, TOK FM, The Warsaw Voice, Onet.pl, EMPiK