Zachęta Narodowa Galeria Sztuki

kuratorka: Hanna Wróblewska
projekt ekspozycji: Jarosław Kozakiewicz
artyści: Harun Farocki, Mona Hatoum, Rem Koolhaas, Jarosław Kozakiewicz, Langlands & Bell, Giovanni Battista Piranesi, Markus Schinwald, Artur Żmijewski

Panoptykon — Benthamowska figura przywołana w tytule wystawy — stała się dziś rodzajem metafory, odnoszącej się nie tylko do architektury więzienia, ale również, czy może przede wszystkim, do społeczeństwa nadzoru. Panoptykon Benthama miał być architekturą doskonałej kontroli, pewnym i niezbędnym elementem resocjalizacji. Dziś architektoniczny system nadzoru zastąpiony został przez elektroniczny, działajuący równie sprawnie poza zamknięciem w czterech (trzech?) ścianach. Więzienie straciło swą architektoniczną materialność, stało się ramą, w obrębie której rozgrywa się spektakl. Spektakl tragedii i ludzkich namiętności, spektakl winy i kary. Spektakl, w którym chcemy widzieć metaforę zrealizowanego systemu: ładu i porządku społecznego. Więzienie to temat dla scenarzysty, lecz również dla scenografa, wabiący artystów i widzów swą wizualną zawartością i emocjonalnym wydźwiękiem.