Data powstania: 21.12.2016

Hasło „śmierci awangardy” jest dziś już do tego stopnia zbanalizowane, że praktycznie nikt, kto uznaje siebie za w miarę zakorzenionego w „aktualności”, nie odwołuje się wprost do tego pojęcia. Wydaje się jednak, że za owym hasłem stoją bardzo konkretne interesy klasowe i społeczne, których odsłonięcie może postawić cały problem w zupełnie innym świetle. Trawestując Habermasa, spróbujmy przyjąć jako hipotezę roboczą, że awangarda, w swym klasycznym rozumieniu, to nic innego jak „niedokończony projekt”, który swe losy dzielił z równie dziś staroświeckimi pojęciami jak rewolucja, wolność czy narodziny nowej ludzkości. Jeśli bowiem sztuka współczesna została całkowicie ubezwłasnowolniona przez stworzony na jej własne potrzeby rynek, być może artysta drugiej dekady XXI wieku, któremu nieobce jest pojęcie transcendowania rzeczywistości, znajduje się dokładnie w tym samym położeniu, co jego o równe sto lat starsi poprzednicy?

Dr hab. Tomasz Wiśniewski — filozof, wykładowca Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Ostatnio wydał książkę Podmiot i wolność. Dziedzictwo heglowskie  i jego wrogowie (Książka i Prasa, Warszawa 2013).