Data powstania: 09.05.2023

Przed II wojną światową wstąpił do wojska i ukończył Szkołę Podoficerską w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii w Grudziądzu. Podczas wojny obronnej we wrześniu 1939 r. walczył z wojskami sowieckimi. W czasie okupacji niemieckiej był żołnierzem Związku Walki Zbrojnej  – Armii Krajowej. Prowadził też zajęcia w konspiracyjnej szkole podoficerskiej. Używał m.in. pseudonimu „Laluś”.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej w 1944 r. został wcielony w szeregi 2. Armii „ludowego” Wojska Polskiego. Obawiając się aresztowania ze względu na wcześniejszą przynależność do ZWZ – AK, w Franczak zdezerterował z komunistycznego wojska i rozpoczął walkę w podziemi antykomunistycznym. 

W 1947 r. został jednym z dowódców w oddziale kpt. Zdzisława Brońskiego „Uskoka”. Jego ludzie patrolowali teren na pograniczu powiatów lubelskiego i krasnostawskiego, zbierali informacje dotyczące aresztowań i operacji przeprowadzanych przez aparat represji, a także na temat konfidentów UB oraz najbardziej gorliwych funkcjonariuszy UB i MO.

Przez wiele lat udawało mu się działać w konspiracji i umykać przed tropiącymi go funkcjonariuszami aparatu represji, pomimo usilnych działań Bezpieki, która za wszelką cenę chciała dopaść „Lalusia”.

Józef Franczak zginął 21 października 1963 r. w obławie Służby Bezpieczeństwa i Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej we wsi Majdan Kozic Górnych na Lubelszczyźnie.

Jego siostry dopiero 20 lat później mogły złożyć ciało (pozbawione przez komunistów głowy) w rodzinnym grobowcu. Po wieloletnich poszukiwaniach w styczniu 2015 r. śledczy z Instytutu Pamięci Narodowej odnaleźli czaszkę Józefa Franczaka „Lalusia” w zbiorach Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Ostatni Żołnierz Niepodległej Polski w 2015 r. doczekał się także należnego pochówku.