Data powstania: 10.10.2018

Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki oraz Wydział Sztuki Mediów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych zapraszają na wydarzenie zainspirowane wykładem Jacques’a Derridy wygłoszonym 21 lat temu w Zachęcie. W programie:

• wykłady Iwony Lorenc Śmierć, sztuka i bezdomność filozofa. Komentarz Derridiański
• wykład  Iwony Boruszkowskiej i Michała Kozy Myśli późnego Derridy: co zajmuje filozofa czekającego na przełom tysiącleci

Etiuda filmowa Lamentum 66 jest wizualną refleksją na temat istotnego społecznie problemu kary śmierci i jej filozoficznych uwarunkowań. Materiał zdjęciowy obejmuje projekcje z autentycznych cel egzekucji, z aresztu śledczego na ul. Rakowieckiej i cel z aresztu Warszawa-Służewiec. Inspiracją pracy stała się rozprawa filozoficzna Jacques’a Derridy zatytułowana The Death Penalty. Jest ona poświęcona refleksji na temat śmierci w kontekście rozważań nad myśleniem filozoficznym. Są to ostatnie wykłady, jakie  Derrida wygłosił na rok przed swoją śmiercią — stanowią więc w pewnym sensie ostateczną konkluzję jego dociekań i jego ostatnie słowo. Dotyczy ono dekonstrukcji społecznego wymiaru sprawiedliwości. Znaczące są także miejsca, w których owo ostatnie słowo zostało wypowiedziane — Sorbona we Francji i Uniwersytet Kalifornijski w USA— gdyż historia obu tych państw, z którymi związany był Derrida, nie jest wolna od procederu egzekucji i stosowania kary śmierci. Powtarzający się w pracy motyw krzesła jest aluzją do amerykańskiego wynalazku w dziedzinie prawa karnego, czyli krzesła elektrycznego.

Krajobrazy zaćmienia słońca i wybrzeża oceanu zostały sfilmowane w  Long Beach w Kalifornii, a zatem w miejscu zamieszkania Derridy w czasie, gdy przygotowywał on wspomniane wykłady. Tym samym instalacja jest zapisem filozoficznych  i artystycznych poszukiwań autorki: dokumentacją wędrówki wiodącej poprzez labirynt filozoficznego wywodu i cele polskich więzień do wybrzeży Kalifornii, gdzie tworzył Derrida.

Dr Ewa Bobrowska — artystka wizualna, estetyczka. Zajmuje się filozofią oraz sztuką najnowszą. Wystawy jej malarstwa i instalacji wideo towarzyszyły wielu konferencjom filozoficznym w Polsce i za granicą, m.in. w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Fordham University w Nowym Jorku czy University of California w Irvine. W czerwcu 2018 roku wystawa jej instalacji multimedialnej odbyła się w Trafostacji Sztuki w Szczecinie. Jest autorką monografii Parateoria. Kalifornijska Szkoła z Irvine, która ukazała się w roku 2013 w serii Nowa Humanistyka Wydawnictwa IBL Polskiej Akademii Nauk (jej edycja w języku angielskim zostanie wydana w 2019 roku nakładem wydawnictwa Peter Lang). Publikowała swoje prace w periodykach: „Sociology Study”, „The European Journal of Language and Literature Studies”, „Journal of Aesthetics and Philosophy of Culture”, „Annals of the University of Bucharest”, „Przegląd Filozoficzno-Literacki", „Przegląd Humanistyczny", „Sztuka i Filozofia”, „Dyskurs”, „Obieg CSW" oraz w kilku książkach zbiorowych wydanych w Polsce, USA, we Włoszech i w Austrii dotyczących estetyki współczesnej.

Jest kierownikiem grantu naukowego Nowa Humanistyka w badaniach Uniwersytetu Kalifornijskiego (grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego), w ramach którego przygotowywana jest nowa antologia nietłumaczonych dotąd na język polski tekstów J. Derridy, J.-F. Lyotarda, J.L. Nancy'ego, J. Hillisa Millera, M. Kriegera, D. Haraway.

Pracuje jako adiunkt na Wydziale Sztuki Mediów ASP w Warszawie, gdzie od 2013 roku jest asystentką prof. Krzysztofa Wodiczki w Pracowni Sztuki Domeny Publicznej, a także prowadzi seminaria teoretyczne.

Prof. dr hab. Iwona Lorenc — pracuje w Instytucie Filozofii w Uniwersytecie Warszawskim (gdzie pełni funkcję kierownika Zakładu Estetyki) oraz w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Od 1989 redaktorka, a w latach 2002–2007 redaktorka naczelna półrocznika „Sztuka i Filozofia”; w latach 1998–2008 współkierowała Pracownią Badań nad Filozofią Francuską i Francuskojęzyczną w Instytucie Filozofii UW. Specjalizuje się w filozofii sztuki, szczególnie w zakresie filozofii fenomenologicznej, filozofii przedstawienia i estetycznej problematyce późnej nowoczesności. Autorka monografii i redakcji zbiorowych,  m. in. Logos i mit estetyczności (1993); Świadomośći obraz. Studia z filozofii przedstawienia (2003); Minima aesthetica. Szkice o estetyce późnej nowoczesności (2010); Fenomenologia francuska (red., 2006); Wokółfenomenologii francuskiej (red., 2007); Fenomen i przedstawienie. Francuska estetyka fenomenologiczna (red.,  2011), Estetyczne problemy późnej nowoczesności (2014).

DrIwona Boruszkowska — doktor literaturoznawstwa, tłumaczka literatury ukraińskiej, teoretyczka literatury i krytyczka literacka. Asystentka w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ, współtworzy Ośrodek Badań nad Awangardą UJ. Autorka książki Defekty. Literackie auto/pato/grafie —szkice (WUJ, Kraków 2016) oraz monografii Sygnatury choroby. Literatura defektu w ukraińskim modernizmie (IBL, Warszawa 2018). Redaktorka naukowa serii „awangarda/rewizje” Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, stała współpracowniczka redakcji miesięcznika „Znak”, sekretarz redakcji „Ruchu Literackiego”. Stypendystka Narodowego Centrum Nauki (program Etiuda) i laureatka Nagrody Naukowej „Polityki” w dziedzinie nauk humanistycznych w 2017 roku. Kieruje grantem zespołowym w ramach programu Uniwersalia 2.2 Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Opracowanie naukowe i edycja krytyczna pism Mykoły Chwylowego (1893-1933) w IV tomach w tłumaczeniu z języka ukraińskiego (2018–2022). Obecnie pracuje nad monografią poświęconą roli kobiet u początków idei awangardowej.

MichałKoza — doktorant literaturoznawstwa w Katedrze Antropologii Literatury i Kultury na Wydziale Polonistyki UJ. Zajmuje się filozofią literatury, teorią krytyczną, poezją i kulturą popularną. Pod kierunkiem dr. hab. Andrzeja Zawadzkiego przygotowuje rozprawę doktorską na temat dyskursu etycznego w literaturze polskiej po 1989. Stypendysta Fulbrighta i nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Publikował m.in. w „Comparative Literature and Culture”, „Tekstach Drugich”, „Studiach z Historii Filozofii”, „Czasie Kultury”, „Wielogłosie”, „Popmodernie” i magazynie „KONTENT”. Koordynator wykonawczy międzynarodowego Festiwalu Miłosza i członek zespołu Krakowa Miasta Literatury UNESCO w Krakowskim Biurze Festiwalowym.