Kanibalizm? O zawłaszczeniach w sztuce
Wykład Andrzeja Marca

Zachęta / sala kinowa (wejście od ul. Burschego)
wstęp wolny

Wykład Andrzeja Marca towarzyszący wystawie Kanibalizm? O zawłaszczeniach w sztuce

Muzyczne widma: hauntology i pop hipnagogiczny — w jaki sposób teraźniejszość powtarza swoją przeszłość?

Nostalgiczny charakter współczesnej kultury, ujawniający się w jej licznych powrotach i nawiązaniach do swej niedawnej przeszłości, wydaje się zjawiskiem dość dobrze znanym. Podczas wykładu będę starał się odpowiedzieć na pytanie dlaczego współczesna muzyka elektroniczna jest przeniknięta, nawiedzona lękami i niepokojami pochodzącymi z lat 70. i 80. XX wieku. Artyści w utworach muzycznych konserwują i przechowują obawy pochodzące z okresu ich młodości, żywią się nimi – nieustanne poczucie zagrożenia związane z zimną wojną, groźba katastrofy nuklearnej, a także rozmaite lęki towarzyszące dzieciństwu. Współczesna muzyka pełni funkcję miejsca, które w doskonały sposób rejestruje traumy poprzednich lat, aby je nieustannie odtwarzać (podobnie jak w filmie Stone Tape, 1972). Ciągłe powtarzanie i przetwarzanie za pomocą artystycznych środków wyrazu lęków przeszłości, nie wskazuje na niemożność uwolnienia się od nich, lecz staje się raczej próbą zrozumienia i przepracowania lęków poprzedniej epoki.

Zamierzam przedstawić brytyjski muzyczny nurt hauntologii, głównie artystów z wytwórni Ghost Box, którzy czerpią inspiracje dla swej twórczości z krótkich filmów telewizyjnych (Public Information Films), informujących w jaki sposób uchronić się przed niebezpieczeństwami, czyhającymi przede wszystkim na dzieci. Ciągłe, złowieszcze ostrzeżenia płynące z ekranów telewizorów, nie niosły ze sobą poczucia bezpieczeństwa, lecz w znacznej mierze przyczyniły się do spotęgowania panującej w latach 70. atmosfery grozy i niepokoju. Odpowiednikiem hauntologii w Stanach Zjednoczonych jest hipnagogiczny pop, gatunek muzyczny twórczo wykorzystujący materiał kulturowy lat 80. i 90. XX wieku.

Żyjemy w tak zwanej „niewspółczesnej współczesności”, czyli w momencie, w którym kulturowa rzeczywistość okazuje się przeniknięta słabą obecnością przeszłości. Ten słaby momencie dziejowy objawia się tym, że nie chcemy niczego radykalnie zakończyć i tym samym przezwyciężyć, dlatego właśnie przeszłość jest w stanie wciąż swobodnie powracać w swoich rozmaitych wersjach. Według mnie anachroniczne tak zwane „bycie nie na czasie” (out of joint), stało się wyróżnikiem i charakterystyczną cechą naszych czasów. Chcąc nakreślić dziwną, niewspółczesną kondycję współczesnej kultury, która najwyraźniej zaznacza się w muzyce, odwołuję się do takich zjawisk jak: hauntology oraz hipnagogiczny pop.

Andrzej Marzec – filozof, krytyk filmowy, doktor nauk humanistycznych, redaktor „Czasu Kultury”. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół: dekonstrukcji, widmontologii (hauntology), estetyki, oraz zjawiska „Nowej Fali” w kinie greckim. Niebawem nakładem wydawnictwa „Bęc Zmiana” ukaże się jego książka pod tytułem: Widmontologia – teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności.

Powiązane materiały
  • mediateka / audio
    Kanibalizm? O zawłaszczeniach w sztuce
    Wykład Andrzeja Marca
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • 06.06 (WT) 18:00
    Poszukiwanie artystycznych rozwiązań na styku dwóch dziedzin: grafiki i ceramiki
    Spotkanie z prof. Agnieszką Cieślińską-Kawecką na wystawie Kimby Frances Kerner. Delirium Decadence w Miejscu Projektów Zachęty
    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
  • Rysunek czerwoną kredką na pożółkłym papierze
    09.06 (PT) 12:00
    Zajęcia prowadzone przez Pawła Althamera z udziałem członków grupy Nowolipie
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich
  • 11.06 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.06 (ND) 16:00
    Знайомимося з Захентою!
    НЕДІЛЬНА ЕКСКУРСІЯ УКРАЇНСЬКОЮ
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Rysunek czerwoną kredką na pożółkłym papierze
    11.06 (ND) 18:30
    Performans Daniela Kotowskiego w języku migowym „To nie ja skradłem show"
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich
  • Rysunek czerwoną kredką na pożółkłym papierze
    11.06 (ND) 20:00
    Performans Daniela Kotowskiego w języku migowym „To nie ja skradłem show"
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich
  • Rysunek czerwoną kredką na pożółkłym papierze
    12.06 (PN) 17:00
    Wspólne czytanie
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich
  • Rysunek czerwoną kredką na pożółkłym papierze
    13.06 (WT) 17:00
    „Biodróż” – warsztaty dla dzieci i dorosłych
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich
  • Rysunek czerwoną kredką na pożółkłym papierze
    16.06 (PT) 17:00
    Praktyki wolnego chodzenia
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich
  • 17.06 (SOB) 11:00
    Zajęcia z jogi, medytacji i oddychania z instruktorkami – Cecylią Sobolewską oraz Martyną Peszko
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich
  • Rysunek czerwoną kredką na pożółkłym papierze
    20.06 (WT) 11:00
    Wspólne rysowanie z Pawłem Althamerem – warsztaty dla młodzieży
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich
  • Rysunek czerwoną kredką na pożółkłym papierze
    22.06 (CZW) 11:00
    „Królewskie ogrody” – zajęcia ogrodnicze z Pawłem Althamerem i architektką krajobrazu Agnieszką Żukowską
    ZŁOTA WYSPA | Projekt Pawła Althamera | Park Praski, dawny wybieg niedźwiedzi brunatnych przy al. Solidarności
    Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana ŻabińskichMiejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich