Wspólna przestrzeń a dwa światy. O zawodzie służącej i realiach jej pracy w Polsce międzywojennej
Spotkanie z Moniką Piotrowską-Marchewą z udziałem autora wystawy Szymona Zakrzewskiego

Miejsce Projektów Zachęty
wstęp wolny

27

Już na początku XX wieku zatrudnianie służby domowej w miejskich domach bywało uważane za relikt przeszłości, a jej praca za rodzaj „półniewolnictwa”, jednak trwało w najlepsze również po odzyskaniu niepodległości, w Polsce międzywojennej. Przeważającą część tej grupy zawodowej – a mówimy o niemal półmilionowej armii domowych pracowników – stanowiły dziewczęta z ubogich warstw wiejskich, których obecność w gospodarstwach rolnych uważano za „zbędną”. Archaiczny porządek społeczny „państwa” i ich służących zaczął się załamywać dopiero po II wojnie światowej. Co wiemy o ich codzienności, o relacjach z pracodawcami, o realiach i skutkach współdzielenia przestrzeni domowej? Czego służące obawiały się najbardziej? Kogo przejmował ich los i dlaczego najczęściej była to policja?


Monika Piotrowska-Marchewa – historyczka, doktorka nauk humanistycznych, wykładowczyni w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się dziejami warstw najuboższych oraz historią aktywności społecznej i pracy zawodowej kobiet w XIX i pierwszej połowie XX wieku. Autorka książek: „Potrzebne państwu polskiemu”. Nauczycielki w systemie publicznych szkół powszechnych Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939 (Kraków 2023); Nędzarze i filantropi. Problem ubóstwa w polskiej opinii publicznej w latach 1815–1863 (Toruń 2004) i licznych artykułów na temat służby domowej, nauczycielek oraz aktywizmu i pracy filantropijnej kobiet. Współautorka Ludowej historii kobiet (Warszawa 2023).

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 18.01 – 30.03.2025
    Szymon Zakrzewski. Archiwum Przedmiotów Wyobrażonych

    Archiwum Przedmiotów Wyobrażonych zajmuje się pisaniem alternatywnej historii polskiego designu. Jego celem jest poszukiwanie projektantek i projektantów, którzy swoimi realizacjami próbowali odpowiadać na problemy osób wykluczonych w Polsce w XX wieku.

    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • 23.04 (ŚR) 17:00
    Dyżur księgarski Niki Jaworowskiej-Duchlińskiej
    Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
    Zachęta / Księgarnia ArtystycznaZachęta / Księgarnia Artystyczna
  • 24.04 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 24.04 (CZW) 18:00
    Monika Waraxa
    Jesteś słońcem
    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
  • 25.04 (PT) 12:15
    Patrzeć/Zobaczyć
    Oprowadzanie dla osób 60+ po wystawie „POZA SCENARIUSZEM. WARSZTAT FORMY FILMOWEJ”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 26.04 (SOB) 12:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English with Pakui Hardware
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 26.04 (SOB) 12:30
    Mobil jak serce i Słońce
    Warsztaty z cyklu „Co robi artyst(k)a?” dla rodzin z dziećmi w spektrum autyzmu
    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
  • 27.04 (ND) 12:15
    Pakui Hardware. Progi / Thresholds
    Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 27.04 (ND) 12:30
    Mural na dobry humor
    Warsztaty rodzinne (godz. 12:30 i 15)
    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
  • 27.04 (ND) 14:15
    Niedzielne oprowadzanie po aktualnych wystawach
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 29.04 (WT) 17:00
    Jak poruszyć obraz?
    Warsztaty z animacji poklatkowej
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • 01.05 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 03.05 (SOB) 14:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta