Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki będzie w tym dniu wyjątkowo otwarta, wstęp na wszystkie aktualne wystawy wolny od godziny 16.

9 grudnia 1922 roku Gabriel Narutowicz został wybrany na prezydenta w piątym głosowaniu, głównie dzięki poparciu lewicy i mniejszości narodowych. Wybór był krytykowany przez prawicę, w Warszawie doszło do zamieszek. 16 grudnia tego roku prawicowy fanatyk, malarz Eligiusz Niewiadomski zastrzelił w warszawskiej Zachęcie pierwszego prezydenta II RP.

Z tej okazji przy wejściu historycznym co roku pojawiają się symboliczne kwiaty i znicze.

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
wejście historyczne, plac Małachowskiego 3

godz. 17.30

inauguracja współpracy między Zachętą – Narodową Galerią Sztuki i Instytutem Myśli Politycznej im. Gabriela Narutowicza

wspólne wystąpienie dyrektorów obu instytucji – Justyny Szylman i Przemysława Witkowskiego

Projekcja wideo Tomáša Rafy Niepodległa dla wszystkich. 14 kobiet z mostu, konferencja prasowa przed Zachętą — Narodową Galerią Sztuki, 10.11.2021, czas trwania,  9'24"

Zachęta | sala kinowa, wejście przez wystawę Tomáša Rafy

godz. 18

panel dyskusyjny zorganizowany w rocznicę zabójstwa Gabriela Narutowicza

Wydarzenie będzie okazją do refleksji nad wpływem populizmu i przemocy na społeczeństwo, a także zagrożeniami wynikającymi z faszyzacji życia publicznego.

Naszymi gośćmi będą:

• Tomáš Rafa (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie)
• Karolina Zbytniewska (Euractiv.pl)
• Przemysław Witkowski (Instytut Myśli Politycznej im. Gabriela Narutowicza)

prowadzenie: Dominika Sitnicka (OKO.press)

Podczas panelu poruszymy tematy związane z historią i współczesnością populizmu, mechanizmami prowadzącymi do przemocy oraz sposobami przeciwdziałania faszyzmowi. Nasi eksperci podzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem, a także odpowiedzą na pytania uczestników.

Tomáš Rafa (ur. 1979, Žilina, Słowacja) — filmowiec, fotograf 
i aktywista, znany z twórczości dokumentującej współczesne zjawiska społeczno-polityczne. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Bańskiej Bystrzycy i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, obecnie prowadzi pracownię dokumentu wideo na Wydziale Sztuki Mediów ASP w Warszawie. W swojej twórczości audio- wizualnej bada sytuacje graniczne związane z nacjonalizmem, rasizmem i ksenofobią w Europie Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza w Polsce, Czechach, na Słowacji i Węgrzech. W duchu dokumentalnej obserwacji ujawnia i poddaje refleksji wydarzenia i sytuacje nieobecne w tradycyjnych przekazach informacyjnych. Jego wieloletni projekt Nowy nacjonalizm w sercu Europy był prezentowany na licznych wystawach, m.in. 8. Triennale w Jokohamie (2024,) The New Human w Moderna Museet w Sztokholmie (2015) oraz Respect Existence or Expect Resistance w Słowackiej Galerii Narodowej w Bratysławie (2012), a także na wystawie indywidualnej New Nationalism w MoMA PS1 w Nowym Jorku (2017). Rafa był kuratorem projektu Art Covers Politics w ramach 7. Biennale w Berlinie (2012). Za swoją działalność został wyróżniony w 2011 roku Nagrodą im. Oskára Čepana — najważniejszą słowacką nagrodą dla artystów.

Karolina Zbytniewska — Redaktorka naczelna EURACTIV Polska i członkini zarządu Europe MédiaLab. Research Fellow na Uniwersytecie Środkowoeuropejskim (CEU) i wykładowczyni na Uniwersytecie Warszawskim. 

Dominika Sitnicka — dziennikarka. Pracuje w OKO.press, gdzie pisze o krajowej polityce i prawie. Współprowadząca wideopodcastu "Program polityczny" OKO.press, audycji "Stan rzeczy" w PR24 oraz programu "Kwiatki polskie" w TVP Info. 

wstęp wolny
Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

Podczas panelu można będzie kupić książkę Narutowicz (red. Adam Safaryjski, wybór i opracowanie tekstów: zespół redakcji kwartalnika „Karta”)

Książka opisuje kampanię nienawiści wymierzoną w demokratycznie wybranego prezydenta oraz reakcje na zbrodnię. W obliczu polaryzacji oraz wszechobecności nienawiści w debacie publicznej publikacja ta niesie wciąż aktualne treści.

Wydarzenia towarzyszące wystawie Tomáš Rafa. Obywatele 
15 listopada 2024–25 stycznia 2025, dolne sale Zachęty

Wystawa indywidualna Tomáša Rafy, słowackiego artysty i aktywisty związanego z Wydziałem Nowych Mediów ASP w Warszawie. W ramach ekspozycji zaprezentowane zostaną rejestracje filmowe i fotograficzne Rafy, z uwzględnieniem długofalowego projektu Nowy nacjonalizm w sercu Europy z obrazami demonstracji, blokad i protestów. Prezentacja w Zachęcie przybliży najważniejsze wątki sztuki artysty, który za pomocą strategii dokumentalnych i działań edukacyjnych, warsztatowych i aktywistycznych ukazuje różne wyobrażenia porządków społeczno-politycznych i praw człowieka. Głównym wątkiem wystawy będzie polaryzacja polskiego społeczeństwa na tle światopoglądowym, pogłębiająca się nieprzerwanie od 2010 roku.