Spotkanie wokół książki „Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954”
Zachęta / Księgarnia Artystyczna
wstęp wolny
W spotkaniu udział wezmą autorzy publikacji: Agata Pietrasik, Piotr Słodkowski oraz prof. Marta Leśniakowski i prof. Wojciech Włodarczyk. Dyskusję poprowadzi Stanisław Welbel.
Czas debat jest pierwszą antologią zbierającą teksty polskiej krytyki artystycznej z okresu od końca wojny do zmierzchu socrealizmu. Artykuły zawarte w książce budują złożony i nieoczywisty obraz pola sztuki z lat 1945–1954, naświetlając z różnych stron kluczowe dla tej epoki dyskusje dotyczące m.in. mecenatu państwowego czy społecznej roli sztuki nowoczesnej. Książka zawiera przedruki 139 tekstów, które sproblematyzowane zostały w redaktorskich notach oraz rozbudowaną bibliografię.
Prof. Marta Leśniakowska (IS PAN) w recenzji książki napisała: „Lektura tych tekstów (…) jest więc równie pouczająca jak pasjonująca, gdyż za ich sprawą odsłania się dramaturgia mało lub zupełnie nieznanych faktów, wydarzeń i okoliczności towarzyszących sztuce”.
Tom 1. Upowszechnianie kultury i mecenat państwowy
Ta część antologii porusza problem miejsca sztuk plastycznych w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej, a tym samym w nowo utworzonym polu instytucjonalnym. Kluczowe zagadnienia w prezentowanych dyskusjach stanowią: mecenat państwowy oraz upowszechnienie kultury. Problemy te rozpatrywane są zarówno poprzez pryzmat powojennej sytuacji artystów, ich postulatów, jak i tworzonych w tym czasie instytucji, m.in. Ministerstwa Kultury i Sztuki czy Instytutu Wzornictwa Przemysłowego.
Tom 2. Realizm i formalizm
Artykuły zebrane w drugim tomie poświęcone są kwestii rozstrzygnięć wewnątrzartystycznych związanych z pytaniem o „dobry obraz”. Przedrukowane teksty na różny sposób tłumaczą i definiują istotne dla tego czasu pojęcia realizmu i formalizmu oraz stawiają pytania o adekwatności języka artystycznego w świetle zmienionej sytuacji powojennej. Wydobywają również złożoność postaw artystycznych związanych z projektami sztuki nowoczesnej, ale również socrealizmu.
Tom 3. Wektory geografii artystycznej, reinterpretacje tradycji, sylwetki
Teksty składające się na trzeci tom odsłaniają inne wymiary przywoływanych uprzednio debat i problemów. Przedrukowane artykuły obrazują jak polscy krytycy, artyści i literaci postrzegali rozwój sztuk wizualnych po obu stronach żelaznej kurtyny, konstruując tym samym globalną geografię artystyczną. Ukazują również, w jaki sposób — poprzez pryzmat bieżących dyskusji artystycznych — reinterpretowano tradycję sztuki polskiej. Przywołują również pojedynczych twórców, postaci najczęściej omawiane i najważniejsze z perspektywy ówczesnej krytyki artystycznej, które często wykraczają poza znany nam kanon.
Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954, Agata Pietrasik, Piotr Słodkowski, Fundacja Kultura Miejsca | Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 2016