„Kaliban i czarownica. Kobiety, ciało i akumulacja pierwotna”

Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)
wstęp wolny

27

Wydawnictwo Karakter oraz Zachęta zapraszają na spotkanie wokół jednej z najważniejszych książek feministycznych i antykapitalistycznych ostatnich dekad – „Kaliban i czarownica. Kobiety, ciało i akumulacja pierwotna” autorstwa Silvii Federici (w przekładzie Krzysztofa Króla). Książka, będąca intelektualnym klasykiem ruchów emancypacyjnych, zostanie omówiona podczas otwartej dyskusji z udziałem badaczy i praktyków myśli krytycznej.

Rozmowę poprowadzi Sylwia Chutnik – pisarka, kulturoznawczyni, doktorka nauk humanistycznych i działaczka społeczna. Jej gośćmi będą:

Katarzyna Czeczot – historyczka kultury, profesorka w Instytucie Badań Literackich PAN. Autorka książki „Ofelizm. Romantyczne zawłaszczenia, feministyczne interwencje” (2016), redaktorka tomów „Magnetyzm” (2016) i „Praktyki psychiatrii” (2018), współredaktorka (z Michałem Pospiszylem) tomu „Romantyczny antykapitalizm” (2018).

Przemysław Wielgosz – dziennikarz, wydawca i kurator. Redaktor naczelny polskiej edycji „Le Monde diplomatique”. Jest m.in. autorem książek „Opium globalizacji” (2004), „Witajcie w cięższych czasach” (2020) oraz „Gra w rasy. Jak kapitalizm dzieli, by rządzić” (2021), nominowanej do Nagrody Literackiej „Nike” 2022. Był kuratorem cykli: „Ekonomie przyszłości” w Biennale Warszawa, „Ludowa Historia Polski” w Strefie WolnoSłowej oraz „Historie ludzi bez historii” w Teatrze Ósmego Dnia. Obecnie kuratoruje cykl „Przeobrażenia. Nienaturalna historia kryzysów środowiskowych” w Strefie WolnoSłowej i MSN.


O książce:

Kiedy pod koniec średniowiecza rodził się nowy porządek zachodniego świata, prywatyzacji uległo wiele dóbr, które dotąd uważano za wspólne. Zmieniły się też system pracy i relacje między płciami. Nowoczesny kapitalizm nie byłby możliwy bez uprzedniego podporządkowania kobiet, które zamknięto w przestrzeni prywatnej, oraz niewolniczej pracy w koloniach. Federici analizuje szczegółowo trzy najważniejsze aspekty przejścia z feudalizmu do kapitalizmu: wytworzenie z proletariackiego ciała maszyny do pracy, prześladowanie kobiet jako czarownic oraz wynalezienia „dzikusów” i „kanibali” zarówno w Europie, jak i w Nowym Świecie. Przygląda się tym procesom w perspektywie zmian o charakterze politycznym, społecznym, ekonomicznym oraz kulturowym. W kapitalizmie widzi nie tyle postęp, ile, przeciwnie, zwycięstwo sił zmierzających do rozbicia oddolnych ruchów ludowych i utrwalających społeczne podziały.

Jak pisze autorka, „zespolenie losu kobiet w Europie z ludami rdzennymi w Ameryce i Afrykańczykami w koloniach było dwustronne. Polowania na czarownice i oskarżenia o kult diabła przeniesiono do Ameryki, aby złamać opór miejscowej ludności, uzasadniając kolonizację i handel niewolnikami w oczach świata. Z kolei doświadczenie zdobyte w Ameryce przekonało władze Europy do wiary w istnienie całych populacji czarownic i skłoniło je do zastosowania w Europie tej samej techniki masowej eksterminacji, która wcześniej została rozwinięta w Ameryce”.

Dzisiejszy kapitalizm w wielu aspektach przypomina swoje początki – nadal żywi się niewidzialną pracą najsłabszych i nieuprzywilejowanych grup, przede wszystkim kobiet, wciąż opiera się na ekstrakcji. Książka Federici pozwala lepiej zrozumieć korzenie kapitalizmu, mechanizmy funkcjonowania patriarchalnego porządku, a zarazem wyobrazić.

Partner:
karakter

Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • 12.06 – 13.06.2025
    Sztuka Edukacji. Uczymy się od was. Elbląg
    Konferencja dla osób edukatorskich
    Centrum Sztuki Galeria ELCentrum Sztuki Galeria EL
  • zdjęcie w przestrzeni wystawy, rozmazana postać pochylająca się nad instalacją
    14.06 (SOB) 14:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy
    14.06 (SOB) 16:00
    Недільна екскурсія українською мовою
    Oprowadzanie w języku ukraińskim
    Захента — Національна галерея мистецтв.Захента — Національна галерея мистецтв.
  • zdjęcie, ludzie w przestrzeni wystawy otoczeni przez ekrany projekcyjne
    14.06 (SOB) 18:00
    Zjawisko Łódzkiej Awangardy
    Spotkanie z Józefem Robakowskim
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 15.06 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, element wystawy, pomarańczowo-żółta świecąca forma na stalowym stelażu
    19.06 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • kadr filmowy, kobietra w białej szacie
    21.06 – 22.06.2025
    Unyielding Beauty: Central Asian perspective
    Screenings and lecture
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • maszyna kinetyczna oblana ciepłym światłem
    21.06 (SOB) 12:15
    Warsztaty z tworzenia ruchomej rzeźby
    Warsztaty dla rodzin z dziećmi w wieku 7–12 lat
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Mężczyzna stoi bokiem i patrzy na czarno-białą fotografię ucha z napisem UCHO – FOTOGRAFOWIE POSZUKUJĄCY.
    21.06 (SOB) 13:00
    Zachęta miga!
    OPROWADZANIE NA WYSTAWIE „POZA SCENARIUSZEM. WARSZTAT FORMY FILMOWEJ” W POLSKIM JĘZYKU MIGOWYM
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie w przestrzeni wystawy, zdjęcia na białej ścianie
    21.06 (SOB) 14:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy
    21.06 (SOB) 16:00
    Недільна екскурсія українською мовою
    Oprowadzanie w języku ukraińskim
    Захента — Національна галерея мистецтв.Захента — Національна галерея мистецтв.
  • zdjęcie wystawy, stary telewizor
    22.06 (ND) 12:15
    Poza scenariuszem. Warsztat Formy Filmowej
    Oprowadzanie kuratorskie Jolanty Rycerskiej
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta