Fotografie prezentowane na wystawie w Zachęcie zostały wykonane przez Ryszarda Kapuścińskiego na przełomie lat 80. i 90. na terenie dawnego ZSRR. Czasy pierestrojki i intensywnych przemian politycznych w Rosji skłoniły reportażystę do podróży, co zaowocowało napisaniem Imperium. Książka ta opisuje w trzech częściach spotkania Kapuścińskiego z Imperium Rosyjskim: w 1939 roku w rodzinnym Pińsku, gdzie jako dziecko był świadkiem pierwszych deportacji na Syberię oraz w latach 1958 i 1967, kiedy podróżował po krajach b. Związku Radzieckiego w czasie największych zmian ustrojowych i początku upadku ZSRR. Ostatnia część Imperium stanowi zbiór refleksji autora. Proponowany program filmowy przybliża opisywane przez Kapuścińskiego momenty w historii Rosji. Podobnie jak zdjęcia prezentowane na wystawie, wybrane filmy dokumentalne i fabularne opowiadają o ludziach – świadkach zdarzeń, których życie zdeterminowała historia.

DOŚWIADCZENIE WOJNY

12 stycznia 2011 (środa), godz. 18.00
Anna
reż. Nikita Michałkow
Rosja, 1993, 100 min

Paradokument rodzinny z historią w tle. Reżyser co roku zadaje swojej córce podobne, proste pytania dotyczące jej opinii na temat życia, upodobań i zainteresowań. Cykliczne mini-wywiady z Anną pokazują jak zmienia się ona od 6 do 18 roku życia, co dzieje się w jej otoczeniu, jakie możliwości przed nią stają. Zmiana optyki dziewczyny spowodowana jest nie tylko dojrzewaniem emocjonalnym, ale wielkimi przełomami historycznymi.

Dzięki uprzejmości Rosyjskiego Ośrodka Nauki i Kultury w Warszawie

DRUGIE SPOTKANIE Z IMPERIUM

17 stycznia 2011 (poniedziałek), godz. 18
Czas żniw
reż. Marina Razbieżkina
Rosja, 2004, 65 min

Koniec lat czterdziestych XX wieku, czuwaski kołchoz. Młoda dziewczyna wygrywa socjalistyczne zawody, w których główną, honorową nagrodą jest aksamitna chorągiew. Prestiżowe zwycięstwo Tosi usidla ją w mechanizmach współzawodnictwa w kołchozie i socjalistycznej idei przodownictwa pracy. Film zachowany w estetyce malarstwa socrealistycznego opowiada o życiu w lokalnej społeczności wiejskiej.

CZAS PRZEMIAN

31 stycznia 2011 (poniedziałek), godz. 18
Moja Pierestrojka
reż. Robin Hessman
USA, UK, 2010, 87 min

Film dokumentalny, który śledzi losy pięciorga ludzi. Borya, Lyuba, Andrei, Olga i Ruslan opowiadają swoje osobiste historie o dzieciństwie spędzonym w kraju za żelazną kurtyną, dorastaniu w czasach przemian politycznych i pierestrojki, o życiu w dzisiejszej Rosji. Na „Moją pierestrojkę” składają się także fragmenty filmów z lat 70. i 80. pochodzące z rodzinnych kolekcji zestawione z propagandowymi kronikami funkcjonującymi wówczas w kulturze ZSRR. 

Dzięki wsparciu finansowemu Rosyjskiego Ośrodka Nauki i Kultury w Warszawie

IMPERIUM PO PRZEMIANIE

7 lutego 2011 (poniedziałek), godz. 18
Durakowo wioska głupców
reż. Nino Kirtadze
Francja, 2007, 91 min

Bohaterem filmu jest Michaił Fiodorowicz Morozow, były komandos prowadzący w wiosce Durakowo centrum odnowy duchowej. Cieszy się niezwykłym szacunkiem wśród rezydentów ośrodka. Uczy przywiązania do religii i do państwa, jest silny, ma charyzmę przywódcy oraz znajomości w Dumie. Pomaga uporządkować życie młodym ludziom zagubionym w trudnej i nowej, po ustrojowych przemianach, rzeczywistości. Bohaterowie mogą być interpretowani jako ucieleśnienie nowego postsowieckiego światopoglądu, zbudowanego na tęsknocie za Wielką Rosją i dziewiętnastowiecznej duchowości, a wieś Durakowo jest metaforą Rosji.

KRÓTKO O ROSJI

14 lutego 2011 (poniedziałek), godz. 18
89 mm do Europy
reż. Marcel Łoziński
Polska, 1993, 12 min

Film dokumentalny nakręcony w Brześciu, granicznej miejscowości między Polską a b. ZSRR. W tym miejscu kończą się tory kolejowe w standardowym europejskim rozmiarze – należy je wymienić na szersze, pasujące jeszcze do wymiaru radzieckich szyn. To opowieść o robotnikach, ludziach codziennie przekładających
setki kół pociągowych. Kamera skupia się na poszczególnych pracownikach, portretuje i uwiecznia monotonię ich codziennych czynności. Czy tu kończy się Europa? I co jest dalej?

Elektryczka
reż. Maciej Cuske
Polska, 2007, 18 min

Przejażdżka elektryczną kolejką uwieczniona w filmie staje się przekrojowym portretem dzisiejszego społeczeństwa rosyjskiego. Film z cyklu „Rosja – Polska. Nowe Spojrzenie”.

Dzięki uprzejmości Eureka Media

7 x Moskwa
reż. Piotr Stasik
Polska, 2005, 18 min

Poetycki obraz stolicy Rosji i jej mieszkańców. Siedem długich ujęć portretuje ulice i atmosferę Moskwy. Film z cyklu „Rosja – Polska. Nowe Spojrzenie”.

Dzięki uprzejmości Eureka Media

KONIEC IMPERIUM

16 lutego 2011 (środa), godz. 18
Ładunek 200
reż. Aleksie Bałabanow
Rosja, 2007, 100 min

Film oparty na faktach opowiada tragiczną historię zbrodni, mającą miejsce w Leninsku, którego mieszkanką jest młoda bohaterka filmu. Rok 1984, dogorywający system i Rosja w przededniu pierestrojki, gdzie siła mechanizmów władzy ma nadal ogromny wpływ na losy ludzkie.

opracowanie: Anna Tomczak

Projekcje odbywają się w sali multimedialnej
wejście od ul. Burschego
wstęp wolny