Odbywający się w Zachęcie w czasie równonocy wiosennej projekt Słońca Łukasza Radziszewskiego to przedpremierowy pokaz instalacji audio-wideo, która będzie prezentowana jesienią tego roku w Galerii Arsenał w Białymstoku. Przez całą dobę widzowie mogą oglądać pracę wideo artysty, której towarzyszy kompozycja dźwiękowa Rafała Ryterskiego.

wideo: Łukasz Radziszewski
dźwięk: Rafał Ryterski
kurator: Piotr Policht
współorganizatorzy projektu: Galeria Arsenał w Białymstoku, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Filmoteka Narodowa — Instytut Audiowizualny, Warszawska Jesień — Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej, Stowarzyszenie Klub Miłośników Zegarów i Zegarków

***

Carbondale w stanie Illinois w USA od miesięcy przygotowywało się na zaćmienie Słońca, które nastąpiło 21 sierpnia zeszłego roku. Na tę okazję przygotowano infrastrukturę turystyczną i zawierzono przychylności sił przyrody, licząc na to, że niebo tego dnia pozostanie bezchmurne. Zniesiono nawet zakaz spożywania alkoholu w miejscach publicznych w nadziei na maksymalne poszerzenie rzeki turystycznych pieniędzy, która popłynęła przez podupadające od czasu ekonomicznego krachu z 2008 roku miasteczko przez moment tak krótki jak astronomiczne zjawisko.

Bo choć gwiazda naszego układu planetarnego dawno już straciła boski status, związane z nią rzadkie zjawiska wywołują masową ekscytację. Jednym przyspieszają puls, innym — przepływ środków na kontach. Nie radzimy sobie ze skutkami zmian klimatycznych, ale oddalone od Ziemi o niemal 150 milionów kilometrów Słońce próbujemy wpleść w logikę kapitału i wydajności tak samo, jak złoża zalegające pod naszymi stopami. Z całkiem niezłym powodzeniem — energia solarna trafia powoli pod strzechy, najpopularniejsza sieć sklepów meblarskich na świecie, czyli Ikea, niedawno wprowadziła do sprzedaży panele słoneczne również w Polsce.

Pozostał jednak ostatni niezdobyty przez neoliberalizm przyczółek, którego strażnikiem również jest Słońce — sen. Zgodnie z analizami Jonathana Crary'ego z książki 24/7. Późny kapitalizm i koniec snu, to właśnie sen zapewnia podwójną higienę umysłową. W sensie dosłownym pozwala ludzkiemu umysłowi na regenerację i przetrawienie zgromadzonych bodźców. W znaczeniu psychospołecznym stanowi jedyną szczelinę, przez którą możemy wymknąć się dyktatowi produkcji i konsumpcji jednocześnie. Choć od czasu wynalezienia elektryczności potrafimy bardziej niż kiedykolwiek kręcić koronkami naszych biologicznych zegarów i wyłamywać się z dobowego rytmu aktywności i odpoczynku, koniec końców to właśnie świt i zmierzch regulują odpowiedzialną zań gospodarkę hormonalną.

Przysłowiowe „wstrzymanie Słońca, ruszenie Ziemi” traktowane jest jako jedno z najdonioślejszych wydarzeń w dziejach kultury i nauki. Co by się jednak stało, gdyby udało się to zrobić dosłownie, a nasza rzeczywistość zaczęłaby przypominać tę zobrazowaną w pracy Łukasza Radziszewskiego? Złota tarcza Słońca wisząca nad horyzontem dotąd kojarzyła się z niewyszukanymi pejzażami, dwie tarcze obok siebie — z podobnie kiczowatymi ilustracjami sci-fi. Ale tak jak wschód Słońca na niektórych kadrach ciężko odróżnić od zachodu, sielankę od koszmaru dzieli cienka granica.

Piotr Policht

Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • neonowo podświetlone pomieszczenie, ludzka sylwetka w tle
    10.07 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 10.07 (CZW) 13:00
    II Okrągły Stół w sprawie Nowych Porozumień OFSW o wynagrodzeniach osób artystycznych za udział w wystawach
    Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)sala kinowa
  • 10.07 (CZW) 17:00
    Muzeum w pudełku. Warsztaty z projektowania artystycznych pomieszczeń dla dzieci w wieku 7-13
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • zdjęcie ludzie trzymający w górze patyki z wstążkami
    11.07 (PT) 12:30
    Robimy największe dzieło sztuki na świecie!
    Otwarte warsztaty dla dzieci w wieku 7-13 lat
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.07 (PT) 17:30
    Blisko
    Spotkanie z Michałem Jachułą – kuratorem wystawy „Przestrzenie"
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.07 (PT) 18:00
    Malarstwo dla dorosłych. Przyjdź i zostań malarką/malarzem!
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • zdjęcie bilbordów z napisami
    12.07 (SOB) 11:00
    Ziemia bez pamięci, ciało bez odpoczynku
    Warsztaty z Mariną Naprushkiną
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • dziecko w zielonym swetrze malujące farbami
    12.07 (SOB) 12:30
    Przyjdź i zostań malarką/malarzem!
    Warsztaty z cyklu „Co robi artyst(k)a?” dla rodzin z dziećmi w spektrum autyzmu
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • 12.07 (SOB) 13:00
    Spacer architektoniczny po Placu Małachowskiego
    Plac Małachowskiego (przed Zachętą)Plac Małachowskiego
  • 12.07 (SOB) 15:00
    Spacer choreograficzny na Placu Małachowskiego
    Plac Małachowskiego (przed Zachętą)Plac Małachowskiego
  • zbliżenie na dłonie myjące czereśnie
    13.07 (ND) 12:00
    Jedzenie / Pamięć. Przechowywanie
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy
    13.07 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta