Ja i AIDS
Artystyczne i wystawiennicze praktyki emancypacyjne w Polsce w czasach transformacji

Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
wstęp wolny

05

Rozwój HIV i AIDS w Polsce zbiegł się ze zmianami politycznymi z końca lat osiemdziesiątych i przemianami systemowymi z początku lat dziewięćdziesiątych. Towarzyszące transformacji przeobrażenia w sferze gospodarczej wywarły istotny wpływ na strukturę społeczną. Niejako równolegle stopniowym przeobrażeniom ulegały wzorce oczekiwanych zachowań – za naciskiem na jednostkową odpowiedzialność ekonomiczną oraz dążeniem do osiągnięcia sukcesu zawodowego i finansowego stała zasada indywidualizmu wywiedziona z myśli neoliberalnej. Tego rodzaju optykę przykładano także do doświadczenia choroby, w tym do HIV oraz AIDS, które funkcjonowały w debacie publicznej jako efekt niewłaściwych wyborów życiowych. Kategoria normatywności wpływała także na społeczne i medialne reprezentacje wirusa i choroby – oscylowały one wokół standardów akceptowanego zachowania i oczekiwanych postaw. Ukształtowane w ten sposób modele przedstawiania zarówno choroby, jak i dotkniętych nią osób sankcjonowały kategoryzujące i oceniające przekonania, pogłębiając zjawisko stygmatyzacji. Rodzajem platform umożliwiających stworzenie alternatywnych narracji i reprezentacji stały się: twórczość artystyczna i wystawiennictwo.

Podczas wykładu przywołane zostaną najwcześniejsze ekspozycje sztuki dotyczącej HIV i AIDS zorganizowane w Polsce. Przeanalizowane zostaną one w relacji do polskiego kontekstu społecznego lat 90. XX w. oraz z perspektywy pytania o to, w jaki sposób (ich koncepcje i kształt, który ostatecznie przybrały, a także pokazywane na nich prace) problematyzowały zmieniającą się wraz z przemianami ustrojowymi normatywność.


dr Luiza Kempińska – historyczka sztuki, projektantka graficzna. Absolwentka UAP oraz Instytutu Historii Sztuki UAM w Poznaniu, w 2023 r. obroniła rozprawę doktorską pt. „»Ja i AIDS«. Artystyczne i wystawiennicze praktyki emancypacyjne w Polsce w czasach transformacji” pod opieką naukową prof. Agaty Jakubowskiej. Wykonawczyni w ramach grantu NCN „Historia wystaw sztuki kobiet w Polsce” (2014–2017, kierowniczka: prof. Agata Jakubowska). Współkuratorka wystawy „Kreatywne Stany Chorobowe: AIDS, HIV, RAK” w Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu (2019). Jako asystentka dydaktyczna brała udział w projekcie „Gender Politics and the Art of European Socialist States” (2019–2021, kierowniczka: prof. Agata Jakubowska), stanowiącym część programu „Connecting Art Histories” The Getty Foundation. Stypendystka Fundacji GESSEL dla Zachęty Narodowej Galerii Sztuki (stypendium ±∞Zachęta za projekt rozprawy doktorskiej, 2019). Publikowała w czasopismach: „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”, „Sztuka i Dokumentacja”, „Artium Quaestiones”, „On Curating”, „Miejsce”, „Magazyn Szum”. Obecnie współpracuje z Galerią Miejską Arsenał w Poznaniu w zakresie opieki merytorycznej nad kolekcją. Wykonawczyni w grancie NCN „Alterglobalizowanie NET-u: Kontakty i wymiany z Globalnym Południem” (2024–2028, kierowniczka: dr Magdalena Radomska). Współpracowniczka Centrum Badań nad Sztuką Europy Środkowo-Wschodniej i Spuścizną Piotra Piotrowskiego.

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 25.04 – 06.07.2025
    Pakui Hardware. Progi / Thresholds

    Litewski duet artystyczny Pakui Hardware, tworzony przez Neringę Černiauskaitė i Ugniusa Gelgudę, prezentuje w Warszawie swoje nowe rzeźby kinetyczne. Wykonane ze stali, szkła, silikonu oraz elastycznej tkaniny poruszają się w jednostajnym rytmie, tworząc wrażenie autonomicznych podmiotów.

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • 29.07 (WT) 12:30
    Obrazy ze snów. Otwarte warsztaty z surrealizmu dla dzieci w wieku 6-13 lat
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 29.07 (WT) 17:30
    Od koncepcji do odbitki. Otwarte warsztaty z linorytu dla dorosłych
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • tłum ludzi zgromadzonych w sali wystawowej
    31.07 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 31.07 (CZW) 18:30
    Pokój kobiecie. Warsztaty z tworzenia feministycznych kolaży
    Warsztaty dla dorosłych
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • PORTRET MĘŻCZYZNY NA CZARNYM TLE
    01.08 (PT) 17:30
    Blisko
    Spotkanie z Michałem Jachułą – kuratorem wystawy „Przestrzenie"
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • neonowo podświetlone pomieszczenie
    01.08 (PT) 18:00
    Workshop for adults in English
    The Poetic Language of Space: Inspired by Ewa Partum
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Zdjęcie białej szuflady w czarnej przestrzeni, w środku namalowane ludzkie kolorowe twarze
    02.08 (SOB) 13:00
    Szuka dostępna
    Oprowadzanie z audiodeskrypcją na żywo na wystawie „Przestrzenie”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy
    02.08 (SOB) 16:00
    Екскурсія українською мовою
    Захента — Національна галерея мистецтв.Захента — Національна галерея мистецтв.
  • zdjęcie, trzy osoby przy teleskopie, jedna z lornetką. w tle zielone drzewa
    02.08 (SOB) 18:30
    Wieczorna biodróż wokół Zachęty z Michałem Książkiem
    zbiórka przy wazach na wodę (przed budynkiem Zachęty)zbiórka przy wazach na wodę (przed budynkiem Zachęty)
  • kobieta uprawiająca jogę w barokowym holu
    03.08 (ND) 10:45
    Joga w Zachęcie
    Zachęta | hol głównyZachęta | hol główny
  • zbliżenie na dłonie myjące czereśnie
    03.08 (ND) 12:00
    Jedzenie / Pamięć. Przechowywanie
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 03.08 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach  
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta