brak miejsc

Fascynacja nagim, kobiecym ciałem była zauważalna w twórczości Nowosielskiego niemalże od samego początku jego artystycznej aktywności. Już z początkiem lat 50-tych malarz zaczął „badania” plastyczne w obrębie kobiecego aktu. Jego płótna wypełniały w tamtym okresie przede wszystkim sportsmenki – m.in., pływaczki i gimnastyczki– które pokazywał niemal w intymnych sytuacjach. W kolejnych dekadach wizerunki kobiet zaczynały podlegać coraz dalej idącej, geometryzującej deformacji, a co za tym idzie – włączaniu ich ciał w kontekst sztuki sakralnej. Sam artysta często w swoich refleksjach odnosił się do łączenia swojego zachwytu cielesnością z boskim pierwiastkiem. Ciało nie jest tu obiektem estetycznej kontemplacji, lecz staje się niemal geometryczną formą, pozbawioną cielesności, jest uproszczone, zrytmizowane i anonimowe. Artysta, głęboko zanurzony w duchowości, dążył do przedstawienia ciała uświęconego, wyabstrahowanego z ziemskiej rzeczywistości. Tak bliska mu metafizyka — skupiająca się na refleksji dotyczącej istoty naszego ziemskiego bytu i odnosząca się do rozważań na temat tego, co niepoznawalne, tajemnicze i niedostępne dla zmysłów — w tej sekwencji prac objawia się z niezwykłą siłą.

Pośród szerokiego wachlarza tematów, jakie pojawiały się w twórczości Jerzego Nowosielskiego, wystawa w Zachęcie pokazuje cztery główne wątki — abstrakcję, pejzaż, ciało oraz ikonę. Tak różne, choć tożsame w swej uproszczonej, zgeometryzowanej formie typy obrazowania zestawione ze sobą stanowią poniekąd definicje twórczości Nowosielskiego. W każdym z tych motywów dostrzec można  mistyczną, pełną symboli wizję solarną oraz intymny świat samego artysty.

Każdy z wątków w swej prostocie i powściągliwości silnie oddziałuje na odbiorcę. Patrząc na prace artysty, widz otrzymuje rzadką dzisiaj możliwość doświadczenia świata, w którym rzeczywistość jest emanacją absolutu.

Cykl wykładów Anny Budzałek i Mirosława Piotra Kruka ma za zadanie odpowiedzieć na stawiane pytania. Poszczególne wątki twórczości Nowosielskiego stanowić będą kolejne odsłony opowieści o wyjątkowym artyście i jego wielowątkowych dziełach.

10.01, (ŚRODA), GODZ. 17:00
ODSŁONA PIERWSZA: ABSTRAKCJA. WYKŁAD ANNY BUDZAŁEK

21.01, (NIEDZIELA), GODZ. 13:00
ODSŁONA DRUGA: IKONA. WYKŁAD MIROSŁAWA PIOTRA KRUKA

24.01, (ŚRODA), GODZ. 17:00
ODSŁONA TRZECIA: PEJZAŻ. WYKŁAD ANNY BUDZAŁEK

31.01, (ŚRODA) GODZ. 17:00
ODSŁONA CZWARTA: CIAŁO. WYKŁAD ANNY BUDZAŁEK

Abstrakcja w twórczości malarza odnosi się przede wszystkim do bytu najwyższego, do transcendencji, której emanację stanowi światło, także światło wiedzy i olśnienie. Ikony przypominają o głębokiej wierze i duchowym aspekcie twórczości. Pejzaże przywodzą na myśl ujęcia filmowe, a ich kompozycja w znacznej mierze opiera się na zestawianiu płaskich i geometrycznych form. Ciało, w twórczości artysty, nie jest obiektem estetycznej kontemplacji. Malarz, dążył do ukazania ciała uświęconego, wyabstrahowanego z ziemskiej rzeczywistości.

Malarstwo Nowosielskiego wymyka się prostej interpretacji, artysta, wymagając od siebie intelektualnego wkładu, tego samego zdaje się oczekiwać od odbiorcy. Jego prace niepokoją, czasami irytują, są przesiąknięte tajemnicą i choć zazwyczaj proste w formie, płaskie i linearne są jak labirynt, który wymaga pójścia w głąb i znalezienia odpowiedniej drogi, by dzieło rozszyfrować i tym samym zrozumieć jego treść.

Anna Budzałek — historyczka sztuki, kuratorka sztuki nowoczesnej, muzealniczka. Absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i studiów kuratorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim, Kustoszka w Dziale Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego w Krakowie. Na co dzień zajmuje się polską sztuką po 1945 r. ze szczególnym uwzględnieniem twórczości kobiet w polskim życiu artystycznym oraz działalności I i II Grupy Krakowskiej. Autorka wielu wystaw o polskiej sztuce powojennej. Jedna z kuratorek Galerii Sztuki Polskiej XX i XXI w. MNK, kuratorka wystawy „Jerzy Nowosielski” w Zachęcie.

Mirosław Piotr Kruk — historyk sztuki, nauczyciel akademicki, bizantynolog, od roku 2000 adiunkt w Zakładzie Historii Sztuki Średniowiecznej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (obecnie kierujący zakładem na stanowisku profesora), od roku 1996 pracownik Muzeum Narodowego w Krakowie, od 2010 kustosz dyplomowany — opiekun kolekcji sztuki cerkiewnej w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka w Krakowie. Zajmuje się historią sztuki bizantyńskiej i pobizantyńskiej. Jest autorem wielu publikacji dotyczących tematu sztuki sakralnej wschodu. Współautor katalogu wystawy „Jerzy Nowosielski”.