Najnowsze wydanie Magazynu Zachęta Online jest nieco inne, bo choć ma numer 29, jest pierwszym w nowej odsłonie. Od czerwca 2021 roku magazyn ma swoją oddzielną stronę, na której co miesiąc będziemy prezentować premierowe wydania (ale znajdziecie tu również wszystkie archiwalne). Zapraszamy do lektury aktualnego numeru, którego tematem jest socrealizm — w międzynarodowym kontekście przypomniany teraz dzięki wystawie Zimna rewolucja. Społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej wobec socrealizmu, 1948–1959.
„Kiedy patrzymy na obrazy socrealistyczne dzisiaj, w latach 20. XXI wieku — z całym bagażem różnych doświadczeń historii społecznej i sympatii politycznych — zadajemy sobie wiele pytań. Chociażby o nasz stosunek do dyktatury — wiedząc, że obrazy te powstały w warunkach określonych przez dyktatury stalinowskie i poststalinowskie, zastanawiamy się, co dzisiaj kryje się pod tym pojęciem i jakie skojarzenia wiążemy z jego przeciwieństwem, czyli demokracją. Obrazy te nie wpisują się w obiegową narrację na temat sztuki XX wieku, przez co podają w wątpliwość naszą wiedzę na temat twórczości wizualnej tego stulecia oraz sposób, w jaki tę wiedzę porządkujemy” — piszą kuratorzy wystawy Jérôme Bazin i Joanna Kordjak w eseju Kiedy obrazy patrzyły na robotników. To wstęp do książki Cold Revolution, której polską wersję już wkrótce oddamy w ręce czytelników. My zachęcamy do lektury tego tekstu na łamach magazynu online. Polecamy także rozmowę z kuratorami, którą dla Słowackiej Galerii Narodowej — jednego z partnerów wystawy — przeprowadziła Lucia G. Stach.
Przygotowania do wystawy Zimna rewolucja zaczęły się w 2019 roku, zaś ich pierwszym etapem była międzynarodowa konferencja naukowa (29–31.2020), na której wystąpili badacze i badaczki z krajów Europy Środkowo-Wschodniej. W magazynie przypominamy referat Agaty Pietrasik i Piotra Słodkowskiego Upowszechnienie kultury w latach 50.: na styku praktyki i ideologii. Natomiast mówiąc o socrealizmie, nie sposób nie wrócić do czasów CBWA. Z naszego archiwum wystaw opracowanych w ramach projektu badawczego przywołujemy Wystawę sztuki rumuńskiej (1952) oraz Wystawę prac malarskich Otto Nagla (1955). Tę drugą także ze względu na postać Heleny Krajewskiej — autorki wstępu do katalogu prac Nagla, malarki, socrealistki, której obrazy możemy oglądać aktualnie na wystawie w Zachęcie. Polecamy też książkę Karoliny Zychowicz Paryska lewica w stalinowskiej Warszawie. Wystawa współczesnej plastyki francuskiej w CBWA w 1952 roku (z serii „Archiwum Zachęty) oraz audioprzewodnik po wystawie Zaraz po wojnie (2015) przygotowany przez kuratorki Joannę Kordjak i Agnieszkę Szewczyk.