W Zachęcie trwa wystawa Rzeźba w poszukiwaniu miejsca. Na naszej stronie znajdziecie towarzyszącą jej publikację pod redakcją Anny Marii Leśniewskiej, a w niej kilkadziesiąt tekstów artystów, których prace pokazywane są na ekspozycji. W Magazynie Zachęta Online nr 24 wracamy do tematu rzeźby. I zaczynamy esejem Zbigniewa Libery z ww. książki zatytułowanym „Lego. Obóz koncentracyjny” (1996) a problematyka rzeźby w Polsce. Artysta z osobistej perspektywy opowiada o historii polskiej rzeźby — począwszy od Xawerego Dunikowskiego i jego uczniów, aż po własne doświadczenia związane ze sztuką przestrzeni.
„Chociaż nigdy nie postrzegałem własnej osoby jako rzeźbiarza, a swojej twórczości jako rzeźbiarskiej, to jednak nieobce mi są tematy z rzeźbą związane. Zresztą chyba wszyscy zawodowo zajmujący się różnymi formami sztuk wizualnych artyści coś niecoś na ten temat wiedzą. Mam na myśli, mówiąc w skrócie, mniejsze lub większe rozumienie trzeciego wymiaru czy poczucie przestrzeni”.
Z naszej kolekcji przypominamy inny obiekt z cyklu „zabawkowych” prac Libery — The Doll You Love to Undress (1997), gdzie wzorem stały się lalki w widoczny sposób zmodyfikowane, co powoduje odebranie im pierwotnej funkcji dziecięcej zabawki, tak jak w pracy wykorzystującej klocki lego. Warto też wrócić do monograficznej wystawy artysty z 2009 roku, przygotowanej przez Dorotę Monkiewicz. Pokazaliśmy ją w serii edukacyjnych filmów Zachęta TV — Zbigniew Libera. Prace 1982–2008, czyli jak się nie zgubić na wystawie.
Rzeźba w poszukiwaniu miejsca nie jest klasyczną prezentacją medium rzeźbiarskiego, kontekst dla sztuki przestrzeni kuratorka Anna Maria Leśniewska buduje też filmami — w tym studenckimi etiudami z łódzkiej Filmówki. Wśród nich znalazły się też przykłady filmów strukturalnych autorstwa Ryszarda Waśki i Zbigniewa Rybczyńskiego. Obaj artyści współtworzyli Warsztat Formy Filmowej, zaś w magazynie przywołujemy twórczość innego „warsztatowicza” — Józefa Robakowskiego — poprzez sześć klipów wykonanych w latach 80. dla legendarnej punkowej grupy Moskwa. Ich found footage’owa forma doskonale oddaje eksperymentalne poszukiwania filmowców w latach 70.
W tym wydaniu nie mogło zabraknąć też kobiet. Z naszej kolekcji zobaczycie — na wystawie oraz w magazynie online — studencką pracę Katarzyny Kozyry Studium aktu, którą artystka stworzyła zafascynowana zmianami anorektycznego ciała. Przypominamy też wystawę Teresa Kazimiera Murak-Rembielińska z 2016 roku, zachęcając do posłuchania oprowadzania kuratorskiego Joanny Kordjak.
A na zakończenie… „Wszystko wskazuje na to, że pierwszym artystą, który w Polsce z rzeźby uczynił sztukę, był Xawery Dunikowski” — pisze Libera w swoim eseju. My zapraszamy do lektury katalogu wystawy Xawery Dunikowski i jego uczniowie, która w 1955 roku odbyła się w CBWA „Zachęta”, oraz do współczesnego spotkania z jego Kobietami brzemiennymi w holu Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki.
