Hiwa K: Wysoce nieprawdopodobne, choć nie niemożliwe
Przewodnik w PJMMówiąc o podróżach, trudno uniknąć najbardziej aktualnego tematu współczesnego uchodźctwa. Dostępne także dla osób słyszących.
„Wiem z doświadczenia, co to znaczy być imigrantem czy uchodźcą. […] W Petersburgu nie mam już żadnych krewnych. Nie znoszę pytania: »Czy jedziesz do domu na Boże Narodzenie?«. Bo gdzie jest ten dom?” – mówiła w 2015 roku Anna Jermolaewa. Wywiad z artystką – rosyjską dysydentką mieszkającą od 1989 roku w Wiedniu – stał się punktem wyjścia dla trzeciego numeru Magazynu Zachęta Online poświęconego różnym formom podróży.
Wystawa Dobre czasy, złe czasy (kuratorka: Christiane Erharter) przedstawiała wybór dawnych i nowszych prac Jermolaewej, nacechowanych także spojrzeniem emigrantki. Ciekawym wątkiem na ekspozycji były krytyczne dzieła odnoszące się do współczesnej Rosji, pokazujące – mimo wówczas blisko trzydziestoletniego oddalenia – polityczne zaangażowanie artystki.
Polityczność sztuki (choć z zupełniej innej perspektywy) pojawia się również w proponowanej przez nas „podróży w przeszłość”. Wracamy tu do roku 1951 i propagandowej Wystawy prac plastyków radzieckich, będącej pierwszą tak obszerną prezentacją radzieckiego socrealizmu w Polsce. O jej ideologicznym wymiarze i recepcji w ówczesnej prasie pisze Iwona Luba.
Mówiąc o podróżach, trudno uniknąć też najbardziej aktualnego (i równie politycznego) tematu współczesnego uchodźctwa. Pokazał nam to zaledwie rok temu Hiwa K na swojej przejmującej i spektakularnej wystawie Wysoce nieprawdopodobne, choć nie niemożliwe (kuratorka: Aneta Szyłak). Przypomina ją Daniel Kotowski, w filmowym przewodniku dostępnym dla niesłyszących i słyszących. Hiwa, uchodźca z Kurdystanu, znalazł swój nowy dom w Berlinie. Życie w wielokulturowym społeczeństwie jest – w większym lub mniejszym stopniu – także naszym codziennym doświadczeniem. Dorota Podlaska w cyklu prac Tablice do nauki alfabetów ten temat ujęła w charakterystycznej, graficzno-malarskiej formie. Tablica do nauki alfabetu romskiego była prezentowana w 2013 roku na wystawie Domy srebrne jak namioty przygotowanej przez Monikę Weychert Waluszko. Polecamy lekturę tekstów z towarzyszącej ekspozycji książki Romano Kher. O romskiej sztuce, estetyce i doświadczeniu.
Need for Speed Łukasza Jastrubczaka to propozycja seansu filmowego z kolekcji Zachęty. Zapis podróży artysty przez Amerykę jest jednocześnie podróżą przez formy wizualne, które stały się popkulturowymi symbolami czytelnymi dla odbiorców niemal pod każdą szerokością geograficzną. Dziś, gdy nasze osobiste peregrynacje wydają się „pieśnią przyszłości”, warto również przypomnieć sobie wystawę Podróżnicy z 2016, na której Magdalena Moskalewicz opowiedziała o doświadczeniu podróży mieszkańców Europy Środowo-Wschodniej. Z bogatego archiwum wydarzeń towarzyszących tej wystawie wybraliśmy zapis spotkania z Anną Wieczorkiewicz i Anną Horolets zatytułowanego Śmierć podróżnika. Czy podział na podróżników i turystów w XXI wieku jest jeszcze aktualny? Posłuchajcie.