Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

artysta: Marek Sobczyk
współpraca ze strony Zachęty: Hanna Wróblewska, Julia Leopold
projekt ekspozycji: Małgorzata Sadowska Anonimowi Architekci

Pierwszy pokaz „muzeum” w cudzysłowie Marka Sobczyka miał miejsce w Małym Salonie Zachęty w lutym 2006. Był to czas, kiedy krajobraz po „zimnej wojnie sztuki ze społeczeństwem” (cytując Zbigniewa Liberę) zaczynał powoli formować  się na nowo. Powstawały nowe instytucje. Nie tylko te, które miały wpływać na rynek sztuki, ale też te stymulowane przez oficjalną politykę kulturalną.

„Muzeum w cudzysłowie to […] indywidulana odpowiedź na zjawisko gromadzenia kolekcji, tworzenia nowych miejsc zbiorów, muzeów, zatrudniania kuratorów, nakręcania maszynerii rynku dla potrzeb tworzących się kolekcji, jak również obszaru prezentowania kolekcji, wydawania opracowań” – pisał w 2006 roku Marek Sobczyk w towarzyszącej wystawie ulotce. W cudzysłów przez artystę (będącego zarazem kuratorem i dyrektorem tej instytucji) wzięci zostali wówczas m.in. Magdalena Abakanowicz, Stanisław Dróżdż, James Joyce, Roman Opałka, Kazimierz Malewicz. Za pomocą sztuki Sobczyk poddawał analizie zarówno styl, jak i imię/nazwisko artysty, tworząc niejako w jego imieniu swoje dzieła. Wchodząc w artystyczny dialog z historią sztuki i kultury, stawał się równocześnie krytykiem sztuki i jej teoretykiem.

Przez ostatnie dziesięć lat rzeczywistość zdawała się doganiać wizję Sobczyka. Utworzono nowe muzea i nowe przestrzenie sztuki, powstały nowe kolekcje – prywatne i publiczne, nowe galerie komercyjne obsługujące nowych kolekcjonerów, nowy rynek i nowy kanon. A „muzeum” w cudzysłowie Marka Sobczyka wciąż trwa, działa i zyskuje kolejne odsłony. Jeden artysta – „robiący” prace innych artystów, biorący ich w „cudzysłów” swojego opracowania. Jeden kurator, jeden dyrektor i wicedyrektor, jeden pracownik techniczny – to ta sama osoba – pisze dziś artysta. I na wystawie w Zachęcie bada m.in. sztukę krytyczną (Kowalski, Kozyra, Żmijewski), twórczość Uklańskiego, ale też Polkego, Richtera i Duchampa. Poprzez wzięcie tych (i innych) nazwisk w cudzysłów publiczność otrzymuje nie tyle ich sztukę, co jej obraz, analizę stylu artystów autorstwa Marka Sobczyka. W tej odsłonie „muzeum” w cudzysłowie instalacjom, rzeźbom i obiektom według idei Sobczyka towarzyszą obrazy Marka Sobczyka – będącego jednym z najciekawszych współczesnych malarzy, którego miejsce w kanonie sztuki polskiej wydaje się być niezachwiane.

Autorskie komentarze Marka Sobczyka do jego prac na wystawie (pdf)